ေျဖ။ ။ က်မတခါက “Discourse on the logic of language” ကဗ်ာကုိတျခားအမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္နဲ႔ ဖတ္ၾကည့္ဖူးတယ္။ တေယာက္က ဥေရာပေနာက္ခံကေနဒါသူ၊ ။ ေနာက္တေယာက္က အႏၵိယမ်ဳိးႏြယ္ ကေနဒါသူ (First Nations Woman။ မွတ္ခ်က္။ ကေနဒါမွာ အာရွဘက္၊ အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယအႏြယ္ဘက္ကလာတဲ့ သူေတြကို East Indian လုိ႔သုံးျပီး၊ ကာေရဘီယံဘက္ကလာသူေတြကို West Indian လုိ႔သုံးတယ္)။ ဖတ္ျပီးေတာ့ လူျဖဴအမ်ဳိးသမီးက အာဖရိကန္ေတြကိုသူတုိ႔ကုိယ္ပုိင္ဘာသာစကားမေျပာဖုိ႔ တားျမစ္ထားတာအတြက္ ေတာ္ေတာ့္ကုိစိတ္ကသက္မသာျဖစ္ရတယ္လုိ႔ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုိခံစားရတာဟာ သူ႔အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့သင္ခန္းစာလုိ႔ေတာ့သူနားလည္သြားတယ္။
လူမည္းအမ်ဳိးသမီးကေတာ့ ဦးေႏွာက္ဘယ္လုိအလုပ္လုပ္သလဲေဖာ္ျပတဲ့အပုိင္းကုိဖတ္ရေတာ့အေတာ္တုန္လွဳပ္ သြားမိတယ္လုိ႔ေျပာတယ္။ အခန္းတခန္းမွာ ၁၉ရာစု ဆရာ၀န္ႏွစ္ေယာက္က အာဖရိကန္ေတြ၊ တျခားအသားအေရာင္နဲ႔လူမ်ဳိးေတြ၊ မိန္းမေတြဟာ လူျဖဴေယာက်ၤားထက္အဆင့္အတန္းနိမ့္က်တယ္လို႔ ယုံၾကည္ၾကတယ္။ ဦးေႏွာက္ရဲ႕အစိတ္အပုိင္းတခုက ခုလိုလက္ခံထားတဲ့အသိဟာ က်မတုိ႔ေျပာစကားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္တယ္။ စိတ္ထဲရွိတဲ့အတုိင္းေျပာခြင့္မရဘူး၊ မေျပာရဲဘူး။ က်မတုိ႔ (အာဖရိကန္မိန္းမေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အႏၵိယမ်ဳိးႏြယ္ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လူမည္းမိန္းမေတြ) ဟာဘယ္တုန္းကမွ ကုိယ့္ကုိယ္ပုိင္ဘ၀ ကုိထိမ္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ သတ္မွတ္မခံခဲ့ရဘူး (မွတ္ခ်က္။ ကုိယ့္ဦးေႏွာက္ေပးတဲ့အသိကုိက ငါတုိ႔ဟာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာ အျဖည့္ခံေတြပဲ၊ ကုိယ့္ဘ၀ ကုိယ္ဖန္တီးဖုိ႔ ဆုိတာငါတုိ႔အလုပ္မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကုိေတြးထင္ေနတာမ်ဳိး၊ လူ႔အဖြဲ႔႔အစည္းကလည္းသူတုိ႔ကုိဒီလုိပဲျမင္ေနတာမ်ဳိးကုိ ဆုိခ်င္ပုံရသည္)။
