ေရခရားထဲ ပန္းအလွစုိက္နည္းစာအုပ္ထဲက ၀ါက်သုံးေၾကာင္းကုိထဲ့ျပီး စံပယ္ပန္းေတြကုိ ေလာင္းလုိက္တယ္
ျပဴတင္းေပါက္ကေခါင္းျပဴျပီးၾကည့္လုိက္ရင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္းေပၚမွာလူေျခတိတ္ဆိတ္
ေျမေအာက္ခန္းထဲမွာဆံပင္ျဖဴေနတဲ့၀ုိင္ပုလင္းေတြမရွိပါ ကုိယ္ဟာရရစားစားပါ
လွဳိ႕၀ွက္လူသြားလမ္းကေနအိပ္ခန္းထဲျပန္တက္လာခဲ့တယ္ ကတုန္ကယင္နဲ႔
မနက္ျဖန္ေတာ့မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဦးမွ ကုိယ္ဟာၾကည့္မွန္မွာ ေတြေ၀
ေျမထဲေခြေခါက္ေနတဲ့သံအရုိင္းဘ၀ မီးရထားေရာက္လာတဲ့ဆူညံမွဳကုိဘာနဲ႔ကြယ္မလဲ
အေ၀းကဘူတာရုံတခုမွာေစာင့္ဆုိင္းေနတဲ့မီးအိမ္၀ါ ေ၀ါကနဲ ေနာက္ထပ္ေ၀ါကနဲ
က်ယ္၀န္းတဲ့ဒီအသံဟာ အခုိက္အတံ့ပဲဆုိ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ပစၥဳပၸန္တဲ့တဲ့ဟာလည္း က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္
မိန္းကေလးရဲ႕တဇတ္ဇတ္တုန္ယင္ေနတဲ့ႏွဳတ္ခမ္း လူသားဘ၀အဦးအစ နီတာရဲ
ေဇာက္ထုိးထြက္လာတဲ့ငုိသံ မင္းမဲ့ျပဳံးဟာလူမဆန္တဲ့ဒါဏ္ရာ
အခ်စ္ဟာဆန္းၾကယ္တယ္ ဒါေပမယ့္ သခ်ာၤဟာေလာဂ်စ္မွာဂိတ္ဆုံးတာပဲ
စံပယ္ေတြမပြင့္ေသးဘူးလား
ငါလုိခ်င္တာလြတ္လပ္မွဳနဲ႔ တန္းတူညီမွ်မွဳမဟုတ္ဘူး တရားမွ်တမွဳ ဒီတခုထဲပဲ
ညဟာလူေတြကုိျပန္သိမ္းတယ္ အိမ္ျပန္ေရာက္ဖုိ႔ၾကဳိးစားတာမွာ ဘာဆန္းၾကယ္တဲ့အေတြးအေခၚမွ
မလုိဘူး အိမ္ျပန္ရမယ္ ငါတုိ႔ ကုိယ္တုိ႔ အိမ္ျပန္ၾကမယ္ အိမ္မွာလုပ္စရာေတြအမ်ားၾကီးရွိေနတယ္မလား
အမွားအယြင္းမရွိေအာင္တခုခုေရးမလုိ႔ဆုိ ေနဟာအေရွ႕အရပ္မွထြက္လာသည္
“စံပယ္ေတြ စံပယ္ေတြ မေသေသးခ်င္ေအာင္တေျဖးေျဖးအဆိပ္တက္ မနက္ခင္းခန္းလုံးျပည့္ေထာင့္တုိင္းႏွံ႔”
ဒီတခါပါပဲ ငါျမင္ခ်င္ေသးလုိ႔ပါ။
KZေက
Saturday, July 23, 2011
Friday, July 15, 2011
ဆုိဖာ
ဘာအမ်ဳိးအစားပါလိမ့့္ ဒီသခၤါရ ေသလွ်င္ စိတ္၀င္စားစရာမရွိေတာ့
ျပဴတင္းေပါက္ကုိေက်ာေပးလုိက္ေတာ့ ကုိယ္ေတာ့
ဒီအင္ေအဆုိလား ဇီ၀အင္ဂ်င္နီယာပညာ ပဲအားကုိးေတာ့မယ္
လူသားရဲ႕အသိဥာဏ္ဟာမျပည့္စုံေသးေတာ့ တကယ္ ဘယ္သူ႔ကုိမွလည္း မယုံခ်င္ေတာ့
ကုိယ္ဟာ သစ္ရြက္နဲ႔အရွက္ ေပါက္ဆိန္နဲ႔အသက္ကုိ သမုိင္းဦးဘုုံေျမစံနစ္ကစျပီး သိတယ္
ခုဒိတ္ဒိတ္က်ဲ အရင္းေခတ္ၾကီးေရာက္ေတာ့ ဖက္ရွင္ေကာင္းရင္ အုိင္ပက္ရွိရင္ ဘဇူကာရွိရင္ ၄၂လကၼရွိရင္ ဗီဇာနဲ႔မာစတာ ရွိရင္ ဘ၀ဟာေနသာထုိင္သာပဲဆုိျပန္ေတာ့ ျပန္ေတြးမိေတာ့ ရယ္စရာပါ
ၾကဳိးမဲ့ အိစက္စက္အေတြ႔အထိဟာ အ၀အျပဲ စဥ္းစားစရာ နာရီခ်ိန္သီးနဲ႔ကား၀ုိက္ဘာ
ကုိယ္လား က်ည္ေတာက္အေကာက္မေတြ႔လုိ႔ အျမီးကုိ ဘာနဲ႔မွမစြပ္ျဖစ္ေတာ့
အ၀ါဆုိရင္ ျပင္ခ်င္တဲ့ ၀ါက်ေတြကုိခ်ယ္သဖုိ႔ ပိေတာက္ပန္းပဲ
ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ႏြမ္းသြားတဲ႕ေနၾကာပန္းပဲ (ဗင္ဂုိးဆုိတာဘယ္ကသူငယ္လည္းကြဲ႔)
ဒီေတာ့ ကုိယ့္ကုိကုိယ္လည္းနားခ်ပါတယ္ ရွဥ့္လည္းပစ္သာ ပ်ားလည္းဖြပ္သာ ဆုိမေကာင္းလား
သက္ေတာင့္သက္သာေလ၀င္ေလထြက္နားနားေနေနလွ်ပ္ေပၚေလာ္လီ
ထုိင္ပါ
ကဲ ဘာေသာက္မလဲ ဘာျဖစ္ခ်င္သလဲ ခ်ယ္နယ္၄၀၀ေက်ာ္ရွိတယ္ အုိဗာတင္းရွိတယ္
မ်က္စိ နား ႏွာ လွ်ာ ကုိယ္ စိတ္ ရွိတယ္ ကာမဂုဏ္ကုိထုံေဆးေပးဖုိ႔မဟုတ္ဘူး
ေ၀ဒနာကုိၾကည့္ ဒါဏ္ရာကုိမၾကည့္နဲ႔ ခင္ဗ်ားကုိ တရားခ်ေနတာလည္းမဟုတ္ရပါဘူး
အသက္ရွင္ဖုိ႔ အစားေရစာ၀လင္ဖုိ႔ ဖီေလာ္ဆုိဖီ ဖတ္ဖုိ႔ လုိလုိ႔လား ကုိယ္ေတာ့ေနာက္ျပန္ဆုတ္လုိ႔မရေတာ့ဘူး
အမွန္တရားကုိပက္လက္လွန္ျပီး ၾကမ္းပုိးကုိ လိပ္လုိထား
သူ႔ဘက္မဟုတ္တဲ့ ကုိယ့္ဘက္ ကိုယ္ယက္္ရင္း ကုိယ့္ဘ၀ကုိယ္
ဟုိမေရာက္ဒီမေရာက္ ျပန္စမ္းၾကည့္ေတာ့
ခင္ဗ်ားအျမင္ကုိ ေလးပင္ေသာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားလည္း မေပးလုိေတာ့ ။
KZေက
ျပဴတင္းေပါက္ကုိေက်ာေပးလုိက္ေတာ့ ကုိယ္ေတာ့
ဒီအင္ေအဆုိလား ဇီ၀အင္ဂ်င္နီယာပညာ ပဲအားကုိးေတာ့မယ္
လူသားရဲ႕အသိဥာဏ္ဟာမျပည့္စုံေသးေတာ့ တကယ္ ဘယ္သူ႔ကုိမွလည္း မယုံခ်င္ေတာ့
ကုိယ္ဟာ သစ္ရြက္နဲ႔အရွက္ ေပါက္ဆိန္နဲ႔အသက္ကုိ သမုိင္းဦးဘုုံေျမစံနစ္ကစျပီး သိတယ္
ခုဒိတ္ဒိတ္က်ဲ အရင္းေခတ္ၾကီးေရာက္ေတာ့ ဖက္ရွင္ေကာင္းရင္ အုိင္ပက္ရွိရင္ ဘဇူကာရွိရင္ ၄၂လကၼရွိရင္ ဗီဇာနဲ႔မာစတာ ရွိရင္ ဘ၀ဟာေနသာထုိင္သာပဲဆုိျပန္ေတာ့ ျပန္ေတြးမိေတာ့ ရယ္စရာပါ
ၾကဳိးမဲ့ အိစက္စက္အေတြ႔အထိဟာ အ၀အျပဲ စဥ္းစားစရာ နာရီခ်ိန္သီးနဲ႔ကား၀ုိက္ဘာ
ကုိယ္လား က်ည္ေတာက္အေကာက္မေတြ႔လုိ႔ အျမီးကုိ ဘာနဲ႔မွမစြပ္ျဖစ္ေတာ့
အ၀ါဆုိရင္ ျပင္ခ်င္တဲ့ ၀ါက်ေတြကုိခ်ယ္သဖုိ႔ ပိေတာက္ပန္းပဲ
ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ႏြမ္းသြားတဲ႕ေနၾကာပန္းပဲ (ဗင္ဂုိးဆုိတာဘယ္ကသူငယ္လည္းကြဲ႔)
ဒီေတာ့ ကုိယ့္ကုိကုိယ္လည္းနားခ်ပါတယ္ ရွဥ့္လည္းပစ္သာ ပ်ားလည္းဖြပ္သာ ဆုိမေကာင္းလား
သက္ေတာင့္သက္သာေလ၀င္ေလထြက္နားနားေနေနလွ်ပ္ေပၚေလာ္လီ
ထုိင္ပါ
ကဲ ဘာေသာက္မလဲ ဘာျဖစ္ခ်င္သလဲ ခ်ယ္နယ္၄၀၀ေက်ာ္ရွိတယ္ အုိဗာတင္းရွိတယ္
မ်က္စိ နား ႏွာ လွ်ာ ကုိယ္ စိတ္ ရွိတယ္ ကာမဂုဏ္ကုိထုံေဆးေပးဖုိ႔မဟုတ္ဘူး
ေ၀ဒနာကုိၾကည့္ ဒါဏ္ရာကုိမၾကည့္နဲ႔ ခင္ဗ်ားကုိ တရားခ်ေနတာလည္းမဟုတ္ရပါဘူး
အသက္ရွင္ဖုိ႔ အစားေရစာ၀လင္ဖုိ႔ ဖီေလာ္ဆုိဖီ ဖတ္ဖုိ႔ လုိလုိ႔လား ကုိယ္ေတာ့ေနာက္ျပန္ဆုတ္လုိ႔မရေတာ့ဘူး
အမွန္တရားကုိပက္လက္လွန္ျပီး ၾကမ္းပုိးကုိ လိပ္လုိထား
သူ႔ဘက္မဟုတ္တဲ့ ကုိယ့္ဘက္ ကိုယ္ယက္္ရင္း ကုိယ့္ဘ၀ကုိယ္
ဟုိမေရာက္ဒီမေရာက္ ျပန္စမ္းၾကည့္ေတာ့
ခင္ဗ်ားအျမင္ကုိ ေလးပင္ေသာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားလည္း မေပးလုိေတာ့ ။
KZေက
Sunday, June 19, 2011
လွ်င္ျမန္ေသာျမစ္ေရမ်ား
ဒီေန႔သမီး ေမြးေန႔
မႏွစ္ကလည္းပုိ႔စ္တခုတင္ျဖစ္သျဖင့္ ဒီႏွစ္မွာလည္းတခုခုေရးဖို႔စိတ္ကူးရွိေနခဲ့သည္။
သုိ႔ေပမယ့္ အာရုံကမႏုိ္း။
စာဖတ္ေနတာကမ်ားေနျပီး ဖတ္ေနေသာစာမ်ားကုိစိတ္ထဲမွာလုံးလုိက္၊ အလုပ္၊ လူမွဳေရး၊ မိသားစု၊ အသင္းအပင္း အစရွိသည္.......
ေနာက္ႏွစ္ရက္ေနလွ်င္သားေမြးေန႔ကလာေပဦးမည္။
သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ငယ္ငယ္ကရုိက္ထားေသာဓါတ္ပုံေလးေတြျပန္ၾကည့္ရင္းဒီပုံေလးေတြပဲတင္လုိက္ရင္
ေကာင္းမယ္စဥ္းစားမိတာနဲ႔ပဲ၊
ေအာ္ တံတားေအာက္တြင္ျမစ္ေရမ်ားလွ်င္ျမန္စြာစီးဆင္းေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။
သားႏွင့္သမီး ျပီးေတာ့ သည္အရြယ္မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ေဖေဖတခုခုလုပ္ႏုိင္ဦးမည္ဟု
ယုံၾကည္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။
KZေက
Saturday, June 4, 2011
လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာရွိသလား
တေန႔ ကၽြန္ႏုပ္လည္းအားအားရွိသျဖင့္ အိအိရွားတို႔အိမ္ဘက္လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ခဲ့ေပသည္။
အိအိ။ ။ ဟယ္ ဆရာၾကီးပါလား။ ဘယ္ကလွည့္လာတာလဲ။
မိမိ။ ။ နင္တုိ႔အိမ္ပဲတမင္ထြက္လာခဲ့တာ
အိအိ။ ။ အထူးအဆန္းပါလားဆရာၾကီးရယ္။ ဘာမ်ားထူးလုိ႔လဲ။
မိမိ။ ။ ဘာထူးမွာလဲဟာ။ ဒါကဒါပဲေပါ့။
အိအိ။ ။ ဟာ ဆရာၾကီးဟာကလည္း ဘာနားလည္ရမွန္းေတာင္မသိေတာ့ဘူး။
မိမိ။ ။ ဘာနားမလည္စရာရွိသလဲ။ ဒါကဒါပါဆုိေနမွ။ နင္တုိ႔ကလည္းတဆိတ္ရွိနားမလည္တာနဲ႔၊ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ေတြဆုိတာနဲ႔၊ ခံစားလုိ႔မရတာနဲ႔။ ဘာေတြေရးမွန္းေျပာမွန္းမသိဘူးဆုိတာနဲ႔။ ဒါဆုိငါျပန္ေတာ့မယ္။
အိအိ။ ။ ဘလုိင္းၾကီးပါလားဆရာၾကီးဟာက။ ကဲပါ ေရာက္လက္စနဲ႔ေတာ့ ေကာ္ဖီေလးဘာေလးေသာက္ရင္း လက္ရွိကမာၻ႕ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းေလးဘာေလးေျပာသြားပါဦး ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ နင္တုိ႔ကေတာ့ဒါပဲ။ ေတြ႔ရင္ေမးမယ္ဆုိတာခ်ည္းပဲ။ ငါကလည္းဆရာမလုပ္ရမေနႏုိင္ဆုိတာမ်ဳိးနဲ႔ ေတာ့ေတြ႔ျပီေပါ့။
အိအိ။ ။ အာရပ္အေၾကာင္းေလးစပါလားဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ ယူေအအီးအရင္ကအသြားမ်ားတယ္။ အဘူဒါဘီနဲ႔ဒူဘုိင္းေပါ့။ ခုေတာ့ ကာတာ၊ ေဆာ္ဒီ၊ ဘာရိန္း ေရႊေတြမေရာက္တဲ့ေနရာမရွိ သေလာက္ပါပဲ။ ေစ်းေတြကေတာ့အမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့ဟာ။ သတိထား နင္တုိ႔ဂြင္ရုိက္တဲ့ေကာင္ေတြနဲ႔ေတြ႕ဦးမယ္။
အိအိ။ ။ အာ၊ ဆရာၾကီးကေတာ့လုပ္ေတာ့မယ္။ ရွဳိးေဂ်ာ့မဟုတ္ဘူး။ ဒီမုိကေရစီ၊ ဒီမွဳိကေရစီ။ အေရးထဲလွ်ာေတာင္လိပ္တယ္။
မိမိ။ ။ အံမယ္နင္ကအလာၾကီးပဲ။ ငါကဒါေတြသိပ္သိတာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ တတိယလွဳိင္းတုိ႔၊ စတုထၳမလုိင္တုိ႔၊ ပဥၥမမ်ဳိးဆက္တုိ႔ ဆ႒မအာရုံတုိ႔ အလကားဟာေတြပါဟာ။
အိအိ။ ။ လုပ္ပါဆရာၾကီးရယ္။ ဆရာၾကီးရႊီးရင္ နားေထာင္ေကာင္းပါတယ္။ တူနီးရွားကစေျပာပါေနာ္။
မိမိ။ ။ ေအးျငိမ္ျငိမ္နားေထာင္။ ဟုိေမးဒီေမး လူၾကီးမ်က္ႏွာပ်က္ႏုိင္တာမ်ဳိးေတြေရွာင္။ ဒီလုိဟ၊ ဘြဲ႕ရတြန္းလွည္းအေရာင္းသမားေလးရဲ႕လွည္းကုိစည္ပင္ကသိမ္းတယ္ဆုိလား။ ေျပာရရင္ေတာ့ အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးပဲဟ၊ လူေနမွဳစရိတ္ဒါဏ္ကုိကုန္းခံေနရသူေတြအမ်ားၾကီးရွိေနသလုိ၊ ႏုိင္ငံေရးအက်င့္ပ်က္ျခစားမွဳနဲ႔ ေလယာဥ္လေပးစီးႏုိင္တဲ့လူေတြလည္းရွိေနၾကတယ္။ ဒီလုိမေက်နပ္ခ်က္ေတြအျပင္ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆုိေရးသားခြင့္ဆုိတာေတြမလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ျပႆနာက အဲဒီကေန ကုိင္ရုိကုိကူးတယ္။
အိအိ။ ။ သူတုိ႔ေတာ့အဆင္ေျပသြားသား။ ဘင္အလီေကာ မူဘာရက္ေကာ ေအာင္ေဖေနာ္ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ အဲ ဘာရိန္း၊ ယီမင္၊ ဆီးရီးယားနဲ႔ လစ္ဗ်ားေရာက္ေတာ့ဇတ္လမ္းကတမ်ဳိးေျပာင္းလာတယ္ဟ။ ပြဲကေတာ္ေတာ္နဲ႔မျပတ္ဘူး။ လစ္ဗ်ား၊ ယီမင္ဟာ ျပည္တြင္းစစ္ကုိကူးသြားျပီ။
အိအိ။ ။ ၾကားတယ္ဆရာၾကီး၊ ကဒါဖီဆုိသူ႔တုိင္းျပည္ထဲေတာင္ျပန္ဗုံးၾကဲတယ္ဆုိ။
မိမိ။ ။ ဒီလူကနဂုိထဲကခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္။ အရင္ကဆုိ ကဗ်ာေတြဘာေတြေတာင္ေရးဆုိပဲ။ ဟုတ္မွာေပါ့ဟာ ကဗ်ာဆရာဆုိတာေတြကလည္းအနဲနဲ႔အမ်ားေၾကာင္ၾကတာကလား။ အဲအဲ ဘယ္ေရာက္သြားျပီလဲ။ အဲဒီအရွိန္က ေဂ်ာ္ဒန္၊ အုိမန္နဲ႔ ကူ၀ိတ္အထိေရာက္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ ေတာ့မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ေရွ႕ကတုိင္ေပးတဲ့ ႏွစ္ခုက တုိ႔အေရးေအာ္ျပီးရင္ ေနာက္ဆုံးတခုကုိ ေအာင္ရမည္ေအာ္ရမယ္ ဆိုတာမ်ဳိးနဲ႔ ျပီးသြားၾကတယ္။
အိအိ။ ။ လုပ္ေတာ့မယ္ဆရာၾကီးကေတာ့။
မိမိ။ ။ ေတာ္လွန္ေရးဆုိတာ မေက်နပ္မွဳကစတာ။ ဒါဘယ္သူျငင္းမလဲ။ မေက်နပ္မွဳဆုိတာက လက္ေတြ႔ဘ၀ကလည္းလာႏုိင္တယ္။ ဆန္ေစ်းၾကီးေတာ့ထမင္းတေန႔ႏွစ္နပ္မစားႏုိင္တာမ်ဳိး။ ျပီးေတာ့စိတ္ကူးသုိ႔ လူမွဳ၀န္းက်င္ေတြကလည္းလာႏုိင္တာပဲ။ ကုိယ္စိတ္ကူးေရးသားေျပာဆုိမွဳကုိလူထဲခ်ျပခြင့္မရတာမ်ဳိး။
အိအိ။ ။ ဟုတ္တယ္။ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ရဲ႕၀ထၳဳစာအုပ္နာမည္ဆုိ ပိတ္ခံရတယ္။
မိမိ။ ။ ဘာမုိ႔လုိ႔ဘာလိမ့္ဟာ။
