သု၀ဏအျမန္ရထား - ၄

ကုိတီတူး

ကမာၻ႕ႏုိင္ငံေတြမွာ အာဏာရွင္အစုိးရေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္။ တပါတီအာဏာရွင္၊ ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္၊ စစ္အာဏာရွင္စသည္ျဖင့္ေပါ့။ အာဏာရွင္စံနစ္ေတြမွာ ပုံစံေတြကြဲေနေပမယ့္ တူညီတာတခုေတာ့ရွိတယ္။ အဲဒါဟာ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံေတြမွာ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရးဟာ အားနဲခ်က္ေတြ၊ ျပန္တဲ့မတ္ရမွာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနေသးတာပဲ။ စက္မွဳထြန္းကားျပီးဒီမုိကေရစီတုိင္းျပည္ေတြမွာရွိတဲ့ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးမ်ဳိးနဲ႔ ေတာ္ေတာ္လည္းကြာျခားေနပါတယ္။

Objective Civilian Control လုိ႔ ဟန္တင္တန္ ေျပာခ့ဲတာတခုရွိတယ္။ OCC မွာပါတာေတြက ၁) တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အရာရွိေတြဟာ သူ႔တုိ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းမွာအရည္အေသြးျမင့္ဖုိ႔၊ ကုိယ့္ပေရာ္ဖက္ရွင္ရဲ႕ ျပင္ပ အျခားနယ္ပယ္မွာရွိတဲ့ ကုိယ့္ ကြ်မ္းက်င္မွဳရဲ႕အကန္႔အသတ္ေတြကုိနားလည္ဖုိ႔ ၂) စစ္တပ္ကုိ ႏုိင္ငံျခားေရးနဲ႔ စစ္ေရးေပၚလစီေတြကုိအဆုံးအျဖတ္ေပးမယ့္ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ေအာက္မွာထားဖုိ႔၊ ၃) ကုိယ့္အသက္ေမြးမွဳနယ္ပယ္မွာပဲေခါင္းေဆာင္မွဳေပးတာကုိအသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံႏုိင္ဖုိ႔၊ ၄) ႏုိင္ငံေရးထဲ စစ္တပ္စြက္ဖက္မွဳနဲ႔ စစ္တပ္ထဲႏုိင္ငံေရးစြက္ဖက္မွဳကုိတတ္ႏုိင္သမွ်နဲေအာင္ျဖစ္ေစဖုိ႔ ဆုိတဲ့ ၄ ခ်က္ ျဖစ္တယ္။ တခြန္းထဲျပတ္ေအာင္ေျပာဗ်ာ ဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ့္အလုပ္ကုိယ္ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကဖို႔ပဲ။
စစ္အာဏာရွင္စံနစ္မွာေတာ့ စစ္တပ္ဟာေနရာတုိင္းကုိထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္တုိ႔ တပါတီအာဏာရွင္စံနစ္တုိ႔မွာ စစ္တပ္ဟာ ပါတီရဲ႕ကိရိယာတန္ဆာပလာ တခုပဲ။ ပါတီက စစ္တပ္ၾကားခံျပီး အားလုံးကုိခ်ယ္လွယ္တယ္။ အားလုံးဟာ ပါတီကိုပဲ သစၥာခံျပီး ႏုိင္ငံကုိပစ္ပယ္ထားၾကတာပဲ။ ေျပာမယ္ဆုိ ဘယ္အာဏာရွင္စံနစ္မဆုိ စစ္တပ္ကုိအသုံးခ်ျပီးတုိင္းျပည္ကုိ ဂုပ္ေသြးစုပ္တာပဲ။