အိအိ။ ။ ခ်စ္ခ်စ္ကေတာ့ ေန႔ခ်စ္ ညခ်စ္ အခ်ိန္ျပည့္ခ်စ္မွာပဲ တဲ့ ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ ေအးဟာ ဒီေလာက္ရင္ခုန္ မိန္းေမာဘြယ္ေကာင္းတဲ့ေခါင္းစဥ္က်မွျဖစ္ရပေလ။ ကဲထားေတာ့။ ေစာေစာကေျပာတဲ့အေျခခံေလးေတြဟာ၊ လက္ေတြ႔မေျပလည္မွဳနဲ႔ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြ ဒီအေျခခံ အခ်က္အလက္ေတြဟာ လူတေယာက္ရယ္လုိ႔ ရခဲတဲ့ ဒုလဘၻမွာ ရပုိင္ခြင့္ေလးေတြပဲ။ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာ၊ ျပည့္ျပည့္စုံစုံေျပာရရင္ လူသားမွာ ေမြးလာကတည္းက သဘာ၀အေလွ်ာက္ကုိခံစားခြင့္ရွိရမဲ့ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးေတြဆုိတာတကယ္ရွိသလား မရွိဘူးလား၊ ဒီအေပၚမွာတခ်ဳိ႕သေဘာထားေတြမတူၾကဘူး။
အိအိ။ ။ ဆက္ပါဦးဆရာၾကီး
မိမိ။ ။ ငါတုိ႔ဘယ္ဘက္ရပ္ရင္ေကာင္းမလဲစဥ္းစာၾကည့္ရေအာင္။ ငါတုိ႔မွာလူသားတေယာက္အေနနဲ႔ သဘာ၀အေလွ်ာက္ရပုိင္ခြင့္လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာရွိသလား။ ဒီကစစဥ္းစားမယ္။
အိအိ။ ။ ဟုတ္ကဲ့
မိမိ။ ။ တခ်ဳိ႕က လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာ ဥေရာပ ဥာဏ္အလင္းေခတ္ ရဲ႕တီထြင္မွဳတဲ့ ဒီ႔အရင္ကမရွိဘူးတဲ့။ အခြင့္အေရးတုိ႔ တာ၀န္တုိ႔ဆုိတာ အဲဒီေခတ္ေနာက္ပုိင္း က်မွေပၚလာတဲ့စကားလုံးေတြဆုိတယ္။
အိအိ။ ။ ဒါဆုိ ဒီစကားလုံးေတြက ဂြ်န္ေလာ့ခ္တုိ႔ ေသာမတ္စ္ေဟာ့ဘ္တုိ႔ ရူးဆုိးတုိ႔ ဟ်ဳမ္းတုိ႔ ကန္႔တုိ႔ ကစေျပာ ၾကတာလား။
မိမိ။ ။ ကန္႔ကစစ၊ ဒုတၳာကစစ။ ဘယ္သူကစေျပာေျပာေပါ့ဟာ။ အေတြးအေခၚတခုဟာ ေနာက္က်မွစလုိ႔ ယဥ္ေက်းမွဳမဖြံ႔ျဖဳိးေသးခ်ိန္ကမရွိေသးလုိ႔မုိ႔ လူသားမွာဒီရပုိင္ခြင့္မရွိဘူးဆုိတာေတာ့ဘယ္ျဖစ္သင့္မလဲ။
အိအိ။ ။ အင္းေလ။ လူသားခ်င္းညွာတာမွဳဆုိျပီး၀င္အကူအညီေပးမဲ့ေပၚလစီေတြ၊ မူေတြဟာ ဒီတုိင္းဆုိအလကားျဖစ္ကုန္မွာေပါ့။
မိမိ။ ။ ေအာင္မယ္၊ ညည္းကလဲမေခပါလား။
အိအိ။ ။ ဆရာၾကီးတပည့္ပဲ ဆရာၾကီးရယ္ ဒါေတြဒီလုိေတာ့ရွိတာေပါ့။
မိမိ။ ။ ေရွ႕ဆက္မသြားခင္ရွင္းေအာင္ ဘက္၂ဘက္ရွိေနတယ္ဆုိတာမွတ္ထားဖုိ႔လုိမယ္။ တမ်ဳိးက လူသားရဲ႕ေမြးရာပါအခြင့္အေရးဆုိတာမရွိဘူး။ အခ်ိန္ကာလေဒသေပၚမူတည္ျပီး ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထုံးတမ္းေတြ အရ လူမွဳသေဘာတူညီခ်က္ (Social Contract) ေပၚမူတည္ျပီးရွိေနတာ။ ဒါက တရုတ္ေတြေျပာေလ့ရွိတာမ်ဳိး။ အာရွတန္ဖုိးတုိ႔၊ အာရွယဥ္ေက်းမွဳဟာ ဖခင္ၾကီးအယူအဆ ဘက္ယိမ္းတယ္ဆုိတာေတြေပါ့။ အစၥလမ္မစ္၀ါဒီ ေတြရဲ႕ဖြင့္ဆုိခ်က္မွာလည္းဒီသေဘာမ်ဳိးဆင္တာေတြရွိတယ္။
အိအိ။ ။ ေနာက္တမ်ဳိးကေတာ့ ယူနီဘာဆယ္လူ႔အခြင့္အေရးေပါ့ေနာ္။
မိမိ။ ။ ဟုတ္တယ္။ က်င္စိန္ေရာ မာမြတ္ေရာ၊ ေမရီေကာ၊ အစၥဘဲေကာ၊ အဗဒူလာေကာ၊ ဖထီးေကာ၊ အမုိးေကာ၊ ဆလုိင္းေကာ၊ ႏုိင္က်င္ထန္းေကာ ဖုိးေခြးေကာ အားလုံးလူ႔အခြင့္ေရးရွိရမယ္။ ငပိစားစား၊ ေပါင္မုန္႔ကုိေထာပတ္သုတ္သုတ္၊ အသားညွပ္ညွပ္၊ ေခါက္ဆြဲျပဳတ္ပဲေသာက္ေသာက္၊
အိအိ။ ။ ရပါျပီဆရာၾကီးရယ္၊ ေမာေနပါဦးမယ္။ လူမ်ဳိးမေရြး ဘာသာမေရြး စားသုံးႏုိင္ပါသည္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့ေနာ္။
မိမိ။ ။ ဟုတ္တယ္ဟုတ္တယ္။ ငါေျပာတာဆုံးေအာင္နားေထာင္။ နင္၀င္ေျပာတာ ဒန္ေပါက္ ေၾကာ္ညာ နဲ႕တူသြားျပီ။
အိအိ။ ။ ဆရာၾကီး ကုိစကားေထာက္ေပးတာပါ။
မိမိ။ ။ တရုတ္ေတြက ကြန္ဖ်ဴးရွပ္အားကုိးနဲ႔ဒါကုိတင္တာ။ ကြန္ဖ်ဴးရွပ္ကအခ်က္၂ခ်က္ေျပာခဲ့တယ္။ တစ္က လူမွဳအစုအေ၀း (Community) ဟာအေျခခံယူနစ္တဲ့။ ႏွစ္ ဒီယူနစ္ထဲလူတဦးခ်င္းစီက၀င္ပူးေပါင္းဖုိ႔ဆုိတာ တန္ဖုိး၂ခုကုိဂရုစုိက္ရမယ္။ ရင္ နဲ႔ လီ လုိ႔ဆုိတယ္။
အိအိ။ ။ အဓိပၸါယ္ေလးလုပ္ပါဦးဆရာၾကီး။ ဘာလဲ ရင္နဲ႔တင္ဆုိတာ။
မိမိ။ ။ ရင္နဲ႔လီ ပါဆုိေနမွ၊ နီးစပ္ေအာင္ေျပာရရင္ ဆႏၵ ren (virtue of care) နဲ႔ မွ်တမွဳ li (virtue of balance) လုိ႔ဆုိတယ္။ အကကုိနမူနာေပးျပီးရွင္းတယ္။ လုိရင္းကေတာ့ လူတေယာက္ဟာသူ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔အဆင္ေျပဖုိ႔အတြက္၊ အဲဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕အေနအထားေပၚမူတည္ျပီး ဆႏၵကုိမွ်တမွဳနဲ႔ေပါင္းစပ္ေနထုိင္ရမယ္ဆုိတဲ့သေဘာ။ နင္ေျပာခ်င္တာေလွ်ာက္ေျပာလုိ႔မရဘူး။ လြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ ေျပာဆုိပုိင္ခြင့္ဆုိတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတည္ျငိမ္မွဳကိုငဲ့ရမယ္ဆုိတာမ်ဳိး။
အိအိ။ ။ တရုတ္ကကြန္ဖ်ဴးရွပ္ဆုိေတာ့ အစၥလမ္ေတြက မုိဟာမက္ေပါ့ေနာ္ ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ ဟုတ္တယ္။ သူတုိ႔မွာ အူမာ (Umma) ဆုိတာရွိတယ္။ လူမွဳအစုအေ၀းကုိပဲေျပာတာ။ မတူတဲ့ကုိးကြယ္မွဳနဲ႔ယုံၾကည္မွဳေတြ အတူယွဥ္ေနႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ ကုိယ္ကကုိယ့္အခြင့္အေရးကုိပဲေျပာေနလုိ႔မရဘူး။ လူတုိင္းက ကုိယ့္ယုံၾကည္မွဳ အယူ၀ါဒကုိ ဦးစားေပးျပီးေျပာေန မယ္ဆုိရင္ ကုိယ္လက္ခံထားတဲ့အခ်က္ကုိ သူမ်ားအယူအဆထက္သာတယ္ဆုိတာမ်ဳိးလုပ္ေနရင္ မျဖစ္ဘူး။ ဒီေတာ့ အေပးအယူလုပ္ေနႏုိင္ရမယ္။ သူနဲ႔ကုိယ္နဲ႔ညွိယူရတာ။ ငါ့အခြင့္အေရးငါလြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ေျပာဆုိမယ္ဆုိတာမ်ဳိးမရဘူးတဲ့။ ကမာၻနဲ႔အ၀ွမ္း တေျပးညီလူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာမရွိဘူးဆုိတယ္။
အိအိ။ ။ သူတုိ႔ေျပာတာလည္းဟုတ္သလုိလုိပဲေနာ္။
မိမိ။ ။ ေအး။ ဒီလုိသေဘာတူညီမွဳေတြနဲ႔ အေပးအယူတဲ့ျပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ တည္ျငိမ္တယ္ သာယာတယ္ ဆုိရင္ ငါလည္းသေဘာတူတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ လူမွဳအစုအေ၀းေတြမွာအဲသလုိထိမ္းေက်ာင္းႏုိင္တဲ့ အစြမ္းမရွိဘူး။ သဘာ၀အရကုိ မ်ဳိးကြဲ ေတြရွိလာရင္ အားသာမွဳတခုကေတာ့လုိလာတာပဲ။ လုိခ်င္လာၾကတာပဲ။
အိအိ။ ။ ဒီေတာ့ လူသားအားလုံးတေျပးညီရွိသင့္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာသတ္မွတ္ဖုိ႔လုိလာတယ္လုိ႔ ဆရာၾကီးလက္ခံလုိက္တယ္ေပါ့။
မိမိ။ ။ ဒါေပါ့ဟ။ မဟုတ္ရင္ အားၾကီးတဲ့ေကာင္က အားနည္းတဲ့ေကာင္ကုိ လုံျခဳံေရးတုိ႔ တည္ျငိမ္မွဳတုိ႔ဗန္းျပျပီး ဒါမေျပာနဲ႔ ဟုိဟာမလုပ္နဲ႔ ဒီေကာင္ေတာ့ျပန္လႊတ္လုိ႔မျဖစ္ေသးဘူး ဆုိတာေတြလုပ္ကုန္မွာေပါ့။ အေၾကာင္းျပေကာင္းေအာင္ရွာျပီး အင္အားနဲ႔ထင္ရာလုပ္ေတာ့တာ။
အိအိ။ ။ မွန္လုိက္ေလဆရာၾကီးရယ္။
မိမိ။ ။ ဒီေတာ့ ယေန႔ အာရပ္ကမာၻနဲ႔ေျမာက္အာဖရိက အုံၾကြေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာရွိတယ္လုိ႔သတ္မွတ္ရင္ အာဏာရွင္ေတြဟာ တရားဥပေဒေၾကာင္းအရအာဏာပုိင္အစုိးရနဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ဆုိတာေတြကုိေရြးရမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာမရွိဘူး။ လူေတြဟာလူမွဳအဖြဲ႔အစည္းေတြ ထဲဒီလုိပဲညွိႏဳွိင္းေနထုိင္သြားၾကရတာပါဆုိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေရးစားပြဲ၀ုိင္းေပၚမွာအေျဖရွာမလား။ လမ္းေပၚဆႏၵျပပြဲေတြကုိရင္ဆုိင္မလား။ ျပည္တြင္းစစ္လား။ တခုခုေတာ့ေရြးရမွာပဲ။
အိအိ။ ။ ရွင္းတယ္၊ ရွင္းတယ္။ ဆရာၾကီး ကေကာဘာသေဘာက်သလဲ။ ဘယ္ဘက္ကလဲ။
မိမိ။ ။ ငါတခုေျပာခ်င္တယ္။ နင္ကုိယ့္ဘာသာျပန္ေမးၾကည့္။ နင္ကအားၾကီးသူဘက္မွာေရာက္ေနတယ္။ အားနဲသူေတြကုိ လူေတြေမြးလာကတည္းကဘာတန္းတူအခြင့္အေရးမွမရွိဘူး။ အေျခအေနအရဒီလုိပဲအဆင္ေျပသလုိသတ္မွတ္ျပ႒ာန္းတဲ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြကုိပဲလက္ခံထားၾကရတာဆုိျပီး သူတုိ႔ကုိ ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ေျပာျပီး ကုိယ္ထင္ရာလုပ္ေနတာကုိ တရားတယ္သတ္မွတ္ျပီးေနမလား။ ဒါမွမဟုတ္ ကုိယ္ကအားနဲသူဘက္မွာရွိေနတယ္။ အားၾကီးသူက ေစာေစာကလုိဆင္ေျခေတြေပးျပီး အခုလုိငါတုိ႔ေျပာသလုိေန၊ လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိတာမထုိက္ရင္မရေသးဘူး။ အခ်ိန္တန္ေတာ့ ႏြားပိန္ကန္လိမ့္မေပါ့လုိ႔ေျပာျပီး နင္ကထမင္းမ၀လုိ႔အဟာရျပတ္ေနခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ကႏုိင္ငံျခားေစ်း၀ယ္ထြက္ ေဆးကုသြားေနတာမ်ဳိးကုိလက္ခံမလား။ ငါ့ရဲ႕ဘယ္တုန္းကမွန္းမသိတဲ့ ဘ၀ေပးကုသုိလ္ပဲ၊ ကံမေကာင္းလုိ႔ဆုိျပီး ဘယ္မွာမွသုံးမရတဲ့အေတြးအေခၚမ်ဳိးနဲ႔ ျငိမ္ခံံေနမလား။ သူမ်ားေတြစလုိ႔အဆင္ေျပတယ္ထင္မွေနာက္က ၀င္ေယာင္မွာလား။ နင္ကငါစမဲ့အခ်ိန္ေစာင့္ေနခ်ိန္မွာ ငါကလည္းနင္စမဲ့အခ်ိန္ေစာင့္ေနလုိ႔ကေတာ့ ေန႔ဘက္ကုန္းလုပ္ ညဘက္ကုိရီးယားကားၾကည့္ျပီး ေသမဲ့အခ်ိန္ေစာင့္ၾကဖုိ႔ပဲ။
ငါတုိ႔ ဒါကုိျပတ္ေအာင္ေတြး၊ ဆုံးျဖတ္၊ တဘက္ဘက္ကတိတိက်က်ရပ္၊ ဒႆနလုိလုိ ။ နတ္ကသလုိလုိ၊ အူေၾကာင္ၾကားအေတြးအေခၚေတြဖယ္ထုတ္။ တကယ္အလုပ္လုပ္ၾကရမဲ့အခ်ိန္ ေရာက္ေနျပီ။
ငါတုိ႔ လူျဖစ္လာရတဲ့အခြင့္အေရးနဲ႔ ဆုံးရွဳံးေနတဲ့ လူသားဂုဏ္ရည္ကုိ ျပန္ရယူဖုိ႔အခ်ိန္ေရာက္ေနျပီ။
KZေက
Ref. Are there natural human rights? IHT May 29’ 2011
အိအိ။ ။ ဟယ္ ဆရာၾကီးပါလား။ ဘယ္ကလွည့္လာတာလဲ။
မိမိ။ ။ နင္တုိ႔အိမ္ပဲတမင္ထြက္လာခဲ့တာ
အိအိ။ ။ အထူးအဆန္းပါလားဆရာၾကီးရယ္။ ဘာမ်ားထူးလုိ႔လဲ။
မိမိ။ ။ ဘာထူးမွာလဲဟာ။ ဒါကဒါပဲေပါ့။
အိအိ။ ။ ဟာ ဆရာၾကီးဟာကလည္း ဘာနားလည္ရမွန္းေတာင္မသိေတာ့ဘူး။
မိမိ။ ။ ဘာနားမလည္စရာရွိသလဲ။ ဒါကဒါပါဆုိေနမွ။ နင္တုိ႔ကလည္းတဆိတ္ရွိနားမလည္တာနဲ႔၊ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ေတြဆုိတာနဲ႔၊ ခံစားလုိ႔မရတာနဲ႔။ ဘာေတြေရးမွန္းေျပာမွန္းမသိဘူးဆုိတာနဲ႔။ ဒါဆုိငါျပန္ေတာ့မယ္။
အိအိ။ ။ ဘလုိင္းၾကီးပါလားဆရာၾကီးဟာက။ ကဲပါ ေရာက္လက္စနဲ႔ေတာ့ ေကာ္ဖီေလးဘာေလးေသာက္ရင္း လက္ရွိကမာၻ႕ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းေလးဘာေလးေျပာသြားပါဦး ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ နင္တုိ႔ကေတာ့ဒါပဲ။ ေတြ႔ရင္ေမးမယ္ဆုိတာခ်ည္းပဲ။ ငါကလည္းဆရာမလုပ္ရမေနႏုိင္ဆုိတာမ်ဳိးနဲ႔ ေတာ့ေတြ႔ျပီေပါ့။
အိအိ။ ။ အာရပ္အေၾကာင္းေလးစပါလားဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ ယူေအအီးအရင္ကအသြားမ်ားတယ္။ အဘူဒါဘီနဲ႔ဒူဘုိင္းေပါ့။ ခုေတာ့ ကာတာ၊ ေဆာ္ဒီ၊ ဘာရိန္း ေရႊေတြမေရာက္တဲ့ေနရာမရွိ သေလာက္ပါပဲ။ ေစ်းေတြကေတာ့အမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့ဟာ။ သတိထား နင္တုိ႔ဂြင္ရုိက္တဲ့ေကာင္ေတြနဲ႔ေတြ႕ဦးမယ္။
အိအိ။ ။ အာ၊ ဆရာၾကီးကေတာ့လုပ္ေတာ့မယ္။ ရွဳိးေဂ်ာ့မဟုတ္ဘူး။ ဒီမုိကေရစီ၊ ဒီမွဳိကေရစီ။ အေရးထဲလွ်ာေတာင္လိပ္တယ္။
မိမိ။ ။ အံမယ္နင္ကအလာၾကီးပဲ။ ငါကဒါေတြသိပ္သိတာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ တတိယလွဳိင္းတုိ႔၊ စတုထၳမလုိင္တုိ႔၊ ပဥၥမမ်ဳိးဆက္တုိ႔ ဆ႒မအာရုံတုိ႔ အလကားဟာေတြပါဟာ။
အိအိ။ ။ လုပ္ပါဆရာၾကီးရယ္။ ဆရာၾကီးရႊီးရင္ နားေထာင္ေကာင္းပါတယ္။ တူနီးရွားကစေျပာပါေနာ္။
မိမိ။ ။ ေအးျငိမ္ျငိမ္နားေထာင္။ ဟုိေမးဒီေမး လူၾကီးမ်က္ႏွာပ်က္ႏုိင္တာမ်ဳိးေတြေရွာင္။ ဒီလုိဟ၊ ဘြဲ႕ရတြန္းလွည္းအေရာင္းသမားေလးရဲ႕လွည္းကုိစည္ပင္ကသိမ္းတယ္ဆုိလား။ ေျပာရရင္ေတာ့ အေျခခံလူ႕အခြင့္အေရးပဲဟ၊ လူေနမွဳစရိတ္ဒါဏ္ကုိကုန္းခံေနရသူေတြအမ်ားၾကီးရွိေနသလုိ၊ ႏုိင္ငံေရးအက်င့္ပ်က္ျခစားမွဳနဲ႔ ေလယာဥ္လေပးစီးႏုိင္တဲ့လူေတြလည္းရွိေနၾကတယ္။ ဒီလုိမေက်နပ္ခ်က္ေတြအျပင္ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆုိေရးသားခြင့္ဆုိတာေတြမလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ျပႆနာက အဲဒီကေန ကုိင္ရုိကုိကူးတယ္။