ဒါကေတာ့ဟုတ္ပါျပီ။ က်ဳပ္ကျပႆနာမရွိဘူး။ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကေကာ OCC ကုိလက္ခံႏုိင္ပါ့မလား လုိ႔ခင္ဗ်ားေမးလာရင္ ဂ်ဳိးဇက္အက္ႏုိင္း(အငယ္) ေျပာတဲ့လစ္ဘရယ္အစဥ္အလာ (Liberal Tradition) ကုိ ထပ္ေျပာၾကည့္ခ်င္တယ္။ သူေျပာတာမွာ စစ္တပ္က ၁) ဥပေဒနဲ႔အညီျဖစ္ဖုိ႔ကုိတာ၀န္ယူရမယ္၊ အရပ္သားအစုိးရရဲ႕အာဏာနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ကုိေလးစားရမယ္ ၂) လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ပါတီႏုိင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္ရဘူး၊ ပါတီႏုိင္ငံေရးအထက္မွာရွိမယ္။ (Arm forces are nonpartisan and remain above politics)
အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားဘက္က်ေတာ့ ၁) စစ္တပ္ဟာဒီမုိကရက္တစ္ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ တရား၀င္ အေရးပါတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳရမယ္။ ၂) စစ္တပ္ရဲ႕ အရည္အေသြး၊ တာ၀န္နဲ႔မစ္ရွင္ကုိမွန္မွန္ကန္ကန္ ျမွင့္တင္ေပးႏုိင္ရမယ္။ ၃) ႏုိင္ငံကာကြယ္ေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကိစၥေရးရာေတြနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳကုိ နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ ဆည္းပူးထားဖုိ႔လုိတယ္။

OCC ထက္စာရင္ LT ဟာေပ်ာ့ေျပာင္းျပီး စစ္ဘက္၊ အရပ္ဘက္ ႏွစ္ဘက္စလုံးကုိတည့္မတ္ထားတာျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ မွာေတာ့ IMET (International Military Education and Training) ဆုိတာရွိတယ္။ သမၼတ ကလင္တန္ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီထဲက အေရးၾကီးတဲ့တခုဟာ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြမွာလစ္ဘရယ္အစဥ္အလာေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးက်င့္သုံးလာႏုိင္ဖုိ႔ပဲ။ ဒီသင္တန္း ကလစ္ဘရယ္အစဥ္အလာ ကုိနားလည္ဖုိ႔ လက္ခံဖုိ႔ ကလင္တန္ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီကုိအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ႏုိင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ စစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေတြ၊ အရာရွိေတြကုိ ေပးတဲ့ သင္တန္းျဖစ္တယ္။ IMET ဟာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းပုိင္းေတြ ပုိတုိးတက္လာေအာင္၊ တုိက္ခုိက္ေရးစြမ္းရည္ေတြျမင့္မားလာေအာင္ေတြမွာတင္မကဘူး စစ္ဘက္အရာရွိေတြကုိ ဒီမုိကေရစီ ကူးေျပာင္းေရး ကာလအတြက္အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကုိပါသင္ၾကားေပးတယ္။

ျပီးေတာ့ EIMET (Expended IMET) ဆုိတဲ့သင္တန္းတခုပါရွိေနေသးတယ္။ EMIT ရဲ႕အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး၊ စစ္ဘက္အရာရွိေတြအတြက္ စီမံခန္႔ခြဲမွဳစြမ္းရည္၊ စစ္တပ္တရားစီရင္ေရး၊ အမူအက်င့္၊ လူ႔အခြင့္အေရးစတာေတြကုိပါ သင္ၾကားေပးပါတယ္။

IMET သင္တန္းဆင္းျဖစ္တဲ့ အယ္ေဘးရီးယား ၾကည္းတပ္စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ သူ႔ႏုိင္ငံျပန္ေရာက္ေတာ့ သူ႕ကုိယ္ပုိင္ အေမရိကန္ပုံစံ သင္တန္းတခုကုိတီထြင္ျပီး သူ႔အရာရွိေတြကုိပုိ႔ခ်ရာမွာ အယ္ေဘးနီးယားရဲ႕ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းဟာ ပုိအရည္အေသြးျမင့္တက္လာျပီး၊ အရပ္သား အစုိးရရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳကုိ ေကာင္းေကာင္းလက္ခံႏုိင္ လာတယ္ဆုိတယ္။