အိအိ။ ။ သူတုိ႔ေတာ့အဆင္ေျပသြားသား။ ဘင္အလီေကာ မူဘာရက္ေကာ ေအာင္ေဖေနာ္ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ အဲ ဘာရိန္း၊ ယီမင္၊ ဆီးရီးယားနဲ႔ လစ္ဗ်ားေရာက္ေတာ့ဇတ္လမ္းကတမ်ဳိးေျပာင္းလာတယ္ဟ။ ပြဲကေတာ္ေတာ္နဲ႔မျပတ္ဘူး။ လစ္ဗ်ား၊ ယီမင္ဟာ ျပည္တြင္းစစ္ကုိကူးသြားျပီ။
အိအိ။ ။ ၾကားတယ္ဆရာၾကီး၊ ကဒါဖီဆုိသူ႔တုိင္းျပည္ထဲေတာင္ျပန္ဗုံးၾကဲတယ္ဆုိ။
မိမိ။ ။ ဒီလူကနဂုိထဲကခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္။ အရင္ကဆုိ ကဗ်ာေတြဘာေတြေတာင္ေရးဆုိပဲ။ ဟုတ္မွာေပါ့ဟာ ကဗ်ာဆရာဆုိတာေတြကလည္းအနဲနဲ႔အမ်ားေၾကာင္ၾကတာကလား။ အဲအဲ ဘယ္ေရာက္သြားျပီလဲ။ အဲဒီအရွိန္က ေဂ်ာ္ဒန္၊ အုိမန္နဲ႔ ကူ၀ိတ္အထိေရာက္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ ေတာ့မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ေရွ႕ကတုိင္ေပးတဲ့ ႏွစ္ခုက တုိ႔အေရးေအာ္ျပီးရင္ ေနာက္ဆုံးတခုကုိ ေအာင္ရမည္ေအာ္ရမယ္ ဆိုတာမ်ဳိးနဲ႔ ျပီးသြားၾကတယ္။
အိအိ။ ။ လုပ္ေတာ့မယ္ဆရာၾကီးကေတာ့။
မိမိ။ ။ ေတာ္လွန္ေရးဆုိတာ မေက်နပ္မွဳကစတာ။ ဒါဘယ္သူျငင္းမလဲ။ မေက်နပ္မွဳဆုိတာက လက္ေတြ႔ဘ၀ကလည္းလာႏုိင္တယ္။ ဆန္ေစ်းၾကီးေတာ့ထမင္းတေန႔ႏွစ္နပ္မစားႏုိင္တာမ်ဳိး။ ျပီးေတာ့စိတ္ကူးသုိ႔ လူမွဳ၀န္းက်င္ေတြကလည္းလာႏုိင္တာပဲ။ ကုိယ္စိတ္ကူးေရးသားေျပာဆုိမွဳကုိလူထဲခ်ျပခြင့္မရတာမ်ဳိး။
အိအိ။ ။ ဟုတ္တယ္။ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ရဲ႕၀ထၳဳစာအုပ္နာမည္ဆုိ ပိတ္ခံရတယ္။
မိမိ။ ။ ဘာမုိ႔လုိ႔ဘာလိမ့္ဟာ။
အိအိ။ ။ ခ်စ္ခ်စ္ကေတာ့ ေန႔ခ်စ္ ညခ်စ္ အခ်ိန္ျပည့္ခ်စ္မွာပဲ တဲ့ ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ ေအးဟာ ဒီေလာက္ရင္ခုန္ မိန္းေမာဘြယ္ေကာင္းတဲ့ေခါင္းစဥ္က်မွျဖစ္ရပေလ။ ကဲထားေတာ့။ ေစာေစာကေျပာတဲ့အေျခခံေလးေတြဟာ၊ လက္ေတြ႔မေျပလည္မွဳနဲ႔ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြ ဒီအေျခခံ အခ်က္အလက္ေတြဟာ လူတေယာက္ရယ္လုိ႔ ရခဲတဲ့ ဒုလဘၻမွာ ရပုိင္ခြင့္ေလးေတြပဲ။ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာ၊ ျပည့္ျပည့္စုံစုံေျပာရရင္ လူသားမွာ ေမြးလာကတည္းက သဘာ၀အေလွ်ာက္ကုိခံစားခြင့္ရွိရမဲ့ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးေတြဆုိတာတကယ္ရွိသလား မရွိဘူးလား၊ ဒီအေပၚမွာတခ်ဳိ႕သေဘာထားေတြမတူၾကဘူး။
အိအိ။ ။ ဆက္ပါဦးဆရာၾကီး
မိမိ။ ။ ငါတုိ႔ဘယ္ဘက္ရပ္ရင္ေကာင္းမလဲစဥ္းစာၾကည့္ရေအာင္။ ငါတုိ႔မွာလူသားတေယာက္အေနနဲ႔ သဘာ၀အေလွ်ာက္ရပုိင္ခြင့္လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာရွိသလား။ ဒီကစစဥ္းစားမယ္။
အိအိ။ ။ ဟုတ္ကဲ့
မိမိ။ ။ တခ်ဳိ႕က လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာ ဥေရာပ ဥာဏ္အလင္းေခတ္ ရဲ႕တီထြင္မွဳတဲ့ ဒီ႔အရင္ကမရွိဘူးတဲ့။ အခြင့္အေရးတုိ႔ တာ၀န္တုိ႔ဆုိတာ အဲဒီေခတ္ေနာက္ပုိင္း က်မွေပၚလာတဲ့စကားလုံးေတြဆုိတယ္။
အိအိ။ ။ ဒါဆုိ ဒီစကားလုံးေတြက ဂြ်န္ေလာ့ခ္တုိ႔ ေသာမတ္စ္ေဟာ့ဘ္တုိ႔ ရူးဆုိးတုိ႔ ဟ်ဳမ္းတုိ႔ ကန္႔တုိ႔ ကစေျပာ ၾကတာလား။
မိမိ။ ။ ကန္႔ကစစ၊ ဒုတၳာကစစ။ ဘယ္သူကစေျပာေျပာေပါ့ဟာ။ အေတြးအေခၚတခုဟာ ေနာက္က်မွစလုိ႔ ယဥ္ေက်းမွဳမဖြံ႔ျဖဳိးေသးခ်ိန္ကမရွိေသးလုိ႔မုိ႔ လူသားမွာဒီရပုိင္ခြင့္မရွိဘူးဆုိတာေတာ့ဘယ္ျဖစ္သင့္မလဲ။
အိအိ။ ။ အင္းေလ။ လူသားခ်င္းညွာတာမွဳဆုိျပီး၀င္အကူအညီေပးမဲ့ေပၚလစီေတြ၊ မူေတြဟာ ဒီတုိင္းဆုိအလကားျဖစ္ကုန္မွာေပါ့။
မိမိ။ ။ ေအာင္မယ္၊ ညည္းကလဲမေခပါလား။
အိအိ။ ။ ဆရာၾကီးတပည့္ပဲ ဆရာၾကီးရယ္ ဒါေတြဒီလုိေတာ့ရွိတာေပါ့။
မိမိ။ ။ ေရွ႕ဆက္မသြားခင္ရွင္းေအာင္ ဘက္၂ဘက္ရွိေနတယ္ဆုိတာမွတ္ထားဖုိ႔လုိမယ္။ တမ်ဳိးက လူသားရဲ႕ေမြးရာပါအခြင့္အေရးဆုိတာမရွိဘူး။ အခ်ိန္ကာလေဒသေပၚမူတည္ျပီး ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထုံးတမ္းေတြ အရ လူမွဳသေဘာတူညီခ်က္ (Social Contract) ေပၚမူတည္ျပီးရွိေနတာ။ ဒါက တရုတ္ေတြေျပာေလ့ရွိတာမ်ဳိး။ အာရွတန္ဖုိးတုိ႔၊ အာရွယဥ္ေက်းမွဳဟာ ဖခင္ၾကီးအယူအဆ ဘက္ယိမ္းတယ္ဆုိတာေတြေပါ့။ အစၥလမ္မစ္၀ါဒီ ေတြရဲ႕ဖြင့္ဆုိခ်က္မွာလည္းဒီသေဘာမ်ဳိးဆင္တာေတြရွိတယ္။
အိအိ။ ။ ေနာက္တမ်ဳိးကေတာ့ ယူနီဘာဆယ္လူ႔အခြင့္အေရးေပါ့ေနာ္။
မိမိ။ ။ ဟုတ္တယ္။ က်င္စိန္ေရာ မာမြတ္ေရာ၊ ေမရီေကာ၊ အစၥဘဲေကာ၊ အဗဒူလာေကာ၊ ဖထီးေကာ၊ အမုိးေကာ၊ ဆလုိင္းေကာ၊ ႏုိင္က်င္ထန္းေကာ ဖုိးေခြးေကာ အားလုံးလူ႔အခြင့္ေရးရွိရမယ္။ ငပိစားစား၊ ေပါင္မုန္႔ကုိေထာပတ္သုတ္သုတ္၊ အသားညွပ္ညွပ္၊ ေခါက္ဆြဲျပဳတ္ပဲေသာက္ေသာက္၊
အိအိ။ ။ ရပါျပီဆရာၾကီးရယ္၊ ေမာေနပါဦးမယ္။ လူမ်ဳိးမေရြး ဘာသာမေရြး စားသုံးႏုိင္ပါသည္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့ေနာ္။
မိမိ။ ။ ဟုတ္တယ္ဟုတ္တယ္။ ငါေျပာတာဆုံးေအာင္နားေထာင္။ နင္၀င္ေျပာတာ ဒန္ေပါက္ ေၾကာ္ညာ နဲ႕တူသြားျပီ။
အိအိ။ ။ ဆရာၾကီး ကုိစကားေထာက္ေပးတာပါ။
မိမိ။ ။ တရုတ္ေတြက ကြန္ဖ်ဴးရွပ္အားကုိးနဲ႔ဒါကုိတင္တာ။ ကြန္ဖ်ဴးရွပ္ကအခ်က္၂ခ်က္ေျပာခဲ့တယ္။ တစ္က လူမွဳအစုအေ၀း (Community) ဟာအေျခခံယူနစ္တဲ့။ ႏွစ္ ဒီယူနစ္ထဲလူတဦးခ်င္းစီက၀င္ပူးေပါင္းဖုိ႔ဆုိတာ တန္ဖုိး၂ခုကုိဂရုစုိက္ရမယ္။ ရင္ နဲ႔ လီ လုိ႔ဆုိတယ္။
အိအိ။ ။ အဓိပၸါယ္ေလးလုပ္ပါဦးဆရာၾကီး။ ဘာလဲ ရင္နဲ႔တင္ဆုိတာ။
မိမိ။ ။ ရင္နဲ႔လီ ပါဆုိေနမွ၊ နီးစပ္ေအာင္ေျပာရရင္ ဆႏၵ ren (virtue of care) နဲ႔ မွ်တမွဳ li (virtue of balance) လုိ႔ဆုိတယ္။ အကကုိနမူနာေပးျပီးရွင္းတယ္။ လုိရင္းကေတာ့ လူတေယာက္ဟာသူ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔အဆင္ေျပဖုိ႔အတြက္၊ အဲဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕အေနအထားေပၚမူတည္ျပီး ဆႏၵကုိမွ်တမွဳနဲ႔ေပါင္းစပ္ေနထုိင္ရမယ္ဆုိတဲ့သေဘာ။ နင္ေျပာခ်င္တာေလွ်ာက္ေျပာလုိ႔မရဘူး။ လြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ ေျပာဆုိပုိင္ခြင့္ဆုိတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတည္ျငိမ္မွဳကိုငဲ့ရမယ္ဆုိတာမ်ဳိး။
အိအိ။ ။ တရုတ္ကကြန္ဖ်ဴးရွပ္ဆုိေတာ့ အစၥလမ္ေတြက မုိဟာမက္ေပါ့ေနာ္ ဆရာၾကီး။
မိမိ။ ။ ဟုတ္တယ္။ သူတုိ႔မွာ အူမာ (Umma) ဆုိတာရွိတယ္။ လူမွဳအစုအေ၀းကုိပဲေျပာတာ။ မတူတဲ့ကုိးကြယ္မွဳနဲ႔ယုံၾကည္မွဳေတြ အတူယွဥ္ေနႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ ကုိယ္ကကုိယ့္အခြင့္အေရးကုိပဲေျပာေနလုိ႔မရဘူး။ လူတုိင္းက ကုိယ့္ယုံၾကည္မွဳ အယူ၀ါဒကုိ ဦးစားေပးျပီးေျပာေန မယ္ဆုိရင္ ကုိယ္လက္ခံထားတဲ့အခ်က္ကုိ သူမ်ားအယူအဆထက္သာတယ္ဆုိတာမ်ဳိးလုပ္ေနရင္ မျဖစ္ဘူး။ ဒီေတာ့ အေပးအယူလုပ္ေနႏုိင္ရမယ္။ သူနဲ႔ကုိယ္နဲ႔ညွိယူရတာ။ ငါ့အခြင့္အေရးငါလြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ေျပာဆုိမယ္ဆုိတာမ်ဳိးမရဘူးတဲ့။ ကမာၻနဲ႔အ၀ွမ္း တေျပးညီလူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာမရွိဘူးဆုိတယ္။
အိအိ။ ။ သူတုိ႔ေျပာတာလည္းဟုတ္သလုိလုိပဲေနာ္။
မိမိ။ ။ ေအး။ ဒီလုိသေဘာတူညီမွဳေတြနဲ႔ အေပးအယူတဲ့ျပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ တည္ျငိမ္တယ္ သာယာတယ္ ဆုိရင္ ငါလည္းသေဘာတူတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ လူမွဳအစုအေ၀းေတြမွာအဲသလုိထိမ္းေက်ာင္းႏုိင္တဲ့ အစြမ္းမရွိဘူး။ သဘာ၀အရကုိ မ်ဳိးကြဲ ေတြရွိလာရင္ အားသာမွဳတခုကေတာ့လုိလာတာပဲ။ လုိခ်င္လာၾကတာပဲ။
အိအိ။ ။ ဒီေတာ့ လူသားအားလုံးတေျပးညီရွိသင့္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာသတ္မွတ္ဖုိ႔လုိလာတယ္လုိ႔ ဆရာၾကီးလက္ခံလုိက္တယ္ေပါ့။
မိမိ။ ။ ဒါေပါ့ဟ။ မဟုတ္ရင္ အားၾကီးတဲ့ေကာင္က အားနည္းတဲ့ေကာင္ကုိ လုံျခဳံေရးတုိ႔ တည္ျငိမ္မွဳတုိ႔ဗန္းျပျပီး ဒါမေျပာနဲ႔ ဟုိဟာမလုပ္နဲ႔ ဒီေကာင္ေတာ့ျပန္လႊတ္လုိ႔မျဖစ္ေသးဘူး ဆုိတာေတြလုပ္ကုန္မွာေပါ့။ အေၾကာင္းျပေကာင္းေအာင္ရွာျပီး အင္အားနဲ႔ထင္ရာလုပ္ေတာ့တာ။
အိအိ။ ။ မွန္လုိက္ေလဆရာၾကီးရယ္။
မိမိ။ ။ ဒီေတာ့ ယေန႔ အာရပ္ကမာၻနဲ႔ေျမာက္အာဖရိက အုံၾကြေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာရွိတယ္လုိ႔သတ္မွတ္ရင္ အာဏာရွင္ေတြဟာ တရားဥပေဒေၾကာင္းအရအာဏာပုိင္အစုိးရနဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ဆုိတာေတြကုိေရြးရမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာမရွိဘူး။ လူေတြဟာလူမွဳအဖြဲ႔အစည္းေတြ ထဲဒီလုိပဲညွိႏဳွိင္းေနထုိင္သြားၾကရတာပါဆုိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေရးစားပြဲ၀ုိင္းေပၚမွာအေျဖရွာမလား။ လမ္းေပၚဆႏၵျပပြဲေတြကုိရင္ဆုိင္မလား။ ျပည္တြင္းစစ္လား။ တခုခုေတာ့ေရြးရမွာပဲ။
အိအိ။ ။ ရွင္းတယ္၊ ရွင္းတယ္။ ဆရာၾကီး ကေကာဘာသေဘာက်သလဲ။ ဘယ္ဘက္ကလဲ။
မိမိ။ ။ ငါတခုေျပာခ်င္တယ္။ နင္ကုိယ့္ဘာသာျပန္ေမးၾကည့္။ နင္ကအားၾကီးသူဘက္မွာေရာက္ေနတယ္။ အားနဲသူေတြကုိ လူေတြေမြးလာကတည္းကဘာတန္းတူအခြင့္အေရးမွမရွိဘူး။ အေျခအေနအရဒီလုိပဲအဆင္ေျပသလုိသတ္မွတ္ျပ႒ာန္းတဲ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြကုိပဲလက္ခံထားၾကရတာဆုိျပီး သူတုိ႔ကုိ ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ေျပာျပီး ကုိယ္ထင္ရာလုပ္ေနတာကုိ တရားတယ္သတ္မွတ္ျပီးေနမလား။ ဒါမွမဟုတ္ ကုိယ္ကအားနဲသူဘက္မွာရွိေနတယ္။ အားၾကီးသူက ေစာေစာကလုိဆင္ေျခေတြေပးျပီး အခုလုိငါတုိ႔ေျပာသလုိေန၊ လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိတာမထုိက္ရင္မရေသးဘူး။ အခ်ိန္တန္ေတာ့ ႏြားပိန္ကန္လိမ့္မေပါ့လုိ႔ေျပာျပီး နင္ကထမင္းမ၀လုိ႔အဟာရျပတ္ေနခ်ိန္မွာ သူတုိ႔ကႏုိင္ငံျခားေစ်း၀ယ္ထြက္ ေဆးကုသြားေနတာမ်ဳိးကုိလက္ခံမလား။ ငါ့ရဲ႕ဘယ္တုန္းကမွန္းမသိတဲ့ ဘ၀ေပးကုသုိလ္ပဲ၊ ကံမေကာင္းလုိ႔ဆုိျပီး ဘယ္မွာမွသုံးမရတဲ့အေတြးအေခၚမ်ဳိးနဲ႔ ျငိမ္ခံံေနမလား။ သူမ်ားေတြစလုိ႔အဆင္ေျပတယ္ထင္မွေနာက္က ၀င္ေယာင္မွာလား။ နင္ကငါစမဲ့အခ်ိန္ေစာင့္ေနခ်ိန္မွာ ငါကလည္းနင္စမဲ့အခ်ိန္ေစာင့္ေနလုိ႔ကေတာ့ ေန႔ဘက္ကုန္းလုပ္ ညဘက္ကုိရီးယားကားၾကည့္ျပီး ေသမဲ့အခ်ိန္ေစာင့္ၾကဖုိ႔ပဲ။
ငါတုိ႔ ဒါကုိျပတ္ေအာင္ေတြး၊ ဆုံးျဖတ္၊ တဘက္ဘက္ကတိတိက်က်ရပ္၊ ဒႆနလုိလုိ ။ နတ္ကသလုိလုိ၊ အူေၾကာင္ၾကားအေတြးအေခၚေတြဖယ္ထုတ္။ တကယ္အလုပ္လုပ္ၾကရမဲ့အခ်ိန္ ေရာက္ေနျပီ။
ငါတုိ႔ လူျဖစ္လာရတဲ့အခြင့္အေရးနဲ႔ ဆုံးရွဳံးေနတဲ့ လူသားဂုဏ္ရည္ကုိ ျပန္ရယူဖုိ႔အခ်ိန္ေရာက္ေနျပီ။
KZေက
Ref. Are there natural human rights? IHT May 29’ 2011
Tuesday, May 17, 2011
၄။ စီသုံးလုံး ႏွင့္ မီးသုံးေထာင့္
ခုပုိ႔စ္သည္
၁။နိဒါန္း ၂။ၾကားခံကာလကုန္ဆုံးျခင္း ၃။ကုိယ္ပုိင္အင္အား၊သီးျခားလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာ တုိ႔၏အဆက္ျဖစ္ပါသည္။ ျပာေျခြခြက္ငါးပုိင္းႏွင့္ ကဗ်ာတပုဒ္ၾကားခံသြားသျဖင့္ ျပန္အစေဖာ္ေပးျခင္းပါ။
.........................................
ကုိလူ။ ။ တခုေစာဒကတက္ခ်င္တယ္။ ဒီျပႆနာေတြက ႏုိင္ငံသားေတြခ်င္းမွာရွိေနတာမလား။ ဘယ္ျပင္ပကႏုိင္ငံတခုခု ကလာျပီးအုပ္ခ်ဳပ္ထားလုိ႔ျဖစ္တာမွမဟုတ္တာ။ ကုိယ့္အခ်င္းခ်င္းအခ်ိန္ယူ ညွိႏွဳိင္းလုိက္ရင္ေျပလည္ မလာႏိုင္ဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ ဒီအေတြးအေခၚကသဘာ၀ေတာ့က်ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လက္ေတြ႔မွာ ခင္ဗ်ားဘက္ကဘာအားသာခ်က္ အင္အားခုိင္မာမွဳမရွိဘဲ၊ ဒီလမ္းေၾကာင္းကုိမေမွ်ာ္ကုိးႏုိင္ဘူး။ ျပီးေတာ့ လက္ေတြ႔မွာ ေဆြးေႏြးတယ္ဆုိတာ တရားမွ်တမွဳအတုိင္း ျဖစ္ေအာင္ တဘက္နဲ႔တဘက္ညွိႏွဳိင္းယူၾကတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ သူ႔အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ ကုိယ့္အက်ဳိးစီးပြားကုိ သူ႔အင္အား၊ ကုိယ့္အင္အားထဲမွာ ခ်ိန္ျပီးယူၾကရတာ။ ဒါကုိလည္းသေဘာေပါက္ႏုိင္မွ ဒီေဆြးေႏြးပြဲက တရားမွ်တမွဳမွမရွိပဲဆုိတာမ်ဳိးနဲ႕ေနာက္ပုိင္းလန္ထြက္မသြားမွာ။
ကုိလူ။ ။ ဒါဆုိကုိယ့္အင္အားမေကာင္းပဲ ေဆြးေႏြးဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ စီႏွစ္လုံးၾကားကသြားႏုိင္မွ ေနာက္ထပ္စီတလုံးကုိရပါမယ္။ ပူးေပါင္းမွဳ (Cooperation) နည္းတူ ယွဥ္ျပဳိင္မွဳ (Competition) ကလည္းလုိတယ္။ ဒါမွ ၾကားအေျဖတခု (Compromise) ကုိရမယ္။
ကုိလူ။ ။ ကုိယ့္မွာအင္အားနဲေနတဲ့အခါမ်ဳိးဆုိရင္၊ သူ႔မွာ အင္အားၾကီးျပီး အတင္းဖိႏွိပ္ေနတာမ်ဳိးဆုိရင္ ဘယ္လုိ ယွဥ္ျပဳိင္မလဲ။
ကုိမူ။ ။ ဒါေပါ့ ခင္ဗ်ားမွာအင္အားမရွိရင္ ယွဥ္ျပဳိင္လုိ႔လဲမရသလုိ၊ ပူးေပါင္းလုိ႔လည္းမရပါဘူး။ ဒီေတာ့အင္အားလုိခ်င္ရင္တည္ေဆာက္ေပါ့။ သူ႔မွာအင္အားရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ စံနစ္တုိင္းမွာ အားနည္းခ်က္ရွိတယ္။ အာဏာရွင္စံနစ္ဟာ ခုိင္မာတဲ့ဖြဲ႔စည္းပုံတခုနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစုိးရေတြလုိ သက္ဆုိးမရွည္ပါဘူး။ ကုိယ့္အင္အားကုိတည္ေဆာက္၊ တခ်ိန္တည္းမွာ တဘက္စံနစ္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကိုျမင္ေအာင္ၾကည့္ျပီး အလုပ္လုပ္တတ္ဖုိ႔လုိတယ္။ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕အင္အားဟာ ဒီလုိအေျခအေနမွာအားကုိးအားထားမျပဳႏုိင္ဘူး။ လူမွဳအသင္းအပင္းေတြ ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ရမယ္။
ကုိလူ။ ။ ပုံမွန္မွာကေတာ့ဗ်ာ က်ေနာ္တုိ႔ျမင္ေနတာက ဒီမုိကရက္တစ္အင္အားစုေတြရဲ႕အားနည္းခ်က္ပဲ။ ခုခင္ဗ်ားကတမ်ဳိးဆိုလာျပန္ေတာ့ အာဏာရွင္စံနစ္ရဲ႕အားနည္းခ်က္ဆုိတာေတြကုိေရာ နဲနဲအက်ယ္ေျပာစမ္းပါဦး။
ကုိမူ။ ။ အာခ်ိလိကုိသူ႔အေမက ေမွာ္ျမစ္ထဲႏွစ္ျပီး အႏၱရယ္ေတြမရွိေအာင္လုပ္တုန္းက သူ႔ဖ၀ါးႏွစ္ဘက္က ကုိင္ျပီးႏွစ္ခဲ့ရတယ္။ အာခ်ိလိဟာတကုိယ္လုံးေတာ့ သန္မာ၊ ေဘးကင္းရန္ရွင္းေပမဲ့ ဒီဖ၀ါးႏွစ္ဘက္မွာေတာ့ အားနဲခ်က္ရွိေနခဲ့တယ္။
ကုိလူ။ ။ အင္း ဂရိပုံေဟာဆရာနဲ႔လာေတြ႔ျပီကုိး။ အာခ်ိလိဖေနာင့္ကဘာေတြမ်ားလည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေလးေျပာစမ္းပါဦး။
ကုိမူ။ ။ ပထမအခ်က္က အာဏာေၾကာင့္ျဖစ္တာ။ အဖြဲ႔အစည္းကအမိန္႔နဲ႔ေမာင္းႏွင္ေနတာဆုိေတာ့ ေအာက္ေျခမွာတခုခုအဆင္မေျပျဖစ္ေပမယ့္ အထက္ကုိသတင္းအမွားေတြေပးတတ္တယ္။ ဒါကုိမွီျပီးခ်တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္အမွားေတြရွိမယ္။ လူနဲစုက ဆုံးျဖတ္ခ်က္အမ်ားၾကီးေပးေနရေတာ့ အမွားအယြင္းေတြမ်ားလာတယ္။ လြန္ကဲတဲ့ထိန္းခ်ဳပ္မွဳႏွင့္စည္းမ်ဥ္းေတြေၾကာင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယား စြမ္းေဆာင္ရည္က်ဆင္းလာတယ္။ အုပ္စုတြင္းအားျပဳိင္မွဳေတြရွိမယ္။ အာဏာရွင္ဆုိေတာ့ ဘာမဆုိလုိရာျပ႒န္းႏုိင္တယ္။ ဒီေတာ့တခုမၾကဳိက္ရင္ေနာက္တခုအလြယ္ေျပာင္းလုိက္တယ္။ အသစ္ျဖစ္လာတဲ့ပုံစံတခုဟာ အေဟာင္းတုန္းကရွိတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ဆန္႔က်င္သြားျပီးအလြယ္တကူျပန္ညွိႏွဳိင္း လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ေတြခက္လာတယ္။ ဒါေတြစုေတာ့ လူထုမွာ အက်ပ္ အတည္းေတြ ၾကီးလာတယ္။ အယုံအၾကည္မဲ့ မွဳေတြမ်ားလာတယ္။ ဒါေတြဟာတကုိယ္လုံးသံခ်ပ္ကာ၀တ္စုံနဲ႔ေတာင့္တင္းခုိင္မာေနတဲ့ အာခ်ိလိရဲ႕ဖေနာင့္ေတြပဲ။
ကုိလူ။ ။ ဒါေတြသိတာေတာ့ဟုတ္ပါျပီ။ ဘယ္ပုံအသုံးခ်ျပီး ဘာေတြဆက္လုပ္ရမွာလည္း။
ကုိမူ။ ။ သီအုိရီအရေျပာရင္ေတာ့ မီးၾတိဂံ (Fire Triangle) ဆုိတာရွိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ေတာ့မဆုိင္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္နမူနာေပးလုိ႔ရတယ္။ အဆက္အစပ္ရွိေနတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဘာလဲ ေလ (Air)၊ ေလာင္စာ (Fuel) နဲ႔ မီးခတ္ျခင္း (Ignition) ကိုေျပာခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ ဟုတ္တယ္။ လူေတြေျပာၾကတယ္။ မီးပြားေလးတခ်က္က်တာနဲ႔ ေတာက္ေလာင္ေတာ့မွာပဲဆုိတာ။ က်ေနာ္ကေတာ့ဒီလုိမျမင္ဘူး။ မီးပြားကအျမဲက်ေနတာ။ အေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္စံနစ္ရဲ႕အားနဲခ်က္ဟာ ေန႔စဥ္ဘ၀ကုိ မီးခတ္ေစတယ္။ သုိ႔ေသာ္ မေတာက္ဘူး။
ကုိလူ။ ။ ဘာလုိေနလုိ႔လည္း။
ကုိမူ။ ။ မွန္တဲ့အခ်ဳိးတခု (Correct ratio) လုိေနတယ္။ ေလနဲ႔ေလာင္စာရဲ႕မွန္တဲ့အခ်ဳိးတခုေပါ့။ ပုံမွန္မွာေတာ့က်ေနာ္တုိ႔၀န္းက်င္မွာ ေလ ပဲရွိတယ္။ အတုိင္းအတာတခုရွိတဲ့လွဳံ႕ေဆာ္မွဳ (ေလာင္စာ) သြင္းမေပးႏုိင္ရင္ ဘာမွျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး။ အတုိင္းအတာတခုမွာ ေလထုဟာ ေလာင္စာအေနအထားကုိ ေျပာင္းလာမယ္။ ျပီးရင္ခင္ဗ်ား အခ်ဳိးတခုစရျပီ။
ကိုလူ။ ။ ဒါဆုိ မီးခတ္တာနဲ႔ စေတာက္ျပီဆုိပါေတာ့။
ကုိမူ။ ။ ရုိးရုိးအခ်ဳိးနဲ႔ေတာ့မရဘူး။ က်ေနာ္ေျပာထားတယ္ အခ်ဳိးမွန္ရဖုိ႔လုိတယ္။ ေလမ်ားေနရင္လည္း မေလာင္ဘူး။ ဂ်စ္ကားေတြျမဳိ႕ထဲတက္ေမာင္းမယ္။ အေၾကာ္ခံဆီျဖစ္ေအာင္ ပလတ္စတစ္ထဲ့မယ္။ မတန္တဆတက္ေနတဲ့ အိမ္၊ ေျမ၊ ေရႊေတြလုိက္၀ယ္မယ္။
ကိုလူ။ ။ ဆုိလုိတာက အေျခအေနေတြကုိ သူနဲ႔လုိက္ေလွ်ာညီေထြျဖစ္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနထုိင္တယ္ေပါ့။
ကုိမူ။ ။ မွန္တယ္။ ဘြဲ႔ရတေယာက္က ႏုိ္င္ငံျခားထြက္ျပီးအိမ္အကူလုပ္ဖုိ႔ထိကုိစဥ္းစားလာရေတာ့တယ္။ ဒါက်ေနာ္အျပစ္ေျပာေနတာမဟုတ္ဘူး။ ခင္ဗ်ားျမင္သာေအာင္ၾကဳိးစားရွင္းေနတာပါ။ လူရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္ လူ႔ဘ၀ထဲရပ္တည္ဖုိ႔အတြက္ အေျခခံစား၀တ္ေနေရးအတြက္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းတခုေတာ့ လုပ္ၾကရတာပဲ။
ကိုလူ။ ။ ေလာင္စာမ်ားေတာ့ေကာဘာျဖစ္တုန္းဗ်။ မ်ားေလေကာင္းေလမဟုတ္လား။
ကုိမူ။ ။ သဘာ၀သိပၸံအရေတာ့မေလာင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔စဥ္းစားေနတဲ့ကိစၥမွာေတာ့ မင္းမဲ့စရုိက္ေတြ၀င္လာ ႏုိင္တဲ့အထိပြဲၾကမ္းသြားႏုိင္တာမ်ဳိးနဲ႔ နမူနာေပးခ်င္တယ္။
ကိုလူ။ ။ နားေထာင္လုိ႔ေတာ့မဆုိးဘူးပဲဗ်။ ဒီေတာ့ အခ်ဳိးမွန္ဖုိ႔ဘာလုပ္ရမလဲ။
ကုိမူ။ ။ ေက်ာ္ၾကားသက္ေရာက္မွဳ (Band Wagon Effect) ကုိနားလည္ဖုိ႔လုိမယ္။ ဒါမွ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ လူမွဳအမူအက်င့္မွ်ေျခေတြ ဘယ္လိုေရြ႕သြားသလဲဆုိတာသိျပီးမွ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့အခ်ဳိးမွန္ကိစၥကုိ ဆက္ေျပာလုိ႔ရမယ္။
ကိုလူ။ ။ ေဟ့လူ။ ခုခင္ဗ်ားေျပာေနတာဟာ ခင္ဗ်ားအယူအဆေတြလား။ ပညာရွင္ေတြအယူအဆကုိ ျဖတ္၊ညွပ္၊ကပ္လုပ္ျပီး ဆရာၾကီးစတုိင္ဖမ္းေနတာလား။
ကုိမူ။ ။ အၾကမ္မဖက္လွဳပ္ရွားမွဳနဲ႔ဆုိင္တဲ့စာတမ္းေတြ၊ ဒီမုိကေရစီေရးလွဳပ္ရွားမွဳနဲ႔ဆုိင္တဲ့ သမုိင္းေတြ စာတမ္းေတြ၊ ဂိမ္းသီအုိရီ စာအုပ္စာတမ္းေတြနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ပညာရွင္ေတြေရးသားေ၀ဖန္ ထားတာေတြကုိက်ေနာ္ၾကဳိးစားျပီး ေလ့လာပါတယ္။ က်ေနာ္တန္းလက္ခံႏုိင္တာရွိသလုိ၊ ဘ၀င္မက်ႏုိင္တာေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒါေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ျဖတ္သန္းျမင္ေတြ႔လာရတဲ့ သမုိင္းေနာက္ခံေပၚတင္ျပီးဆုံးျဖတ္တာလည္းရွိသလုိ၊ တျခားဆန္႕က်င္ဘက္ သုိ႔ အျပဳိင္အယူအဆ စာအုပ္စာတမ္းေတြရွာျပီးေတာ့လည္း စီစစ္ၾကည့္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့က်ေနာ္ခုလုိခင္ဗ်ားနဲ႔ေျပာၾကည့္တာပါပဲ။
ကယ္ရီေကးခ်ားအရုပ္ေတြလုိေပါ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားပုံကုိဆြဲတာပဲ ခင္ဗ်ားပုံနဲ႔ေတာ့မတူဘူး။ သုိ႔ေသာ္ခင္ဗ်ားမဟုတ္ဘူးလုိ႔လည္းမေျပာႏုိင္ဘူးေပါ့။ ေျခေျချမစ္ျမစ္ရွိတဲ့ အၾကံဥာဏ္နဲ႔ ေ၀ဖန္ေရးေတြရရင္ က်ေနာ္အေလးတယူျပန္လည္ေဆြးေႏြးဖုိ႔ လက္ခံဖုိ႔အဆင္သင့္ပါ။
ကိုလူ။ ။ ဟုတ္ပါျပီ။ တခုေလာက္ေတာ့ထပ္ေမးပါရေစဦး။ ခုက်ေနာ္ျမင္ေနရသေလာက္က ေတြ႔ဆုံညွိႏွဳိင္းဖုိ႔ ကုိ ခင္ဗ်ားကလက္ခံခ်င္ပုံမရဘူး။ တျခားလမ္းေၾကာင္းတခုကိုဆြဲတင္ခ်င္ေနပုံပဲ။
ကုိမူ။ ။ ေဆြးေႏြးႏုိင္ရင္ေတာ့အေကာင္းဆုံးေပါ့ဗ်ာ။ သုိ႔ေသာ္ ခုေနမွာျဖစ္ဖုိ႔မရွိဘူး။ ျပီးေတာ့ ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ေရာက္မေနဘူး။ စစ္နဲ႔တပါတီပုံစံေျပာင္းထားတဲ့ ဗဟုိကအာဏာခ်ဳပ္ကုိင္မွဳတမ်ဳိးပဲ။ ဒါကုိရင္ဆုိင္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့သေဘာတရားနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ အရင္ရွင္းၾကည့္ေနတာပါ။
ကိုလူ။ ။ ေအာ္၊ ဒါမွအာဏာရွင္ကုိလက္ေတြ႔က်က်ရင္ဆုိင္ဖုိ႔ မဟာဗ်ဳဟာခ်မွတ္ႏုိင္မယ္လုိ႔ခင္ဗ်ား ဆုိခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ ေရရွည္ မဟာဗ်ဳဟာ လုိ႔ေျပာလာျပီဆုိရင္ အာဏာရွင္တုိက္ဖ်က္ေရးဆုိတာထက္ ဒီမုိကေရစီတည္ေဆာက္ေရး အထိပါၾကဳိျမင္ထားဖုိ႔ေတာ့လုိမယ္။ ေရွ႕မွာက်ေနာ္တုိ႔ေျပာခဲ့တယ္။ အာဏာရွင္စံနစ္ကုိ ရင္ဆုိင္ဖုိ႔အျပင္ ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလနဲ႔ ေပါင္းစည္းေရးအခက္အခဲေတြကုိပါ ၾကဳိမတြက္ထားရင္ အာဏာရွင္စံနစ္ဟာျပဳိက်သြားျပီးခါမွ ပုံစံတမ်ဳိးနဲ႔ျပန္ပတ္လာႏုိင္တယ္။ ဒီမုိကေရစီ ေရးအခက္အခဲေတြကုိပါၾကဳိတြက္ထားတဲ့ ဗ်ဳဟာမွာ ပုိျပီးလွဳပ္ရွားရလြယ္တဲ့အဆင့္ကစလုိ႔ရေစတယ္။ ႏွစ္ခုသတိထားဖုိ႔လုိတယ္။ တခုက ဒီသေဘာကုိနားမလည္တဲ့ တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူေတြဘက္က ေ၀ဖန္သံေတြရွိလာႏုိင္တယ္။ ေနာက္တခုက ေရရွည္မဟာဗ်ဳဟာ ရွိေနယုံနဲ႔မျပီးေသးဘူး။ ဒီေက်ာရုိးေပၚမွာပဲ ျဖစ္လာႏုိင္ေျခအစီအစဥ္ (Contingency Plan) နဲ႔ အေရးေပၚတုန္႔ျပန္အစီအစဥ္ (Emergency Response Plan) ေတြလည္းရွိဖ႔ုိလုိတယ္။
KZေက
၁။နိဒါန္း ၂။ၾကားခံကာလကုန္ဆုံးျခင္း ၃။ကုိယ္ပုိင္အင္အား၊သီးျခားလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္မဟာဗ်ဴဟာ တုိ႔၏အဆက္ျဖစ္ပါသည္။ ျပာေျခြခြက္ငါးပုိင္းႏွင့္ ကဗ်ာတပုဒ္ၾကားခံသြားသျဖင့္ ျပန္အစေဖာ္ေပးျခင္းပါ။
.........................................