က်န္တဲ့အေထာက္အထားေတြလည္းရွိေပမယ့္မေျပာေတာ့ပါဘူး။ လုိရင္းကေတာ့ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြတုိက္ရုိက္ျဖစ္ေစ၊ လူထြက္ျပီးေတာ့ျဖစ္ေစ၊ အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္လာခဲ့တဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာ က်ေနာ္တုိ႔ဆီက တပ္မေတာ္ အရာရွိေတြဟာ ေခတ္မွီအရည္အခ်င္းျပည့္ တပ္မေတာ္ထူေထာင္ဖုိ႔နဲ႔ အရပ္ဘက္ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ေလးေလးစားစားဆက္ဆံႏုိင္ဖုိ႔ ဒီလုိသင္တန္းေတြတက္ျပီး ေလ့က်င္သင္ၾကားဖုိ႔လုိေနပါတယ္။

OCC နဲ႔ LT ကုိေျပာျပီးေတာ့ လက္တင္အေမရိက စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ရဲ႕မူကြဲေလးကုိ နဲနဲ ၾကည့္ၾကရင္ေကာင္းမယ္။ သူ႔မွာက်ေတာ့ Corporatist Tradition ဆုိတာကုိသုံးတယ္။ CT ကဘာကြာသလဲဆုိေတာ့ စစ္တပ္နဲ႔ဆုိင္တဲ့ အ၀န္းအ၀ုိင္းထဲမွာ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္း ကသာ အားလုံးကုိအဆုံးအျဖတ္ေပးမယ္ဆုိတာျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္ဟာ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားရဲ႕ဦးေဆာင္မွဳေအာက္ ကုိမ၀င္ဘူးဆုိတဲ့သေဘာပဲ။ ဒီအယူအဆဟာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လာသလဲဆုိေတာ့ လက္တင္အေမရိက အစုိးရေတြဟာ စီးပြားေရးေျပာင္းလဲမွဳေတြ ေဖာ္ေဆာင္ရင္းမေအာင္ျမင္တဲ့အခ်ိန္တခ်ဳိ႕မွာ တုိင္းျပည္ထဲ မျငိမ္မသက္မွဳေတြ ေပၚလာတဲ့အခါမွာ စစ္တပ္ကုိေခၚျပီးထိမ္းသိမ္းရတာမ်ဳိးေတြရွိခဲ့လုိ႔ပဲ။ ခုေတာ့ လက္တင္အေမရိကႏုိင္ငံအမ်ားစု ဟာ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖဳိးမွဳေတြရျပီး ဒီမုိကေရစီေရး လူ႔အခြင့္အေရးေတြမွာေအာင္ျမင္မွဳ ရလာၾကေတာ့ CT ကုိျပန္လည္ဆန္းစစ္ေနၾကပါျပီ။ CT ဟာ LT အျပည့္မသြားခင္ၾကားခံအျဖစ္သုံးႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့သေဘာပါ။

က်ေနာ္တုိ႔စစ္တပ္ဟာ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ကေနျပန္ထြက္ျပီး တပ္မေတာ္ရဲ႕စစ္မွန္တဲ့၊ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အမွန္တကယ္ တတ္ကြ်မ္းနားလည္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးနဲ႔ကာကြယ္ေရး နယ္ပယ္ထဲကုိျပန္သြားရမွာကေတာ့ မလုပ္မျဖစ္လုပ္ရမွာျဖစ္တယ္။ CT ျပီးေတာ့ LT နဲ႔ ေနာက္ဆုံး OCC အထိကုိ ဘယ္လုိျပန္သြားမလဲ ဆုိတာကလည္း ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲရဲ႕ ဒုတိယအဆင့္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ နဲ႔အတူဆက္စပ္ေနတဲ့ အခ်က္တခုပါ။

ခုခ်ိန္ကတည္းက အရပ္သား ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက စစ္တပ္ဟာ ဒီမုိကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ အမိန္႔နာခံမွဳနဲ႔ သြားတဲ့ ထူးျခားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းတခုျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္ရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳ အစဥ္အလာနဲ႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ေနသမွ်ေတြမွာ အားသာခ်က္ေတြ အားနဲခ်က္ေတြကုိ နားလည္ေအာင္ေလ့လာထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တဆက္တည္း ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလအခက္အခဲေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားျပႆနာ၊ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ လက္ရွိတပ္မေတာ္ရဲ႕ ေပါင္းစည္းေရး ျပႆနာေတြကုိပါ ခ်ိန္ဆထားဖုိ႔လုိပါလိမ့္မယ္။