ကုိလူ။ ။ တခုေစာဒကတက္ခ်င္တယ္။ ဒီျပႆနာေတြက ႏုိင္ငံသားေတြခ်င္းမွာရွိေနတာမလား။ ဘယ္ျပင္ပကႏုိင္ငံတခုခု ကလာျပီးအုပ္ခ်ဳပ္ထားလုိ႔ျဖစ္တာမွမဟုတ္တာ။ ကုိယ့္အခ်င္းခ်င္းအခ်ိန္ယူ ညွိႏွဳိင္းလုိက္ရင္ေျပလည္ မလာႏိုင္ဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ ဒီအေတြးအေခၚကသဘာ၀ေတာ့က်ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္လက္ေတြ႔မွာ ခင္ဗ်ားဘက္ကဘာအားသာခ်က္ အင္အားခုိင္မာမွဳမရွိဘဲ၊ ဒီလမ္းေၾကာင္းကုိမေမွ်ာ္ကုိးႏုိင္ဘူး။ ျပီးေတာ့ လက္ေတြ႔မွာ ေဆြးေႏြးတယ္ဆုိတာ တရားမွ်တမွဳအတုိင္း ျဖစ္ေအာင္ တဘက္နဲ႔တဘက္ညွိႏွဳိင္းယူၾကတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ သူ႔အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ ကုိယ့္အက်ဳိးစီးပြားကုိ သူ႔အင္အား၊ ကုိယ့္အင္အားထဲမွာ ခ်ိန္ျပီးယူၾကရတာ။ ဒါကုိလည္းသေဘာေပါက္ႏုိင္မွ ဒီေဆြးေႏြးပြဲက တရားမွ်တမွဳမွမရွိပဲဆုိတာမ်ဳိးနဲ႕ေနာက္ပုိင္းလန္ထြက္မသြားမွာ။
ကုိလူ။ ။ ဒါဆုိကုိယ့္အင္အားမေကာင္းပဲ ေဆြးေႏြးဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ စီႏွစ္လုံးၾကားကသြားႏုိင္မွ ေနာက္ထပ္စီတလုံးကုိရပါမယ္။ ပူးေပါင္းမွဳ (Cooperation) နည္းတူ ယွဥ္ျပဳိင္မွဳ (Competition) ကလည္းလုိတယ္။ ဒါမွ ၾကားအေျဖတခု (Compromise) ကုိရမယ္။
ကုိလူ။ ။ ကုိယ့္မွာအင္အားနဲေနတဲ့အခါမ်ဳိးဆုိရင္၊ သူ႔မွာ အင္အားၾကီးျပီး အတင္းဖိႏွိပ္ေနတာမ်ဳိးဆုိရင္ ဘယ္လုိ ယွဥ္ျပဳိင္မလဲ။
ကုိမူ။ ။ ဒါေပါ့ ခင္ဗ်ားမွာအင္အားမရွိရင္ ယွဥ္ျပဳိင္လုိ႔လဲမရသလုိ၊ ပူးေပါင္းလုိ႔လည္းမရပါဘူး။ ဒီေတာ့အင္အားလုိခ်င္ရင္တည္ေဆာက္ေပါ့။ သူ႔မွာအင္အားရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ စံနစ္တုိင္းမွာ အားနည္းခ်က္ရွိတယ္။ အာဏာရွင္စံနစ္ဟာ ခုိင္မာတဲ့ဖြဲ႔စည္းပုံတခုနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစုိးရေတြလုိ သက္ဆုိးမရွည္ပါဘူး။ ကုိယ့္အင္အားကုိတည္ေဆာက္၊ တခ်ိန္တည္းမွာ တဘက္စံနစ္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကိုျမင္ေအာင္ၾကည့္ျပီး အလုပ္လုပ္တတ္ဖုိ႔လုိတယ္။ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕အင္အားဟာ ဒီလုိအေျခအေနမွာအားကုိးအားထားမျပဳႏုိင္ဘူး။ လူမွဳအသင္းအပင္းေတြ ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ရမယ္။
ကုိလူ။ ။ ပုံမွန္မွာကေတာ့ဗ်ာ က်ေနာ္တုိ႔ျမင္ေနတာက ဒီမုိကရက္တစ္အင္အားစုေတြရဲ႕အားနည္းခ်က္ပဲ။ ခုခင္ဗ်ားကတမ်ဳိးဆိုလာျပန္ေတာ့ အာဏာရွင္စံနစ္ရဲ႕အားနည္းခ်က္ဆုိတာေတြကုိေရာ နဲနဲအက်ယ္ေျပာစမ္းပါဦး။
ကုိမူ။ ။ အာခ်ိလိကုိသူ႔အေမက ေမွာ္ျမစ္ထဲႏွစ္ျပီး အႏၱရယ္ေတြမရွိေအာင္လုပ္တုန္းက သူ႔ဖ၀ါးႏွစ္ဘက္က ကုိင္ျပီးႏွစ္ခဲ့ရတယ္။ အာခ်ိလိဟာတကုိယ္လုံးေတာ့ သန္မာ၊ ေဘးကင္းရန္ရွင္းေပမဲ့ ဒီဖ၀ါးႏွစ္ဘက္မွာေတာ့ အားနဲခ်က္ရွိေနခဲ့တယ္။
ကုိလူ။ ။ အင္း ဂရိပုံေဟာဆရာနဲ႔လာေတြ႔ျပီကုိး။ အာခ်ိလိဖေနာင့္ကဘာေတြမ်ားလည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေလးေျပာစမ္းပါဦး။
ကုိမူ။ ။ ပထမအခ်က္က အာဏာေၾကာင့္ျဖစ္တာ။ အဖြဲ႔အစည္းကအမိန္႔နဲ႔ေမာင္းႏွင္ေနတာဆုိေတာ့ ေအာက္ေျခမွာတခုခုအဆင္မေျပျဖစ္ေပမယ့္ အထက္ကုိသတင္းအမွားေတြေပးတတ္တယ္။ ဒါကုိမွီျပီးခ်တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္အမွားေတြရွိမယ္။ လူနဲစုက ဆုံးျဖတ္ခ်က္အမ်ားၾကီးေပးေနရေတာ့ အမွားအယြင္းေတြမ်ားလာတယ္။ လြန္ကဲတဲ့ထိန္းခ်ဳပ္မွဳႏွင့္စည္းမ်ဥ္းေတြေၾကာင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယား စြမ္းေဆာင္ရည္က်ဆင္းလာတယ္။ အုပ္စုတြင္းအားျပဳိင္မွဳေတြရွိမယ္။ အာဏာရွင္ဆုိေတာ့ ဘာမဆုိလုိရာျပ႒န္းႏုိင္တယ္။ ဒီေတာ့တခုမၾကဳိက္ရင္ေနာက္တခုအလြယ္ေျပာင္းလုိက္တယ္။ အသစ္ျဖစ္လာတဲ့ပုံစံတခုဟာ အေဟာင္းတုန္းကရွိတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ဆန္႔က်င္သြားျပီးအလြယ္တကူျပန္ညွိႏွဳိင္း လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ေတြခက္လာတယ္။ ဒါေတြစုေတာ့ လူထုမွာ အက်ပ္ အတည္းေတြ ၾကီးလာတယ္။ အယုံအၾကည္မဲ့ မွဳေတြမ်ားလာတယ္။ ဒါေတြဟာတကုိယ္လုံးသံခ်ပ္ကာ၀တ္စုံနဲ႔ေတာင့္တင္းခုိင္မာေနတဲ့ အာခ်ိလိရဲ႕ဖေနာင့္ေတြပဲ။
ကုိလူ။ ။ ဒါေတြသိတာေတာ့ဟုတ္ပါျပီ။ ဘယ္ပုံအသုံးခ်ျပီး ဘာေတြဆက္လုပ္ရမွာလည္း။
ကုိမူ။ ။ သီအုိရီအရေျပာရင္ေတာ့ မီးၾတိဂံ (Fire Triangle) ဆုိတာရွိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ေတာ့မဆုိင္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္နမူနာေပးလုိ႔ရတယ္။ အဆက္အစပ္ရွိေနတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဘာလဲ ေလ (Air)၊ ေလာင္စာ (Fuel) နဲ႔ မီးခတ္ျခင္း (Ignition) ကိုေျပာခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ ဟုတ္တယ္။ လူေတြေျပာၾကတယ္။ မီးပြားေလးတခ်က္က်တာနဲ႔ ေတာက္ေလာင္ေတာ့မွာပဲဆုိတာ။ က်ေနာ္ကေတာ့ဒီလုိမျမင္ဘူး။ မီးပြားကအျမဲက်ေနတာ။ အေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္စံနစ္ရဲ႕အားနဲခ်က္ဟာ ေန႔စဥ္ဘ၀ကုိ မီးခတ္ေစတယ္။ သုိ႔ေသာ္ မေတာက္ဘူး။
ကုိလူ။ ။ ဘာလုိေနလုိ႔လည္း။
ကုိမူ။ ။ မွန္တဲ့အခ်ဳိးတခု (Correct ratio) လုိေနတယ္။ ေလနဲ႔ေလာင္စာရဲ႕မွန္တဲ့အခ်ဳိးတခုေပါ့။ ပုံမွန္မွာေတာ့က်ေနာ္တုိ႔၀န္းက်င္မွာ ေလ ပဲရွိတယ္။ အတုိင္းအတာတခုရွိတဲ့လွဳံ႕ေဆာ္မွဳ (ေလာင္စာ) သြင္းမေပးႏုိင္ရင္ ဘာမွျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး။ အတုိင္းအတာတခုမွာ ေလထုဟာ ေလာင္စာအေနအထားကုိ ေျပာင္းလာမယ္။ ျပီးရင္ခင္ဗ်ား အခ်ဳိးတခုစရျပီ။
ကိုလူ။ ။ ဒါဆုိ မီးခတ္တာနဲ႔ စေတာက္ျပီဆုိပါေတာ့။
ကုိမူ။ ။ ရုိးရုိးအခ်ဳိးနဲ႔ေတာ့မရဘူး။ က်ေနာ္ေျပာထားတယ္ အခ်ဳိးမွန္ရဖုိ႔လုိတယ္။ ေလမ်ားေနရင္လည္း မေလာင္ဘူး။ ဂ်စ္ကားေတြျမဳိ႕ထဲတက္ေမာင္းမယ္။ အေၾကာ္ခံဆီျဖစ္ေအာင္ ပလတ္စတစ္ထဲ့မယ္။ မတန္တဆတက္ေနတဲ့ အိမ္၊ ေျမ၊ ေရႊေတြလုိက္၀ယ္မယ္။
ကိုလူ။ ။ ဆုိလုိတာက အေျခအေနေတြကုိ သူနဲ႔လုိက္ေလွ်ာညီေထြျဖစ္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနထုိင္တယ္ေပါ့။
ကုိမူ။ ။ မွန္တယ္။ ဘြဲ႔ရတေယာက္က ႏုိ္င္ငံျခားထြက္ျပီးအိမ္အကူလုပ္ဖုိ႔ထိကုိစဥ္းစားလာရေတာ့တယ္။ ဒါက်ေနာ္အျပစ္ေျပာေနတာမဟုတ္ဘူး။ ခင္ဗ်ားျမင္သာေအာင္ၾကဳိးစားရွင္းေနတာပါ။ လူရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္ လူ႔ဘ၀ထဲရပ္တည္ဖုိ႔အတြက္ အေျခခံစား၀တ္ေနေရးအတြက္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းတခုေတာ့ လုပ္ၾကရတာပဲ။
ကိုလူ။ ။ ေလာင္စာမ်ားေတာ့ေကာဘာျဖစ္တုန္းဗ်။ မ်ားေလေကာင္းေလမဟုတ္လား။
ကုိမူ။ ။ သဘာ၀သိပၸံအရေတာ့မေလာင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔စဥ္းစားေနတဲ့ကိစၥမွာေတာ့ မင္းမဲ့စရုိက္ေတြ၀င္လာ ႏုိင္တဲ့အထိပြဲၾကမ္းသြားႏုိင္တာမ်ဳိးနဲ႔ နမူနာေပးခ်င္တယ္။
ကိုလူ။ ။ နားေထာင္လုိ႔ေတာ့မဆုိးဘူးပဲဗ်။ ဒီေတာ့ အခ်ဳိးမွန္ဖုိ႔ဘာလုပ္ရမလဲ။
ကုိမူ။ ။ ေက်ာ္ၾကားသက္ေရာက္မွဳ (Band Wagon Effect) ကုိနားလည္ဖုိ႔လုိမယ္။ ဒါမွ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ လူမွဳအမူအက်င့္မွ်ေျခေတြ ဘယ္လိုေရြ႕သြားသလဲဆုိတာသိျပီးမွ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့အခ်ဳိးမွန္ကိစၥကုိ ဆက္ေျပာလုိ႔ရမယ္။
ကိုလူ။ ။ ေဟ့လူ။ ခုခင္ဗ်ားေျပာေနတာဟာ ခင္ဗ်ားအယူအဆေတြလား။ ပညာရွင္ေတြအယူအဆကုိ ျဖတ္၊ညွပ္၊ကပ္လုပ္ျပီး ဆရာၾကီးစတုိင္ဖမ္းေနတာလား။
ကုိမူ။ ။ အၾကမ္မဖက္လွဳပ္ရွားမွဳနဲ႔ဆုိင္တဲ့စာတမ္းေတြ၊ ဒီမုိကေရစီေရးလွဳပ္ရွားမွဳနဲ႔ဆုိင္တဲ့ သမုိင္းေတြ စာတမ္းေတြ၊ ဂိမ္းသီအုိရီ စာအုပ္စာတမ္းေတြနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ပညာရွင္ေတြေရးသားေ၀ဖန္ ထားတာေတြကုိက်ေနာ္ၾကဳိးစားျပီး ေလ့လာပါတယ္။ က်ေနာ္တန္းလက္ခံႏုိင္တာရွိသလုိ၊ ဘ၀င္မက်ႏုိင္တာေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒါေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ျဖတ္သန္းျမင္ေတြ႔လာရတဲ့ သမုိင္းေနာက္ခံေပၚတင္ျပီးဆုံးျဖတ္တာလည္းရွိသလုိ၊ တျခားဆန္႕က်င္ဘက္ သုိ႔ အျပဳိင္အယူအဆ စာအုပ္စာတမ္းေတြရွာျပီးေတာ့လည္း စီစစ္ၾကည့္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့က်ေနာ္ခုလုိခင္ဗ်ားနဲ႔ေျပာၾကည့္တာပါပဲ။
ကယ္ရီေကးခ်ားအရုပ္ေတြလုိေပါ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားပုံကုိဆြဲတာပဲ ခင္ဗ်ားပုံနဲ႔ေတာ့မတူဘူး။ သုိ႔ေသာ္ခင္ဗ်ားမဟုတ္ဘူးလုိ႔လည္းမေျပာႏုိင္ဘူးေပါ့။ ေျခေျချမစ္ျမစ္ရွိတဲ့ အၾကံဥာဏ္နဲ႔ ေ၀ဖန္ေရးေတြရရင္ က်ေနာ္အေလးတယူျပန္လည္ေဆြးေႏြးဖုိ႔ လက္ခံဖုိ႔အဆင္သင့္ပါ။
ကိုလူ။ ။ ဟုတ္ပါျပီ။ တခုေလာက္ေတာ့ထပ္ေမးပါရေစဦး။ ခုက်ေနာ္ျမင္ေနရသေလာက္က ေတြ႔ဆုံညွိႏွဳိင္းဖုိ႔ ကုိ ခင္ဗ်ားကလက္ခံခ်င္ပုံမရဘူး။ တျခားလမ္းေၾကာင္းတခုကိုဆြဲတင္ခ်င္ေနပုံပဲ။
ကုိမူ။ ။ ေဆြးေႏြးႏုိင္ရင္ေတာ့အေကာင္းဆုံးေပါ့ဗ်ာ။ သုိ႔ေသာ္ ခုေနမွာျဖစ္ဖုိ႔မရွိဘူး။ ျပီးေတာ့ ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ေရာက္မေနဘူး။ စစ္နဲ႔တပါတီပုံစံေျပာင္းထားတဲ့ ဗဟုိကအာဏာခ်ဳပ္ကုိင္မွဳတမ်ဳိးပဲ။ ဒါကုိရင္ဆုိင္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့သေဘာတရားနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိ အရင္ရွင္းၾကည့္ေနတာပါ။
ကိုလူ။ ။ ေအာ္၊ ဒါမွအာဏာရွင္ကုိလက္ေတြ႔က်က်ရင္ဆုိင္ဖုိ႔ မဟာဗ်ဳဟာခ်မွတ္ႏုိင္မယ္လုိ႔ခင္ဗ်ား ဆုိခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ ေရရွည္ မဟာဗ်ဳဟာ လုိ႔ေျပာလာျပီဆုိရင္ အာဏာရွင္တုိက္ဖ်က္ေရးဆုိတာထက္ ဒီမုိကေရစီတည္ေဆာက္ေရး အထိပါၾကဳိျမင္ထားဖုိ႔ေတာ့လုိမယ္။ ေရွ႕မွာက်ေနာ္တုိ႔ေျပာခဲ့တယ္။ အာဏာရွင္စံနစ္ကုိ ရင္ဆုိင္ဖုိ႔အျပင္ ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလနဲ႔ ေပါင္းစည္းေရးအခက္အခဲေတြကုိပါ ၾကဳိမတြက္ထားရင္ အာဏာရွင္စံနစ္ဟာျပဳိက်သြားျပီးခါမွ ပုံစံတမ်ဳိးနဲ႔ျပန္ပတ္လာႏုိင္တယ္။ ဒီမုိကေရစီ ေရးအခက္အခဲေတြကုိပါၾကဳိတြက္ထားတဲ့ ဗ်ဳဟာမွာ ပုိျပီးလွဳပ္ရွားရလြယ္တဲ့အဆင့္ကစလုိ႔ရေစတယ္။ ႏွစ္ခုသတိထားဖုိ႔လုိတယ္။ တခုက ဒီသေဘာကုိနားမလည္တဲ့ တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူေတြဘက္က ေ၀ဖန္သံေတြရွိလာႏုိင္တယ္။ ေနာက္တခုက ေရရွည္မဟာဗ်ဳဟာ ရွိေနယုံနဲ႔မျပီးေသးဘူး။ ဒီေက်ာရုိးေပၚမွာပဲ ျဖစ္လာႏုိင္ေျခအစီအစဥ္ (Contingency Plan) နဲ႔ အေရးေပၚတုန္႔ျပန္အစီအစဥ္ (Emergency Response Plan) ေတြလည္းရွိဖ႔ုိလုိတယ္။
KZေက
Monday, May 2, 2011
ျပာေျခြခြက္။ ၅။ အနက္ေကာက္ယူအားျပဳိင္ပြဲ
၅။ အနက္ေကာက္ယူအားျပဳိင္ပြဲ
စတီဖင္၀ိန္းဘတ္ (Steven Weinberg)က နယူးေယာ့ စာအုပ္ရီဗ်ဳးမွာ ခန္းနဲ႔သူ႔ပါရာဒုိင္းအေရြ႕အေၾကာင္းကုိ ေျခေျချမစ္ျမစ္ေရးခဲ့ျပီးပါျပီ။ ႏုိဗယ္ဆုရရူပေဗဒပညာရွင္ဟာ ခန္းယူဆထားတဲ့သိပၸံပညာနဲ႔ တကယ့္လက္ေတြ႔ သိပၸံပညာၾကားကကြာျခားခ်က္ကုိထုတ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ခန္းရဲ႕သီအုိရီေတြဟာ သူနားလည္ထားတဲ့သိပၸံပညာနဲ႔ကုိက္ ညီမွဳမရွိဘူးလုိ႔လည္းဆုိခဲ့တယ္။ ခန္းရဲ႕ေနာက္ပုိင္းအေရးအသားေတြဟာ သိပၸံပညာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ျပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္မွဳရခဲ့တာေတြအေပၚ သံသယပါတဲ့ေကာက္ခ်က္ေတြပဲ။ ဒီေကာက္ခ်က္ေတြဟာ ခန္းကုိ သိပၸံပညာရဲ႕သိျမင္နားလည္မွဳကုိ ဓမၼဒိ႒ာန္က်မွဳနဲ႔မျမင္ပဲ လူမွဳတည္ေဆာက္မွဳအေနနဲ႔ျမင္တဲ့ အေတြးအေခၚပညာရွင္၊ သမုိင္းပညာရွင္၊ လူမွဳေဗဒပညာရွင္ေတြၾကားမွာ သူရဲေကာင္းျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ ၀ိန္းဘတ္က ဒါေတြကုိ ဖတ္ရျမင္ရတာ စိတ္အေႏွင့္အယွက္ျဖစ္ရတယ္လုိ႔ဆုိတယ္။ သိပၸံဆုိင္ရာသီအုိရီေတြကို လူမွဳတည္ေဆာက္မွဳနဲ႔ေရာျမင္တာဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ေဘ့စ္ေဘာ ဘာမွမကြဲျပားသလုိပဲ လုိ႔လည္းဆုိတယ္။
တုိးတက္မွဳနဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔လည္းသူဟာ ခန္းအယူအဆကုိသေဘာမေတြ႔ျပန္ဘူး။ ခန္းကေျပာတယ္။ သီအုိရီေတြဟာ သိပၸံနည္းပညာေတာ္လွန္ေရးတခုျပီးမွဖြ႔ံျဖဳိးလာတယ္ဆုိတာကလည္းအဓိပၸါယ္မရွိဘူးတဲ့။ ဒါကဘာကုိေျပာတာနဲ႔တူေနသလဲဆုိေတာ့ ဒီနည္းပညာေတာ္လွန္ေရးတခုမျဖစ္ခင္မွာကိုပဲသိရမဲ့ဟာေတြက သိထားျပီးသလုိျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ဆုိတယ္။ ၁၉၉၂ က သူ ဟားဗတ္မွာေပးတဲ့လက္ခ်ာတခုအရဆုိရင္ သိပၸံသီအုိရီတခုဟာ အမွန္တရားနဲ႔နီးကပ္လာတယ္ဆုိတာ ဘာကိုဆုိလုိတယ္ လုိ႔ေျပာရမွန္းမသိဘူးလုိ႔ေတာင္ သူမွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္။
ဒါေတာင္ ၀ိန္းဘတ္မေျပာခဲ့တာတခုရွိေနပါေသးတယ္။ တကယ္သာ အထုိင္ေတြ (ပါရာဒုိင္းေတြ) ဟာသာ စံတခုထဲကေနယွဥ္ထုိးေျပာဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ဒီစံတခုနဲ႔ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းဆုိတဲ့ စကားလုံးကုိဘာလုိ႔ သုံးဖုိ႔လုိဦးမလဲ။ ဟစ္ပါးစုရဲ႕သက္ေသျပခ်က္ေတြကုိ ပုိက္သာဂုိရဂုိဏ္းသားေတြကနားမလည္(ႏုိင္)ဘူးဆုိရင္ ဘာေၾကာင့္သူ႔ကုိသတ္ပစ္ဖုိ႔လုိေနေသးလဲ။
၀ိန္းဘတ္ဟာ (က်ေနာ့္လုိပဲ) ခန္းရဲ႕သိပၸံပညာေတာ္လွန္ေရးဆုိတာဘာလဲ (What are scientific revolution?) ထဲကနမူနာတခုကုိေျပာတယ္ ဒီထဲ အရစၥတုိတယ္၊ ပုံရိပ္အလွန္တုိ႔နဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ပါလာတယ္။ သူ႔သေဘာထားက က်ဳပ္ေျပာတာေတြခင္ဗ်ားနားလည္ဖုိ႔မလြယ္ဘူး၊ ေျပာတာသာလက္ခံထားလုိက္စမ္းပါ ဆုိတာမ်ဳိးပဲ။
“က်ေနာ္ (ခန္း) အရစၥတုိတယ္ရဲ႕အေရးအသားကုိ၁၉၄၇ ေႏြမွာဖတ္တယ္။ တကၠသုိလ္မွာ ရူပေဗဒ တက္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ စက္မွဳပညာဖြံ႔ျဖဳိးမွဳနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ေလ့လာမွဳတခုကုိသိပၸံသမားမဟုတ္သူေတြအတြက္ စာတမ္းတခုေရးေနတဲ့အခ်ိန္ေပါ့။ က်ေနာ္စားပြဲမွာထုိင္ ေရွ႕မွာအရစၥတုိတယ္ရဲ႕ ရူပေဗဒဆုိတဲ့စာအုပ္ၾကီးဖြင့္ လက္ထဲမွာေလးေရာင္စုံခဲတံနဲ႔။ ျပဴတင္းေပါက္ကုိ အေၾကာင္းမဲ့ ေမ်ာျပီး က်ေနာ္ေငးၾကည့္ေနခဲ့တယ္။ ရုတ္တရက္ ဟုိတစဒီတစရွိေနတဲ့စိတ္ကူးေတြဟာသူ႔ဘာသာသူစုမိျပီးပုံစံအသစ္တမ်ဳိးထြက္လာတယ္။ အရစၥတုိတယ္ဟာ ရူပေဗဒကုိေသျခာသိျမင္နားလည္သူလုိ႔က်ေနာ္ လက္ခံလုိက္တယ္။ အိပ္မက္ ဆန္ဆန္ပုံစံ မ်ဳိးေတာ့လည္းမဟုတ္ဘူး။ သူေျပာခဲ့တာေတြကုိဘာေၾကာင့္ေျပာတာလဲ၊ သူ႔ၾသဇာဘယ္ေလာက္ရွိခဲ့သလဲ ဆုိတာကုိသေဘာေပါက္လုိက္တယ္။ ပထမဘယ္လုိမွလက္ခံလုိ႔မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ေဖာ္ျပခ်က္၊ အယူအဆေတြဟာ အစဥ္အလာခုိင္ခုိင္မာမာလက္ခံေနတဲ့ေဘာင္ထဲမွာ အလြန္ဆုံးနဲနဲပါးပါးခၽြတ္ေခ်ာ္ႏုိင္တယ္ သတိထားရမယ္ ဆုိတာေလာက္ပဲ ျဖစ္လာေတာ့တယ္။ ဒီလုိရုတ္တရက္ျပန႔္ၾကဲေနတဲ့စိတ္ကူးေတြစုစည္းမိျပီး အသိတခုရတဲ့အေတြ႕အၾကဳံမ်ဳိးဟာ သိပၸံညာေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ပထမလကၡဏာရပ္ပဲျဖစ္တယ္။” (မွတ္ခ်က္။ ခန္းဟာ ရုတ္တရက္ညာဏ္ရျပီး အရစၥတုိတယ္ကုိနားလည္သြားတယ္လုိ႔ေျပာခ်င္တဲ့သေဘာ။ လူတေယာက္ဟာအခ်က္အလက္တခုကို အလင္းပြင့္ျပီးရတယ္ဆုိတာ တျခားလူကုိဘယ္လုိလက္ခံ ေအာင္ရွင္းမလဲ။ သိပၸံမွာဒါကုိဘယ္လုိသက္ေသျပမလဲ။ ငါညာဏ္ပြင့္ျပီးရတဲ့ကိစၥ မင္းဘယ္လုိနားလည္မလဲ၊ ဒီအတုိင္းသာလက္ခံလုိက္ဆုိတာမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္)
ညာဏ္ေတြ စ်ာန္ေတြကုိက်ေနာ္တုိ႔ဘယ္လုိလုပ္ရွင္းၾကမလဲ။ တဆိတ္ လူၾကီးမင္းခင္ဗ်ား က်ေနာ္ေတာ့ လုိက္လုိ႔မမွီေတာ့ဘူး ဆုိျပီး ၀ိန္းဘတ္က ခန္းကိုေျဖရွင္းခ်က္ေတာင္းတယ္။ အရစၥတုိတယ္သိပၸံကုိခုေခတ္ အာရုံနဲ႔ ခန္း ဘယ္လုိမ်ားခံစားလုိက္ႏုိင္တာလဲ။ ဒီလုိသာဆုိဟုိးလြန္ခဲ့တဲ့ေခတ္ ၂၀၀၀ေလာက္ကစျပီး သြားနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ ေဆးသိပၸံနယ္မွာလည္း တုိးတက္မွဳေတြရွိခဲ့တယ္လုိ႔ေျပာရမလုိပါပဲ။ ဘာထရန္ရပ္ဆဲေျပာတာတခုကိုျပန္ကုိးကားရရင္ အရစၥတုိတယ္က မိန္းမေတြဟာ ေယာက်ာၤးေတြထက္္ သြားအေခ်ာင္းေရနဲတယ္လုိ႔ဆုိခဲ့တယ္။ မိန္းမႏွစ္ေယာက္ရခဲ့ဘူးတဲ့အရစၥတုိတယ္ဟာ သူ႔မိန္းမေတြရဲ႕သြားေတြကို ေရၾကည့္ခဲ့ဖုိ႔ေကာင္းတယ္။ ဒီလုိတိတိက်က်မခုိင္မာပဲေျပာတာထက္စာရင္ မိန္းမေရ မင္းသြားေတြ ကုိယ္ေရေနတုန္း ပါးစပ္ေတာက္ေလွ်ာက္ဖြင့္ထားေပးပါကြာ လုိ႔ပဲေျပာဖုိ႔ေကာင္းတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ အရစၥတုိတယ္ရဲ႕ ရူပေဗဒသေဘာတခ်ဳိ႕ ဟာ ခုေခတ္သိပၸံသမားေတြအတြက္လက္ခံႏုိင္ပုံမရဘူး၊ ဒါကုိခန္းက တခဏညာဏ္အလင္းပြင့္ျပီး သိျမင္ခဲ့တယ္လုိ႔ေျပာခဲ့ပုံရတယ္။ ဒါေၾကာင့္စာေရးသူက အရစၥတုိတယ္မွားေျပာခဲ့တဲ့ သြားအေရအတြက္အေၾကာင္းကုိျပန္ကုိးကားျပီး ခုိင္မာမွဳမရွိတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကုိ ထင္သလုိယူတယ္ဆုိျပီး ခန္းကိုတြယ္တဲ့သေဘာပါ။ ျပီးေတာ့ဒီလုိမေရမရာသိတဲ့အသိကုိပဲ သိပၸံပညာေတာ္လွန္ေရး သုိ႔ အသိသစ္အတြက္ ပထမဆုံးအဆင့္ဆုိတာမ်ဳိးလုပ္ထားတာကုိ သူူဘ၀င္က်ပုံမေပၚဘူး)
ေနာ္တန္၀ိုက္စ္ (Norton Wise) ဟာပရင္စတန္မွာ ေဒါက္တာဘြဲ႔ယူခဲ့တယ္။ ခန္း ရ၀ျပည့္ႏွစ္ေတြက လုပ္ခဲ့တဲ့ သိပၸံပညာသမုိင္းနဲ႔အေတြးအေခၚ ႒ာနဒါရုိက္တာ ေနရာကုိ ၉၁ ကေန ၂၀၀၀ ထိလုပ္ခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ဟာသူနဲ႔ ညေနေပါင္းမ်ားစြာစကားေျပာခဲ့ဘူးတယ္။ ခန္းအေၾကာင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေ၀ဖန္ခဲ့ၾကဘူးတယ္။ သူနဲ႔မေတြ႔တာႏွစ္ ၄၀ေလာက္ရွိျပီဆုိေပမယ့္ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့အခ်ိန္ကာလဟာရပ္ေနသလုိပါ။ သူ႔သမီးအမႊာေလးႏွစ္ေယာက္ေတာင္ခုဆုိ ၄၀ ေက်ာ္ျပီေပါ့။
ေနာ္တန္ဟာ က်ေနာ့္ထက္ေတာ့ပုိႏွစ္လုိဘြယ္ေကာင္းတာအမွန္ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔စကား၀ုိင္းမွာ သူ႔ပြင့္လင္း ရုိးသားမွဳကုိ က်ေနာ္သတိျပဳမိခဲ့တယ္။
ေနာ္တန္။ ။ ခင္ဗ်ား သူေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ပုံစံကုိမွတ္မိေသးလား။ စီးကရက္တလိပ္ကုိသူမီးစညွိမယ္။ ျပီးရင္စကားစေျပာမယ္။ စကားတ၀က္ေလာက္မွာ စီးကရက္ကုိ တ၀က္က်ဴိးေလာက္တဲ့အထိဆက္ဖြာမယ္။ ျပီးေတာ့ သူေျပာတာကုိအစကျပန္ေျပာမယ္။ ဒါသူနဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ က်ေနာ္မွတ္မိေနတဲ့ပုံရိပ္တခုပဲ။
ေမာရစ္။ ။ က်ေနာ္မွတ္မိတာေတာ့ အစီခံေတြနဲ႔ျပာေတြေတာင္လုိပုံေနတာပဲ။
ေနာ္တန္။ ။ စီမီနာတခုထဲမွာမလား။
ေမာရစ္။ ။ အင္း ဟုတ္တယ္
ေနာ္တန္။ ။ က်ေနာ္ လည္းဒါကုိမွတ္မိတယ္။ သူ႔လုိေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူေတာ့ တခါမွမေတြ႔ဖူးဘူး။ ဒါနဲ႔ပဲသူေသတဲ့အထိျဖစ္တာပဲ။
ေမာရစ္။ ။ က်ေနာ္လည္းတခါတခါေဆးလိပ္ရဲ႕ဆြဲေဆာင္မွဳကိုေတြးမိတယ္။ စီးကရက္သမားေတြအတြက္ ကမာၻၾကီးဟာရုိးရုိးရွင္းရွင္းသုံးပုိင္းကြဲသြားတယ္။ ခင္ဗ်ားရယ္၊ စီးကရက္ရယ္၊ ဒါကလြဲတဲ့ တျခားအရာေတြရယ္ပဲ။
ေနာ္တန္။ ။ အင္း၊ သူေဆးလိပ္ေသာက္တာက က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြရဲ႕နက္ရွဳိင္းမွဳ ကိုေဖာ္ျပတာပဲ။ ေဆြးပြဲေတြကတခုျပီးတခု၊ စျပီဆုိတာနဲ႔လူတုိင္းဟာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးမရွိေတာ့ဘူး။ သိသာတာတခုကေတာ့ ခန္းဟာသူေျပာခ်င္တာေတြကုိေတာ့ေလးေလးနက္နက္ျဖစ္ေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပင္လာတယ္။ တျခားသူေတြကုိလဲေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္သူျပင္လာတာေတြကုိ အေသအခ်ာဖတ္ျပီး စိစစ္တဲ့သူကအနည္းအက်ဥ္းပါ။ ျပီးေတာ့ခင္ဗ်ားဟာ အယူအဆတခုကုိ ခ်က္ခ်င္း လက္ခံရင္လက္ခံလိမ့္မယ္။ ဒါမ်ဳိးကျဖစ္ခဲတယ္။ တနည္းနည္းနဲ႔ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္ျပီး ခ်ဲလင့္လုပ္ၾကတယ္။ ျပီးေတာ့ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရန္ဘက္ေတြလုိျဖစ္ၾကရတယ္။ တခါတခါက်ေတာ့အရမ္းစိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ၾကရတယ္။ သူမေသခင္ထိပဲ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ အေၾကာင္းအရာတခုခုေပၚေကာက္ယူၾကတာမွာ အျပိဳင္အဆုိင္လုိသေဘာထားခဲ့ၾကတယ္။
ေမာရစ္။ ။ ေမွ်ာ္လင့္မထားတာမ်ဳိးပဲ။
ေနာ္တန္။ ။ ပထမ စျဖစ္တာက ၀ီလွ်ံေသာ္မဆင္ရဲ႕အေစာပုိင္းလွ်ပ္စစ္သံလုိက္သခ်ာၤအပုိင္းမွာ။ သူက က်ေနာ့္ဆုိလုိရင္းကုိအျပတ္ျငင္းထဲ့လုိက္တယ္။ ဒါမျဖစ္ႏုိင္ဘူးတဲ့။ ဒါ ေသာ္မဆင္တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့အဆင့္ေတြ အတုိင္းသြားတာမဟုတ္လုိ႔တဲ့။ ဒါရူပေဗဒသမားတေယာက္ရဲ႕အားလုံးကုိျခဳံၾကည့္တဲ့အျမင္မ်ဳိးတဲ့။ ေနာက္ပုိင္းမွ သိတဲ့အျမင္ကုိအေျခခံျပီးျပန္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ထားတာလုိ႔ေျပာတယ္။ က်ေနာ္လည္းဒီတခုေတာ့ အေသအခ်ာ ျပင္ဆင္သြားေတာ့ အေသးစိတ္ျပန္ေျပာႏုိင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာတေယာက္နဲ႔တေယာက္အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳရခဲ့တယ္။ သူဟာေက်ာင္းသားေတြဆီကသူ႔အသိကုိစံနစ္တက်ေ၀ဖန္တုိက္ခုိက္တာမ်ဳိးကုိလုိခ်င္တာ။ တခ်ဳိ႕အတြက္ေတာ့အဆင္ေျပေပမယ့္ တခ်ဳိ႕မေတာ့ကပ္ဆုိက္သလုိေပါ့။
ေမာရစ္။ ။ ခင္ဗ်ားက ျပဳိင္ဘက္လုိ႔သုံးတယ္ေနာ္။ က်ေနာ့္အေတြ႕အၾကဳံအရေတာ့ ျခိမ္းေျခာက္ခံရတဲ့အထိပဲ။
ေနာ္တန္။ ။ အင္း
ေမာရစ္။ ။ က်ေနာ္ ပရင္စတန္ကိုစေရာက္ေတာ့ Kripke လက္ခ်ာေတြမတက္ဖုိ႔အထိ ရာဇသံေပးခံရတာ။
ေနာ္တန္။ ။ က်ေနာ္ေတာ့လုံး၀မၾကားမိဖူးဘူး။ အဆန္းပဲ။
ေမာရစ္။ ။ ဟုတ္တယ္။ ခင္ဗ်ားဆုိသြားခ်င္မွသြားမွာ။
ေနာ္တန္။ ။ အင္း ေသခ်ာတာေပါ့။ ခင္ဗ်ားေတာ့သြားတာပဲမလား။
ေမာရစ္။ ။ ဟုတ္တယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ေဆြးေႏြးတာ Butterfield နဲ႔ Whiggishness ဘက္ကုိေရာက္သြားတယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ။Herbert Butterfield သည္အဂၤလိပ္သမုိင္းဆရာ၊ Whiggishness သည္ ဘတ္တာဖီး၏ The Whig Interpretation of History, 1931 စာအုပ္မွယူထားျခင္းျဖစ္သည္။ အတိတ္ကုိ လက္ရွိအျမင္ႏွင့္ၾကည့္ျပီးဆုံးျဖတ္ရာ သမုိင္းသည္တဆင့္ျပီး တဆင့္ျမင့္တက္ေျပာင္းလဲလာသည္ ဆုိသည့္အျမင္ကုိရေစသည္။ မူရင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ အထူးသျဖင့္ အဂၤလန္ ပါလီမန္ဒီမုိကေရစီ သုိ႔ေရာက္ရန္သမုိင္းသည္ဆင့္ကဲတုိးတက္ေျပာင္းလဲလာရသည္ဆုိသည့္အျမင္ျဖစ္သည္။ ထုိအျမင္၏အားနည္းခ်က္တခုမွာ သမုိင္းကုိအေကာင္းျမင္ျဖင့္ၾကည့္ျခင္းျဖစ္သည္။ အတိတ္တြင္ရွိခဲ့သည့္ အမွားႏွင့္ အျခားပုိေကာင္းမြန္ႏုိင္သည့္အေနအထားမ်ားကို စိစစ္မွဳလုပ္စရာ မလုိသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္သြားသည္။ ထုိႏုိင္ငံေရးစကားလုံးကုိ သိပၸံသမုိင္းအတြက္ကူးေျပာင္းသုံးစြဲျခင္းျဖစ္သည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္အျမင္တခုမွာ Cultural Pessimism ျဖစ္သည္)
ေမာရစ္။ ။ ခင္ဗ်ားမေျပာေပမဲ့ ခန္းဆီမွာစာသင္လာခဲ့ရေတာ့ Whiggishness ဆုိတာဟာခင္ဗ်ားလွ်ာဖ်ားေပၚမွာ ရွိေနမွာပဲ။ ေသာ္မဆင္ အေၾကာင္းခင္ဗ်ားတုိ႔ျငင္းၾကတာဒါနဲ႔လည္းပါတ္သက္မယ္။ က်ေနာ္တိတိက်က်ေလး သိခ်င္တယ္။ ခင္ဗ်ားဟာ မၾကာေသးခင္ကမွ ရူပေဗဒနဲ႔ ပီအိပ္ခ်္ဒီ ရတာဆုိေတာ့ ရူပေဗဒသမားတေယာက္ လုိေတြးမွာပဲ။ သမုိင္းဆရာတေယာက္လုိေတာ့ေတြးမွာမဟုတ္ဘူး။ (မွတ္ခ်က္။ သိပၸံမွမဟုတ္အေၾကာင္းအရာ တခုကုိ ေျဖရွင္း ဖုိ႔ၾကဳိးစားတဲ့အခါ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ကုိယ္သိျပီးသားအခ်က္ေတြအားလုံးကုိ ထဲ့သြင္းစဥ္းစား ၾကတယ္။ ဒီမွာေျပာလုိရင္းက ႏ်ဴတန္ရဲ႕မက္ကင္းနစ္ကုိ အုိင္စတုိင္းကုိနားလည္ျပီးမွ သိထားတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႔ စဥ္းစားရင္ ႏ်ဴတန္ဘယ္လုိစဥ္းစားျပီးဘာေျပာခ်င္တာလဲဆိုတဲ့ ဆုိလုိရင္းကုိ ရဖုိ႔မလြယ္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္ႏ်ဴတန္အေၾကာင္းစဥ္းစားေနစဥ္မွာသမုိင္းအရအုိင္းစတုိင္းကေနာက္ကမုိ႔သူ႔ကုိထဲ့ေတြးလုိ႔မျဖစ္ဘူး ဆုိတာမ်ဳိး ရူပေဗဒသမားကလုပ္ဖုိ႔သတိရမယ္မထင္ဘူးဆုိလုိသည္)
ေနာ္တန္။ ။ အတိအက်ပဲ။
ေမာရစ္။ ။ အဲဒါၾကီးကေတာ့ေတာ္ေတာ္ဆုိးတယ္ဗ်ာ။ ဘယ္လုိရွင္းျပရမွန္းေတာင္မသိဘူး။ Whiggishness ၀င္ေနတယ္လုိ႔စြပ္ဆြဲခ်က္ဟာ ၾကိမ္နဲ႔ႏွက္ခံရသလုိပဲ။
ေနာ္တန္။ ။ ဟုတ္တယ္။ တေယာက္ေယာက္အျမင္နဲ႔ေတြးေခၚႏုိင္စြမ္းကုိ ပ်က္ေအာင္ ဒီတံဆိပ္ကပ္ျပီး တြယ္ေတာ့တာပဲ။
ေမာရစ္။ ။ ၾကိမ္တေခ်ာင္းနဲ႔၊ တုတ္တုိနဲ႔ ေပါ့။