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဆုိရာမွာလည္း စစ္တပ္ရဲ႕ဦးတည္ရာဟာ အတြင္းကုိလွည့္သလား အျပင္ကုိလွည့္သလားဆုိတဲ့ အခ်က္တခ်က္ရွိေနပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စစ္တပ္ကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး အတြက္ ျပည္ပရန္ကုိပဲ အဓိကထား တဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး ဟာပုိေကာင္းျပီး ျပည္တြင္းရန္ကုိ အဓိကထား ကာကြယ္တဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရးဟာ ပုိအခက္အခဲေတြရွိတာကုိ စစ္ေအးေခတ္ေနာက္ပုိင္းမွာ ပုိေတြ႔လာၾကရပါတယ္။

စစ္ေအးျပီးေတာ့ အေမရိကန္လုိႏုိင္ငံေတြမွာ ေနတုိးအုပ္စု၀င္ေတြမွာ ကြန္ျမဴနစ္ရန္ကုိ ထဲ့တြက္စရာမလုိေတာ့ ျပည္ပရန္ကာကြယ္ေရးအတြက္ အခုိင္အမာရွိေနတဲ့ စစ္တပ္ကုိ အသုံးစရိတ္ေလွ်ာ့ဖုိ႔၊ အင္အားေလွ်ာ့ဖုိ႔စဥ္းစားလာ ၾကရတယ္။ စစ္တပ္မွမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္၀န္ထမ္းမဆုိ ဘယ္႒ာနမွာမဆုိ လူေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔လုိတဲ့အခါ ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အနာဂတ္ကုိထဲ့သြင္းတြက္ခ်က္ရတာပဲ။ ဒီေတာ့ သိပ္မ်ားတဲ့စစ္အင္အားကုိဒီအတုိင္းမေလွ်ာ့ႏုိင္တဲ့ အခါေတြမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွိမ္ႏွင္းေရးလုိ၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရယ္ကာကြယ္ေရးလုိ၊ အရပ္သားေတြရွိတဲ့နယ္ပယ္တခ်ဳိ႕ ကုိပုိ႔ႏုိင္မလား စဥ္းစားျပီး စမ္းသတ္ရာမွာေယဘူယ်အေနနဲ႔ သိပ္မသင့္ေတာ္လွဆုိတဲ့အသံေတြထြက္လာပါတယ္။

ဒါဆုိရင္ စစ္တပ္အရာရွိေတြကုိ အရပ္ဘက္၀န္ၾကီး႒ာနနယ္ပယ္ေတြကို ေစလႊတ္ေနတာဟာ မွန္သလားမွားသလား ေရရွည္တုိင္းျပည္အက်ဳိးျဖစ္ေစမဲ့အခ်က္လား အက်ဳိးယုတ္ေစမဲ့အခ်က္လားဆုိတာ ခ်ိန္ဆႏုိင္ပါျပီ။

စစ္ေအးေနာက္ပုိင္း အေတြ႔အၾကဳံေတြကေနျပီးအေမရိကန္ဟာ စစ္တပ္မစ္ရွင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သင္ခန္းစာ ၄ခုရခဲ့ပါတယ္။