ေနာ္တန္။ ။ က်ေနာ္လည္းပုံစံတမ်ဳိးနဲ႔ျပန္ေလ့လာခဲ့ရတယ္။ ၀ါက်ေတြတျခားနည္းနဲ႔အသစ္ျပန္ေရး၊ စာလုံးေတြကုိ တေၾကာင္းခ်င္းတေၾကာင္းခ်င္းျပန္စိစစ္ၾကည့္ရေတာ့တာပဲ။
ေမာရစ္။ ။ ဘာလဲ၊ အေသးစိတ္ဖတ္ျခင္း (Close Reading) လား။
ေနာ္တန္။ ။ ဟုတ္တယ္။
အေသးစိတ္ဖတ္ျခင္း။ ဒါကုိဘာနဲ႔ျငင္းမလဲ။ အေသးစိတ္နားလည္ေအာင္ဖတ္တယ္ဆုိတာ တကယ္ေကာင္းတာကုိး။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ Incommensurability နဲ႔ဆန္႔က်င္ဘက္ပဲ။ စာတပုိဒ္ကိုသာေစ့ေစ့စပ္စပ္ဖတ္၊ ဒါဆုိက်ေနာ္တုိ႔နားလည္မယ္လုိ႔အေသးစိတ္ဖတ္ျခင္းကဆုိတယ္။ Incommensurability (စံတခုႏွင့္ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္း) ကအထုိင္တခုထဲမွာေရးထားတဲ့စာ၊ အယူအဆ တခုကို အျခားအထုိင္တခုကေန နားလည္ဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတယ္မလား။
ဒီမွာ Kripke ကုိျပန္သတိရဖုိ႔ျဖစ္လာတယ္။ ဘာေၾကာင့္သူနဲ႔ဆီေလွ်ာ္ရသလဲဆုိေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ပညတ္နဲ႔လုိအပ္ခ်က္က စကားလုံးနဲ႔အရာ၀ထၳဳၾကား အတိတ္နဲ႔လက္ရွိၾကားမွာ ဆက္စပ္ေပးလုိ႔ပဲ။ သူကဒီလုိမေျပာေပမဲ့လည္း သူဟာ သမုိင္းေတြးေခၚရွင္ေတြထဲကတေယာက္ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာအတိတ္က အထူးအဆန္းေတြကုိယုံၾကည္ႏုိင္တယ္။ ျပန္ျပီးကုိးကားႏုိင္တယ္။ ဓမၼဒိ႒ာန္က်တဲ့အမွန္တရားတခု၊ သမုိင္းတခု ဟာရွိေနတယ္။ ခရစ္မတုိင္မီ ၆ ရာစုေလာက္ကယုံၾကည္မွဳေတြကုိ၊ အဲဒီေခတ္သခ်ာၤပညာရွင္ေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔လက္လွမ္းမမွီဘူးဆုိဦးေတာ့၊ နားလည္ဖုိ႔ ခက္ခဲတယ္ဆုိဦးေတာ့၊ ဟစ္ပါးစုပဲျဖစ္ျဖစ္သူ႔ေခတ္ျပဳိင္ တေယာက္ေယာက္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ √2 လုိ႔ေျပာလာရင္ ဒါက်ေနာ္တုိ႔ေျပာခ်င္တဲ့ √2 နဲ႔အတူတူပါပဲ။
ငါးေလး၀ါ၀ါဥပမာကုိျပန္ၾကည့္ပါ။ အခ်ိန္ေတြေျပာင္းသြားလုိ႔ ၀ါ၀ါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔က်ေနာ္တုိ႔လက္ခံထားတာေတြ ေျပာင္းသြားတယ္ဆုိဦးေတာ့ (၀ါ၀ါဟာအေရာင္ေျပာင္းသြားတယ္ဆုိဦးေတာ့) ၀ါ၀ါဆုိ က်ေနာ္တုိ႔သူ႔ကုိညႊန္းတာပါ။ ခုအထုိင္တခုမွာရွိတဲ့၀ါ၀ါ၊ ေနာက္အထုိင္တခုေျပာင္းသြားလုိ႔၀ါ၀ါမဟုတ္ေတာ့ဘူး ဆုိတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ ကေလးတေယာက္က ကမာၻၾကီးျပားတယ္ေျပာတယ္။ က်ေနာ္ကလုံးတယ္ေျပာတယ္။ ျပားတယ္၊ မဟုတ္ဘူး လုံးတယ္၊ ျပားတယ္ဗ်ာ၊ လုံးတယ္ကြာ၊ ဒီလုိအျငင္းအခံုက်ေတာ့ ခန္းသေဘာက က်ေနာ္တုိ႔ဟာ မတူတဲ့အထုိင္ႏွစ္ခုမွာရွိေနလုိ႔ က်ေနာ္ျမင္တဲ့ ကမာၻကုိ ကေလးျမင္တဲ့ကမာၻနဲ႔ယွဥ္ၾကည့္လုိ႔မရဘူးလုိ႔ေျပာတယ္။ ဘုံအညႊန္းေဘာင္မရွိဘူးတဲ့။ ဒါေပမယ့္၊ ေနဦးေနဦး၊ က်ေနာ္တုိ႔မွာ တကယ့္ကမာၻၾကီးရွိေနတယ္။ အဲဒါဟာျပားလား။ လုံးလား။ ဘာမွမဟုတ္ဘူးလား၊ တခုခုေတာ့ျဖစ္ရမွာေပါ့။ တခုမွမဟုတ္ေတာ့ရင္ ဒါ အဲလစ္ ကေလးကုိ Humpty Dumpty ေျပာသလုိျဖစ္လိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ျပာေျခြခြက္ ျငင္းခုံမွဳေပါ့။ ေက်းဇူးျပဳျပီး သိထားဖုိ႔လုိတာက ဒါဥာဏ္စမ္းသက္သက္ေမးခြန္းမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ရွဳပ္ေထြးတဲ့ေန႔စဥ္ဘ၀ ဟာသဘာ၀ တရားရဲ႕ေရြးခ်ယ္မွဳလား၊ ဘုရားသခင္ဖန္တီးတာလားဆုိတဲ့ ကြဲျပားခ်က္ကုိသိဖုိ႔လုပ္ေနတာလည္းမဟုတ္ဘူး။ ကမာၻၾကီးပူေႏြးလာမွဳလည္းမဟုတ္ဘူး။ ဒါဟာသိပၸံဆုိင္ရာအမွန္တရားအေၾကာင္းပါ။ ဒါကုိတန္ဖုိးခ်ဖုိ႔မဟုတ္ဘူး၊ ဒီ့အတြက္ တာ၀န္တခ်ဳိ႕ကုိခြဲယူဖုိ႔ပါ။
တကယ္သာ တဦးဦးကသာ အမွန္တရားဟာ ပုဂၢလဓိ႒ာန္၊ ၾကည့္သူေပၚမွာပဲတည္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တျခားမွီရာတခုခုစီမွာသာတည္တယ္လုိ႔ဆုိရင္၊ ရာဇ၀တ္မွဳတခုရဲ႕အျပစ္ရွိျခင္းမရွိျခင္းကုိဘာနဲ႔တုိင္းတာမလဲ။ ခင္ဗ်ားမက်ဴးလြန္တဲ့ရာဇ၀တ္မွဳတခုေၾကာင့္ခင္ဗ်ားကုိျပစ္ဒါဏ္ခ်ခံရပါျပီတဲ့၊ ဘာေျပာမလဲ။ ဒီမွာ အခ်က္အလက္ကတခုပဲ၊ ခင္ဗ်ားက်ဴးလြန္သလား၊ မလြန္ဘူးလား။ ဒါပဲ။
ခင္ဗ်ားကုိလွ်ပ္စစ္ကုလားထုိင္မွာခ်ည္ေႏွာင္ေနျပီ။ ခင္ဗ်ားမွာဘာအျပစ္မွမရွိဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္တေယာက္ေယာက္ အျပစ္ရွိတယ္မရွိဘူးဆုိတာ သူနဲ႔ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ အညႊန္းတခုေပၚမွာမူတည္တာပဲလုိ႔ေျပာလာရင္ ခင္ဗ်ားဘာျပန္ေျပာမလဲ။ ငါမလုပ္ဘူး၊ သက္ေသေတြအားလုံးရွိတယ္လုိ႔ေအာ္မလား။ ဂ်ဳရီလူၾကီးက အမွဳတခုကုိ မင္းျမင္တဲ့ပါရာဒုိင္းနဲ႔ ငါလက္ခံထားတဲ့ပါရာဒုိင္းကမတူဘူး။ မတူတဲ့ ပါရာဒုိင္းႏွစ္ခုၾကားမွာ ငါတုိ႔အမွန္ေတြကုိ ယွဥ္ၾကည့္လုိ႔မရဘူး။ ငါျမင္တာငါဆုံးျဖတ္မယ္ဆုိရင္ လက္ခံမလား။
သမုိင္းမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့အခ်က္အလက္တခုရဲ႕တိက်မွဳဟာအျမဲတမ္းဆုိသလုိ ႏွဳိင္းရမွန္ကန္မွဳနဲ႔သြားေရာေထြးပါတယ္။ မတူတဲ့သေဘာတရားႏွစ္ခုပါ။ ေရွးကစစ္ပြဲတပြဲ တကယ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ရက္စြဲနဲ႔ေနရာအတိအက်ကုိ ေျပာဖုိ႔ခက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာအဲဒီမွာစစ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးလုိ႔ေတာ့ဆုိလုိတာမဟုတ္ပါဘူး။ အယ္ပီ ဟတ္တေလ ေရးခဲ့သလုိေပါ့။ အတိတ္ကာလဆုိတာ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္တခုပါပဲ။ သူတုိ႔တျခားက်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ မတူတာေတြလုပ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဟုိးမားစာထဲက ေနလုံးၾကီး ဟာ အဲလီေယာ့ေျပာတဲ့ ေနပါပဲ။ ေရြ႕ေနတဲ့အရာ၀ထၳဳေတြရဲ႕ လွ်ပ္စစ္ဒုိင္းနမစ္အေၾကာင္း အုိင္စတုိင္းနဲ႔ႏ်ဴတန္သာေဆြးေႏြးၾကရင္ သေဘာတရားမွာသာမတူတာရွိႏုိင္ေပမယ့္ တေယာက္ေျပာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဒုိင္းနမစ္ဟာ ေနာက္တေယာက္ မွာလည္းဒါပါပဲ။ အတိတ္ဟာ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္တခု၊ ဒါေပမယ့္အဲဒီမွာေျပာတဲ့ဘာသာစကားကုိ နားမလည္ႏုိင္ ဘူးလုိ႔ေတာ့ က်ေနာ္မယုံၾကည္ပါဘူး။
Ref. Ashtray by Errol Morris, IHT March 6/7/8/9/10’ 2011
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
KZေက
Saturday, April 23, 2011
ျပာေျခြခြက္ ၄။ ဒြန္ကြီဇုတ္စာေရးဆရာ အပုိင္း-၂
သူ႕ဟာက ဂ်ယ္ရမီဘင္သမ္ (Jeremy Bentham) ရဲ႕ေထာင္လုိျဖစ္ေနတယ္။ စက္၀ုိင္းပုံေထာင္မွာ ပတ္ပတ္လည္မွာအခ်ဳပ္ခန္းေတြထားျပီး ေစာင့္ၾကပ္သူက ဗဟုိကအခန္းထဲမွာရွိေနမယ္။ အက်ဥ္းသားေတြဟာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ဆက္သြယ္ခြင့္မရဘူး။ ဗဟုိကအေစာင့္ကုိၾကားခံထားျပီးေတာ့အဆက္အစပ္လုပ္ လုိ႔ရတယ္။ ခန္း ရဲ႕သမုိင္းဆုိင္ရာပါရာဒုိင္း အက်ဥ္းေထာင္ေပါ့။ အေစာင့္ကသာအထုိင္တခုနဲ႔အျခားတခု ၾကား (အက်ဥ္းသားတဦးနဲ႔တဦးၾကား) ကအေနအထားေတြကုိသာ ယွဥ္ထုိးဆုံးျဖတ္ႏုိင္ျပီး က်န္တဲ့သူေတြမွာ ေတာ့ဒီအခြင့္အေရးမရဘူး။ ခန္းကုိဘယ္သူကဒီေစာင့္ၾကည့္သူေနရာကုိေပးခဲ့သလဲ။
က်ေနာ့္ယုံၾကည္တာက ခန္းဆီမွာသူ႔အယူအဆနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔သူ႔ဘာသာသံသယ၀င္ေနတဲ့အခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒါနဲ႕က်ေနာ့္ေ၀ဖန္မွဳေၾကာင့္စိတ္ပ်က္ရတာပါေပါင္းျပီး ျပာေျခြခြက္ျငင္းခုံမွဳဆီကုိေရာက္လာခဲ့တာပဲ (ေဆးလိပ္ခြက္နဲ႔ေပါက္တာ)။ က်ေနာ့္အယူအဆဟာ မၾကာခင္ကမွကထြက္လာတဲ့ စတန္ေလကာဗဲ ရဲ႕ “Little did I Know – 2010) စာအုပ္ေၾကာင့္ပုိခုိင္မာလာတယ္။ သူနဲ႔ခန္းက ၅၀ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက ဟားဗတ္မွာအတူတူ၊ ျပီးလုိ႔ ဘာကေလမွာဆရာေပါက္စေတြစလုပ္ေတာ့လည္းအတူတူ။ ခန္း “Structure” ကုိေရးေနတဲ့အခ်ိန္။ သူ ဟစ္တလာနဲ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းကုိသြားအမွတ္ရလုိက္တယ္။ အဲဒီကာလ ဂ်ဳးလူေတာ္ကေလးေတြလုိေပါ့ ခန္းဟာ တတိယဂ်ာမာန္ႏုိင္ငံေတာ္(Third Reich) ရဲ႕အဓိပၸါယ္ေအာက္မွာ ရုန္းကန္ေနရတယ္။ သမုိင္းေခတ္ေတြအားလုံးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး တခုတည္းေသာ အလုံးစုံအမွန္တရား ကုိသာလက္မခံဘူးဆုိရင္ နာဇီေတြကိုဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ။ (မွတ္ခ်က္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလုိ အမွန္တရားဟာေျပာင္းေနတယ္၊ ေခတ္ကာလအလုိက္ပုိင္းျခားျပီးလက္ခံရမယ္ ဆုိရင္ နာဇီေတြဟာေခတ္တခု၊ စံနစ္တခုရဲ႕သားေကာင္ပဲဆုိျပီး ခြင့္လႊတ္လုိက္ရမလား လုိ႔ဆုိခ်င္တာ) ႒ာနတြင္းအစည္းအေ၀းျပီးေတာ့ ခန္းဟာ ကာဗဲအိမ္ကုိလုိက္လာခဲ့တယ္။
“…….စကားေကာင္းလာလုိ႔သန္းေကာင္လည္းေက်ာ္လာေရာ တြမ္ (Thomas ဆုိတဲ့ပထမနာမည္ကုိ ရင္းႏွီးသူမ်ားအေခၚ Tom) ဟာ ဂဏာမျငိမ္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီပုံစံမ်ဳိး က်ေနာ္(စာေရးသူ ကာဗဲ) မျမင္ဘူးဘူး။ သူဟာရုတ္တရက္ကုလားထုိင္ကေနေရွ႕ကုိကုိင္းညႊတ္လာတယ္။ သူ႔မ်က္ႏွာမွာက်ေနာ္ ေနာက္ပုိင္းရင္းႏွီးလာတဲ့ မသက္မသာပုံစံနဲ႕။
၀စ္ဂ်င္စတိန္းလည္းပါရာဒုိင္းကုိသံုးခဲ့တာက်ေနာ္(ခန္း) သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသုံးခ်တဲ့အပုိင္းေတာ့မေတြ႕မိဘူး။ သိပၸံပညာရဲ႕အမွန္တရားကုိဖ်က္စီးတဲ့ ျငင္းဆုိမွဳဆုိတာကုိက်ေနာ္ဘယ္လုိ ျပန္ေျဖရမလဲ။ က်ေနာ္ဒီအေတြးအေခၚနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ေတာ္ေတာ္ေလးကုိစိတ္မသက္မသာျဖစ္မိတယ္။ တကယ္လုိ႔သာ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔သေဘာတူမွဳကသာ အေၾကာင္းအရာတခုရဲ႕အႏွစ္သာရသာဆုိရင္ ဟစ္တလာကက်ေနာ့္ကုိ သီအုိရီတခုေပးျပီး အဲဒါကုိမွန္တယ္လုိ႔သေဘာတူဖုိ႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးလုိက္ယုံေပါ့။
က်ေနာ္ (ကာဗဲ) ျပန္ေျပာတာက၊ မဟုတ္ဘူး၊ သူကခင္ဗ်ားကုိဘယ္လုိလုပ္အသိပညာတုိးေစမွာလဲ။ အမွန္ကုိသိေအာင္သင္ျပႏုိင္မွာလဲ။ သူကသီအုိရီတခုကုိအမိန္႔အာဏာသုံးျပီးထုတ္ျပန္လုိ႔သာရႏုိင္မယ္။ ဒါကုိခင္ဗ်ားမလုိက္နာရင္သတ္ပစ္မယ္ လုိ႔ျခိမ္းေျခာက္မယ္။ ဒီမွာဆုိလုိတာက ခင္ဗ်ားသူ႔အမိန္႔ ကုိလုိက္နာမယ္လုိ႔သူယုံၾကည္ေအာင္တခုခုမလုပ္ႏုိင္ရင္သတ္ခံရမယ္ဆုိတာပဲ။
ခန္းရဲ႕တုန္႕ျပန္ပုံကအံ့အားသင့္ စရာေကာင္းတယ္။ သူကုလားထုိင္ကခပ္ၾကမ္းၾကမ္းထျပီး မီးလင္းဖုိေရွ႕မွာေလွ်ာက္ေနတယ္။ တခုခုလည္းရြတ္ေနတယ္။ အင္း၊ အင္း၊ ဘာကခုိင္မာတဲ့ယုံၾကည္မွဳကုိျဖစ္ေစသလဲ။ ဘာကမသိမသာစြဲထင္ေနတဲ့ ယုံၾကည္မွဳ (unnoticed conviction) ကုိဖ်က္ပစ္ႏုိင္မလဲ”
က်ေနာ္ (ေမာရစ္) ကာဗဲကုိသူ႔စာအုပ္ထဲကဒီစာပုိဒ္ကုိေမးတယ္။ ခန္းနဲ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းအေၾကာင္း။ ၀စ္ဂ်စ္စတိန္းဟာဘယ္လုိ လုပ္ျပီး ႏွဳိင္းရအမွန္၀ါဒ (relativism - အားလုံးအတြက္တခုတည္းေသာအမွန္မရွိ။ တဦးခ်င္းရဲ႕ပုဂၢလိကအျမင္၊ အေတြ႔အၾကဳံ၊ ယုံၾကည္မွဳနဲ႔တြဲေနတဲ့အမွန္ေတြပဲရွိတယ္ဆုိတဲ့အယူအဆ) ဆီကုိေရာက္သြားရတာလဲ ဆိုတာေတြ ကိုေမးတယ္။
ကာဗဲ။ ။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းက အမွန္တရားရဲ႕က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္မွဳကုိျငင္းတယ္လုိ႔သိေတာ့ ခန္းဟာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ျပာသြားတယ္။ တနည္းမဟုတ္တနည္းနဲ႔ေတာ့ အားလုံးဟာ သေဘာတူညီမွဳရေအာင္လုပ္ၾက ရတာပဲ။ ဒါကေ၀႕ေနတယ္ဆုိဦးေတာ့ ျပႆနာလုိ႔ေတာ့မထင္မိဘူး။ ဒါမွန္တယ္လုိ႔ေတာ့ငါထင္တယ္။
ေမာရစ္။ ။ ဒါနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ဆရာ့ခံစားခ်က္ကေကာ။
ကာဗဲ။ ။ တကယ့္ျပႆနာကုိ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းက အစဆြဲလုိက္တာပဲ။ သေဘာတူညီမွဳဆုိတာဘာလဲ။
ေမာရစ္။ ။ အဲဒါ အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား (Philosophical Investigation) ထဲမွာပါတယ္မလား။
ကာဗဲ။ ။ ဟုတ္တယ္။ အဲဒါေပါ့ ငါတုိ႔ေျပာခဲ့တာ။ အေစာပုိင္း၀စ္ဂ်င္စတိန္းက ေအးခဲေနတဲ့သမုိင္း။ ဘယ္သူမွသိပ္မေျပာၾကေတာ့ဘူး။ ဒီစာအုပ္ကေတာ့ခုထိ ေဟာ့ေနတုန္းပဲ။ သေဘာတူညီမွဳတခုကုိဘယ္လုိ ထူေထာင္မလဲ။ ဘယ္ေလာက္ေလးနက္မွဳရွိသလဲ။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းအေျပာအရဆုိရင္ ငါတုိ႔ဟာဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာ သေဘာတူၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ငါတုိ႔ ဘ၀ရဲ႕ဖြဲ႔တည္ပုံ ထဲမွာသေဘာတူၾကတာ။ (We don’t agree in judgement, we agree in form of life)
တကယ့္စာသားက အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား ထဲက အပုိဒ္ ၂၄၁ မွာပါတယ္။ လူသားရဲ႕သေဘာတူညီမွဳက ဘာကမွားတယ္ ဘာကမွန္တယ္ဆုိတာကုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်လုိက္တာပဲ။ ဒါ အမွားနဲ႔ အမွန္ကုိလူေတြလက္ခံေနၾကတာ။ သူတု႔ိသုံးတဲ့ ဘာသာစကားထဲမွာသေဘာတူျပီးေျပာေနၾကတာေပါ့။ အယူအဆေတြထဲမွာလက္ခံထားၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံ ထဲမွာလက္ခံထားၾကတာ။
ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ပဲ သူ႕အယူအဆအေပၚ ေ၀ဖန္သံေတြလွ်ံၾကလာခဲ့တယ္။
၀စ္ဂ်င္စတိန္းဟာအနည္းဆုံးဒီတခုေတာ့ေခါင္းမာမာနဲ႕ကုိ သူ႔ဖေလာ္ေပၚမွာေတာင့္ခံထားခဲ့တယ္။ အမွန္ဆုိတာလူေတြရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပဲ။ အမွန္တရားဆုိတာ လူအခ်င္းခ်င္းသေဘာတူဖုိ႔ပဲ။ ကမာၻဟာလုံးေနဦးေတာ့ ျပားတယ္လုိ႔သာအားလုံးကသေဘာတူရင္ ျပားတာကအမွန္ပဲလုိ႔ဆုိတယ္။
ခန္းဟာဒီဒႆနနဲ႔ျငိမ္းခ်မ္းေရးယူထားတယ္။ သူ႔ရဲ႕သိပၸံပညာရဲ႕ဒႆန အေျခခံအျဖစ္ကုိယူထားခဲ့တယ္။ ေနာင္ႏွစ္အနည္းငယ္ရလာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ Structure စာအုပ္ထဲမွာ ခန္းကခုလုိေရးခဲ့တယ္။
ေယဘူယ်ပဲဆုိဆုိ အေသးပဲစိတ္ၾကည့္ၾကည့္ ပုိျပီးတိက်ေအာင္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ပါရာဒုိင္းအေျပာင္းေၾကာင့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သူတုိ႔ေတြဆီကေလ့လာသူေတြဟာ အမွန္တရားနဲ႔ပုိျပီးနီးကပ္လာတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ စြန္႔လႊတ္ေကာင္းစြန္႔လႊြတ္ပစ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းဟာ ၾသစၾတီးယားႏုိင္ငံသား။ ၂၀ရာစုရဲ႕ထင္ရွားတဲ့ ေတြးေခၚရွင္ေတြထဲကတဦးျဖစ္ျပီး သူ႔ဒႆနမွာအဆင့္၂ဆင့္ေတြ႔ႏုိင္တယ္လုိ႔ေနာက္ပုိင္းပညာရွင္ေတြက သုံးသပ္ၾကတယ္။ ပထမအဆင့္က ေလာဂ်စ္ကုိ Metaphysics (ဖေလာ္ရဲ႕လက္တက္တခု၊ သဘာ၀ရဲ႕ျဖစ္တည္မွဳကုိေလ့လာတဲ့ပညာရပ္) နဲ႔ ဘာသာစကားကုိၾကားခံျပီးဆက္စပ္ေလ့လာ တာျဖစ္ျပီး ဒုတိယအဆင့္က အေပၚမွာေျပာတဲ့ အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား (Philosophical Investigation - ၁၉၅၃) ပါ။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့သူဟာ အစဥ္အလာေတြးေခၚမွဳေတြအားလုံးအျပင္ ပထမအဆင့္ကသူ႔ရဲ႕နာမည္ရွိျပီး သားအယူအဆေတြ ကုိအကုန္ဆြဲလွန္ပစ္ခဲ့တယ္။ သူေျပာတဲ့ ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံဆုိတာဟာ ဘာသာစကားသုံးစြဲျခင္း ကုိအဓိကရည္ညႊန္းလုိျပီး လူေတြဟာတေယာက္အယူအဆအေတြးအေခၚကုိ တေယာက္ လက္ခံရာမွာ ဘာသာစကားသုံးစြဲမွဳအတြင္း (ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဇာတိ၊ ဓေလ့ထုံးတမ္း စတဲ့) ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံထဲကသာလက္ခံ ၾကတာ၊ စဥ္းစားဆင္ျခင္ႏုိ္င္စြမ္းအားနဲ႔လက္ခံၾကတာမဟုတ္ဘူးဆုိလုိ႔၊ အားလုံးလက္ခံႏုိင္တဲ့ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့အမွန္ဆုိတာမရွိေတာ့ပဲ လူတစု၊ အခ်ိန္ကာလတခု၊ ယဥ္ေက်းမွဳတခုအတြင္းမွာ လက္ခံႏုိင္ရင္ မွန္တာပဲလုိ႔ယူလုိ႔ we agree in form of life လုိ႔ေျပာတာျဖစ္တယ္။)
ေနာက္ဆုံးပုိ႔စ္ အပုိင္း၅ တြင္ျပီးပါမည္။
KZေက
က်ေနာ့္ယုံၾကည္တာက ခန္းဆီမွာသူ႔အယူအဆနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔သူ႔ဘာသာသံသယ၀င္ေနတဲ့အခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒါနဲ႕က်ေနာ့္ေ၀ဖန္မွဳေၾကာင့္စိတ္ပ်က္ရတာပါေပါင္းျပီး ျပာေျခြခြက္ျငင္းခုံမွဳဆီကုိေရာက္လာခဲ့တာပဲ (ေဆးလိပ္ခြက္နဲ႔ေပါက္တာ)။ က်ေနာ့္အယူအဆဟာ မၾကာခင္ကမွကထြက္လာတဲ့ စတန္ေလကာဗဲ ရဲ႕ “Little did I Know – 2010) စာအုပ္ေၾကာင့္ပုိခုိင္မာလာတယ္။ သူနဲ႔ခန္းက ၅၀ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက ဟားဗတ္မွာအတူတူ၊ ျပီးလုိ႔ ဘာကေလမွာဆရာေပါက္စေတြစလုပ္ေတာ့လည္းအတူတူ။ ခန္း “Structure” ကုိေရးေနတဲ့အခ်ိန္။ သူ ဟစ္တလာနဲ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းကုိသြားအမွတ္ရလုိက္တယ္။ အဲဒီကာလ ဂ်ဳးလူေတာ္ကေလးေတြလုိေပါ့ ခန္းဟာ တတိယဂ်ာမာန္ႏုိင္ငံေတာ္(Third Reich) ရဲ႕အဓိပၸါယ္ေအာက္မွာ ရုန္းကန္ေနရတယ္။ သမုိင္းေခတ္ေတြအားလုံးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး တခုတည္းေသာ အလုံးစုံအမွန္တရား ကုိသာလက္မခံဘူးဆုိရင္ နာဇီေတြကိုဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ။ (မွတ္ခ်က္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလုိ အမွန္တရားဟာေျပာင္းေနတယ္၊ ေခတ္ကာလအလုိက္ပုိင္းျခားျပီးလက္ခံရမယ္ ဆုိရင္ နာဇီေတြဟာေခတ္တခု၊ စံနစ္တခုရဲ႕သားေကာင္ပဲဆုိျပီး ခြင့္လႊတ္လုိက္ရမလား လုိ႔ဆုိခ်င္တာ) ႒ာနတြင္းအစည္းအေ၀းျပီးေတာ့ ခန္းဟာ ကာဗဲအိမ္ကုိလုိက္လာခဲ့တယ္။
“…….စကားေကာင္းလာလုိ႔သန္းေကာင္လည္းေက်ာ္လာေရာ တြမ္ (Thomas ဆုိတဲ့ပထမနာမည္ကုိ ရင္းႏွီးသူမ်ားအေခၚ Tom) ဟာ ဂဏာမျငိမ္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီပုံစံမ်ဳိး က်ေနာ္(စာေရးသူ ကာဗဲ) မျမင္ဘူးဘူး။ သူဟာရုတ္တရက္ကုလားထုိင္ကေနေရွ႕ကုိကုိင္းညႊတ္လာတယ္။ သူ႔မ်က္ႏွာမွာက်ေနာ္ ေနာက္ပုိင္းရင္းႏွီးလာတဲ့ မသက္မသာပုံစံနဲ႕။
၀စ္ဂ်င္စတိန္းလည္းပါရာဒုိင္းကုိသံုးခဲ့တာက်ေနာ္(ခန္း) သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသုံးခ်တဲ့အပုိင္းေတာ့မေတြ႕မိဘူး။ သိပၸံပညာရဲ႕အမွန္တရားကုိဖ်က္စီးတဲ့ ျငင္းဆုိမွဳဆုိတာကုိက်ေနာ္ဘယ္လုိ ျပန္ေျဖရမလဲ။ က်ေနာ္ဒီအေတြးအေခၚနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ေတာ္ေတာ္ေလးကုိစိတ္မသက္မသာျဖစ္မိတယ္။ တကယ္လုိ႔သာ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔သေဘာတူမွဳကသာ အေၾကာင္းအရာတခုရဲ႕အႏွစ္သာရသာဆုိရင္ ဟစ္တလာကက်ေနာ့္ကုိ သီအုိရီတခုေပးျပီး အဲဒါကုိမွန္တယ္လုိ႔သေဘာတူဖုိ႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးလုိက္ယုံေပါ့။
က်ေနာ္ (ကာဗဲ) ျပန္ေျပာတာက၊ မဟုတ္ဘူး၊ သူကခင္ဗ်ားကုိဘယ္လုိလုပ္အသိပညာတုိးေစမွာလဲ။ အမွန္ကုိသိေအာင္သင္ျပႏုိင္မွာလဲ။ သူကသီအုိရီတခုကုိအမိန္႔အာဏာသုံးျပီးထုတ္ျပန္လုိ႔သာရႏုိင္မယ္။ ဒါကုိခင္ဗ်ားမလုိက္နာရင္သတ္ပစ္မယ္ လုိ႔ျခိမ္းေျခာက္မယ္။ ဒီမွာဆုိလုိတာက ခင္ဗ်ားသူ႔အမိန္႔ ကုိလုိက္နာမယ္လုိ႔သူယုံၾကည္ေအာင္တခုခုမလုပ္ႏုိင္ရင္သတ္ခံရမယ္ဆုိတာပဲ။
ခန္းရဲ႕တုန္႕ျပန္ပုံကအံ့အားသင့္ စရာေကာင္းတယ္။ သူကုလားထုိင္ကခပ္ၾကမ္းၾကမ္းထျပီး မီးလင္းဖုိေရွ႕မွာေလွ်ာက္ေနတယ္။ တခုခုလည္းရြတ္ေနတယ္။ အင္း၊ အင္း၊ ဘာကခုိင္မာတဲ့ယုံၾကည္မွဳကုိျဖစ္ေစသလဲ။ ဘာကမသိမသာစြဲထင္ေနတဲ့ ယုံၾကည္မွဳ (unnoticed conviction) ကုိဖ်က္ပစ္ႏုိင္မလဲ”
က်ေနာ္ (ေမာရစ္) ကာဗဲကုိသူ႔စာအုပ္ထဲကဒီစာပုိဒ္ကုိေမးတယ္။ ခန္းနဲ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းအေၾကာင္း။ ၀စ္ဂ်စ္စတိန္းဟာဘယ္လုိ လုပ္ျပီး ႏွဳိင္းရအမွန္၀ါဒ (relativism - အားလုံးအတြက္တခုတည္းေသာအမွန္မရွိ။ တဦးခ်င္းရဲ႕ပုဂၢလိကအျမင္၊ အေတြ႔အၾကဳံ၊ ယုံၾကည္မွဳနဲ႔တြဲေနတဲ့အမွန္ေတြပဲရွိတယ္ဆုိတဲ့အယူအဆ) ဆီကုိေရာက္သြားရတာလဲ ဆိုတာေတြ ကိုေမးတယ္။
ကာဗဲ။ ။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းက အမွန္တရားရဲ႕က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္မွဳကုိျငင္းတယ္လုိ႔သိေတာ့ ခန္းဟာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ျပာသြားတယ္။ တနည္းမဟုတ္တနည္းနဲ႔ေတာ့ အားလုံးဟာ သေဘာတူညီမွဳရေအာင္လုပ္ၾက ရတာပဲ။ ဒါကေ၀႕ေနတယ္ဆုိဦးေတာ့ ျပႆနာလုိ႔ေတာ့မထင္မိဘူး။ ဒါမွန္တယ္လုိ႔ေတာ့ငါထင္တယ္။
ေမာရစ္။ ။ ဒါနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ဆရာ့ခံစားခ်က္ကေကာ။
ကာဗဲ။ ။ တကယ့္ျပႆနာကုိ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းက အစဆြဲလုိက္တာပဲ။ သေဘာတူညီမွဳဆုိတာဘာလဲ။
ေမာရစ္။ ။ အဲဒါ အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား (Philosophical Investigation) ထဲမွာပါတယ္မလား။
ကာဗဲ။ ။ ဟုတ္တယ္။ အဲဒါေပါ့ ငါတုိ႔ေျပာခဲ့တာ။ အေစာပုိင္း၀စ္ဂ်င္စတိန္းက ေအးခဲေနတဲ့သမုိင္း။ ဘယ္သူမွသိပ္မေျပာၾကေတာ့ဘူး။ ဒီစာအုပ္ကေတာ့ခုထိ ေဟာ့ေနတုန္းပဲ။ သေဘာတူညီမွဳတခုကုိဘယ္လုိ ထူေထာင္မလဲ။ ဘယ္ေလာက္ေလးနက္မွဳရွိသလဲ။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းအေျပာအရဆုိရင္ ငါတုိ႔ဟာဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာ သေဘာတူၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ငါတုိ႔ ဘ၀ရဲ႕ဖြဲ႔တည္ပုံ ထဲမွာသေဘာတူၾကတာ။ (We don’t agree in judgement, we agree in form of life)
တကယ့္စာသားက အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား ထဲက အပုိဒ္ ၂၄၁ မွာပါတယ္။ လူသားရဲ႕သေဘာတူညီမွဳက ဘာကမွားတယ္ ဘာကမွန္တယ္ဆုိတာကုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်လုိက္တာပဲ။ ဒါ အမွားနဲ႔ အမွန္ကုိလူေတြလက္ခံေနၾကတာ။ သူတု႔ိသုံးတဲ့ ဘာသာစကားထဲမွာသေဘာတူျပီးေျပာေနၾကတာေပါ့။ အယူအဆေတြထဲမွာလက္ခံထားၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံ ထဲမွာလက္ခံထားၾကတာ။
ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ပဲ သူ႕အယူအဆအေပၚ ေ၀ဖန္သံေတြလွ်ံၾကလာခဲ့တယ္။
၀စ္ဂ်င္စတိန္းဟာအနည္းဆုံးဒီတခုေတာ့ေခါင္းမာမာနဲ႕ကုိ သူ႔ဖေလာ္ေပၚမွာေတာင့္ခံထားခဲ့တယ္။ အမွန္ဆုိတာလူေတြရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပဲ။ အမွန္တရားဆုိတာ လူအခ်င္းခ်င္းသေဘာတူဖုိ႔ပဲ။ ကမာၻဟာလုံးေနဦးေတာ့ ျပားတယ္လုိ႔သာအားလုံးကသေဘာတူရင္ ျပားတာကအမွန္ပဲလုိ႔ဆုိတယ္။
ခန္းဟာဒီဒႆနနဲ႔ျငိမ္းခ်မ္းေရးယူထားတယ္။ သူ႔ရဲ႕သိပၸံပညာရဲ႕ဒႆန အေျခခံအျဖစ္ကုိယူထားခဲ့တယ္။ ေနာင္ႏွစ္အနည္းငယ္ရလာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ Structure စာအုပ္ထဲမွာ ခန္းကခုလုိေရးခဲ့တယ္။
ေယဘူယ်ပဲဆုိဆုိ အေသးပဲစိတ္ၾကည့္ၾကည့္ ပုိျပီးတိက်ေအာင္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ပါရာဒုိင္းအေျပာင္းေၾကာင့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သူတုိ႔ေတြဆီကေလ့လာသူေတြဟာ အမွန္တရားနဲ႔ပုိျပီးနီးကပ္လာတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ စြန္႔လႊတ္ေကာင္းစြန္႔လႊြတ္ပစ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းဟာ ၾသစၾတီးယားႏုိင္ငံသား။ ၂၀ရာစုရဲ႕ထင္ရွားတဲ့ ေတြးေခၚရွင္ေတြထဲကတဦးျဖစ္ျပီး သူ႔ဒႆနမွာအဆင့္၂ဆင့္ေတြ႔ႏုိင္တယ္လုိ႔ေနာက္ပုိင္းပညာရွင္ေတြက သုံးသပ္ၾကတယ္။ ပထမအဆင့္က ေလာဂ်စ္ကုိ Metaphysics (ဖေလာ္ရဲ႕လက္တက္တခု၊ သဘာ၀ရဲ႕ျဖစ္တည္မွဳကုိေလ့လာတဲ့ပညာရပ္) နဲ႔ ဘာသာစကားကုိၾကားခံျပီးဆက္စပ္ေလ့လာ တာျဖစ္ျပီး ဒုတိယအဆင့္က အေပၚမွာေျပာတဲ့ အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား (Philosophical Investigation - ၁၉၅၃) ပါ။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့သူဟာ အစဥ္အလာေတြးေခၚမွဳေတြအားလုံးအျပင္ ပထမအဆင့္ကသူ႔ရဲ႕နာမည္ရွိျပီး သားအယူအဆေတြ ကုိအကုန္ဆြဲလွန္ပစ္ခဲ့တယ္။ သူေျပာတဲ့ ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံဆုိတာဟာ ဘာသာစကားသုံးစြဲျခင္း ကုိအဓိကရည္ညႊန္းလုိျပီး လူေတြဟာတေယာက္အယူအဆအေတြးအေခၚကုိ တေယာက္ လက္ခံရာမွာ ဘာသာစကားသုံးစြဲမွဳအတြင္း (ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဇာတိ၊ ဓေလ့ထုံးတမ္း စတဲ့) ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံထဲကသာလက္ခံ ၾကတာ၊ စဥ္းစားဆင္ျခင္ႏုိ္င္စြမ္းအားနဲ႔လက္ခံၾကတာမဟုတ္ဘူးဆုိလုိ႔၊ အားလုံးလက္ခံႏုိင္တဲ့ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့အမွန္ဆုိတာမရွိေတာ့ပဲ လူတစု၊ အခ်ိန္ကာလတခု၊ ယဥ္ေက်းမွဳတခုအတြင္းမွာ လက္ခံႏုိင္ရင္ မွန္တာပဲလုိ႔ယူလုိ႔ we agree in form of life လုိ႔ေျပာတာျဖစ္တယ္။)
ေနာက္ဆုံးပုိ႔စ္ အပုိင္း၅ တြင္ျပီးပါမည္။
KZေက
Subscribe to:
Posts (Atom)