၁။ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္မွဳကုိကာကြယ္ဖုိ႔၊ ႏုိင္ငံရဲ႕အေရးၾကီးတဲ့အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ျပႆနာ ေတြမွာလုိအပ္ရင္တုိက္ခုိက္အႏုိင္ယူဖုိ႔ (၉၁၁ ျဖစ္ခဲ့ေလေတာ့ အီရတ္ကုိ၀င္တုိက္တာမ်ဳိး ကုိ အမ်ဳိးသားအက်ဳိး စီးပြားနဲ႔ ဆြဲစိခဲ့ပုံ ရပါတယ္)
၂။ ဒုတိယဦးစားေပးမွာ သဘာ၀ေဘးရန္က်ေရာက္ျပီး ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာပါ၀င္ဖုိ႔
၃။ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္မ်ားခ်ထားမွဳ
၄။ အျခားအကူးအေျပာင္းမွာ လုိအပ္မယ္ထင္တဲ့ အခါပါ၀င္ဖုိ႔၊ သုိ႔ေသာ္ အရပ္ဘက္တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ သူတုိ႔ခ်ည္းပဲကုိင္တြယ္ႏုိင္ျပီဆုိတဲ့အခါ ခ်က္ျခင္းျပန္လည္ဆုတ္ခြာဖုိ႔ ဆုိတာေတြပါ။

ဒီလုိတိက်တဲ့ ဦးစားေပးနဲ႔ အစီအစဥ္ေတြသတ္မွတ္ထားၾကတာေတာင္ ဖြံ႔ျဖဳိးျပီးႏုိင္ငံေတြမွာ ဒီမုိကရက္တစ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ စစ္တပ္ကုိအရပ္ဘက္နဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ မစ္ရွင္တခု ကုိေပးမယ္ဆုိရင္ အခ်က္ ၃ခ်က္နဲ႔ ထပ္ စီစစ္ၾကပါတယ္။

၁။ စစ္တပ္ရဲ႕ပါ၀င္မွဳဟာ အျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ ရဲ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔၊ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း၊ ေက်ာင္းဆရာ စတာေတြရဲ႕လုပ္ငန္းေတြကုိထိခုိက္ေစသလား။ (စစ္တပ္ ၀င္လာလုိ႔အျခား႒ာနေတြ၀န္ထမ္းေလွ်ာ့ သုိ႔ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြနဲသြားသလား)
ျပီးေတာ့စစ္တပ္မွာသူ႕မူရင္း ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအျပင္ အျခား၀န္ထုပ္၀န္ပုိးေတြျဖစ္ေစသလား
၂။ စစ္တပ္၀င္ေရာက္မွဳေၾကာင့္ စစ္တပ္ဟာ အထူးအခြင့္အေရးတခုရျပီး အျခားႏုိင္ငံပုိင္ နဲ႔ ပုဂၢလိက ပုိင္လုပ္ငန္းေတြထက္ ပုိသာတယ္ဆုိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုအျဖစ္ကုိေရာက္ေစသလား။
၃။ စစ္တပ္ဟာသူ႔ပင္မမစ္ရွင္ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ (အစီအစဥ္၊ သင္တန္း၊ အဆင္သင့္ျဖစ္မွဳ) ကုိစျပီးလစ္လၽဴရွဳဖုိ႔ျဖစ္ေစသလား။ ဆုိတာေတြပါ။

ဒီေတာ့ဗ်ာ ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ေတာ့ စစ္တပ္ဟာမူရင္းႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးကုိပဲအဓိကလုပ္ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ စစ္တပ္ဟာ တပါတီအာဏာရွင္နဲ႔ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ေတြကုိျဖတ္သန္းခဲ့ရလုိ႔ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ကျပန္ဆုတ္ခြာဖုိ႔ သင္တန္းေတြ သင္ယူမွဳေတြလုိအပ္ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအရကင္းရွင္းယုံမက အရပ္ဘက္နဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ မစ္ရွင္ ေတြကုိ စီစစ္ျပီးမွလုပ္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာအရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားေတြကုိစစ္တပ္ ရဲ႕သီးျခားဆန္တဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအသိအျမင္ေတြရွိဖုိ႔ ျပန္လည္သင္ယူမွဳေတြလုပ္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္ဘက္အရာရွိေတြဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး နယ္ပယ္ေတြကုိ ၀င္ဖုိ႔ အရပ္သားႏုိင္ငံေရး သမားေတြကုိလည္း တိက်တဲ့သင္တန္းေတြ၊ ေလ့လာမွဳေတြ၊ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းေတြနဲ႔တြဲျပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။

ဆက္ပါမည္
KZေက

Reference: Civil-Military Relations and Democracy
Edited by Larry Diamond and Marc F. Plattner, The John Hopkins University 1996