ဒီနမူနာကုိ က်မအစာစားတဲ့ဘက္ကုိလွည့္ယူၾကည့္မယ္။ က်မတုိ႔ဖြံ႕ျဖဳိးဆဲကမာၻရဲ႕အစိတ္အပုိင္းေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ အေနာက္ရဲ႕စားသုံးမွဳကုိခံရတယ္။ ပါးစပ္ထဲ၊ လည္ေခ်ာင္းထဲကတဆင့္၀မ္းဗုိက္ေတြထဲအထိ ေရာက္သြားတယ္။ အဲဒီမွာအစာခ်က္ျပီးမူရင္းအတုိင္းမဟုတ္တဲ့တုပထားတဲ့အစိတ္အပုိင္းတခုပုံစံေျပာင္းျပီး ျပန္ထြက္လာတယ္။ ျပီးေတာ့ ကမာၻ႕ဂီတဆုိျပီးတံဆိပ္တခုကပ္ျပီးထြက္လာတဲ့အခါ ဒီထုတ္ကုန္ဟာ မူရင္းဇစ္ျမစ္ကေနလြဲထြက္သြားေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ ခုလုိအစာေၾကညက္ဖို႔လုိေနတဲ့ ကမာၻၾကီးမွာစားသုံးမွဳကို ခက္ခဲေအာင္လုပ္ထားတာဟာ တန္ဖုိးထားသင့္တဲ့အရည္အခ်င္းတခုလုိ႔ျမင္မၾကည့္ႏုိင္ဘူးလား။
ေမး။ ။ ခင္ဗ်ားဟာ သမုိင္းနဲ႔ မွတ္ဥာဏ္ကုိတခါထက္မကေျပာခဲ့တယ္။ ခုခင္ဗ်ားသမုိင္းကုိေျပာျပႏုိင္မလား။
ေျဖ။ ။ ဒါက်မသမုိင္းသက္သက္မဟုတ္ဘူး။ ရွင့္သမုိင္းဆုိလည္းဟုတ္တယ္။ ရွင္လက္ခံမလား ဒါက်မတုိ႔သမုိင္းပဲ။
ေမး။ ။ ဒါဆုိရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔သမုိင္းကုိေျပာပါဦး။ ခင္ဗ်ားအေရးအသားေပၚဘယ္လုိၾသဇာ သက္ေရာက္ခဲ့သလဲ။
ေျဖ။ ။ တေယာက္ေယာက္ကကာေရဘီယံမွာရွိတဲ့ အာဖရိကရဲ႕ေပါက္ကြဲပြင့္ထြက္ေနတာကုိဘယ္လုိေရးမလဲ။ ဘယ္သူေရးႏုိင္မလဲ။ ပထမ တိတ္ဆိတ္မွဳကုိသိမွတ္ျပဳရမယ္။ စကားလုံးေတြအားလုံး၊ ျပီးေတာ့ က်န္ေနခဲ့မယ့္တိတ္ဆိတ္မွဳ။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြက ဒါကုိေတာင္းဆုိေနလုိ႔ပဲ။ ဒီျဖစ္ပ်က္ခဲ့မွဳေတြကုိအရုိအေသေပးတဲ့ပုံစံတခုအေနနဲ႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ စာေရးဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ ကဗ်ာဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ လွဳံ႕ေဆာ္မွဳကအျမဲ စကားလုံးေတြဆီမွာရွိေနတယ္။ ေမးခြန္းက ရွင္ သဲထိတ္ရင္ဖုိ သမုိင္းတခုကုိ လွလွပပေလးျဖစ္ေအာင္ေရးမွာလား။ စားသုံးလုိ႔လြယ္ကူတဲ့အလွအပ တခုျဖစ္ေအာင္ဖန္တီးလုိက္မွာလား။ က်မကေတာ့ ဒီကၽြန္စံနစ္နဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ အဆင္ေျပေအာင္၊ဖတ္ေပ်ာ္ဘြယ္ ျဖစ္ေအာင္ေရးထားတာေတြေတြ႔ရင္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မိတယ္။ ဘာသာစကားနဲ႔ဆြဲေဆာင္ဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ေရးထားေလ၊ ရာစုႏွစ္နဲ႔ခ်ီရွိခဲ့တဲ့မယုံၾကည္မွဳမ်ဳိးနဲ႔ ဘာသာစကားအေပၚအယုံအၾကည္မဲ့ေလပဲ။ ဒါေပါ့ေလ တဘက္မွာေတာ့ သက္ေတာင့္သက္သာရွိလုိတဲ့ စာဖတ္သူတုိ႔ ေစ်းကြက္တုိ႔လုိ ထဲ့တြက္ရမဲ့ အစိတ္အပုိင္းေတြကလည္းရွိေနတယ္ေပါ့။
ေမး။ ။ ဒီေတာ့ ခင္ဗ်ားကုိယ့္ျပႆနာကုိယ္ရွာသလုိျဖစ္မေနဘူးလား။ ခင္ဗ်ားပဲ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုိခ်င္တယ္ေျပာခဲ့တယ္မလား။
ေျဖ။ ။ စာေရးသူတုိင္းဒါကုိလုိခ်င္ၾကတာပဲ။ ျပႆနာက ဒီပရိတ္သတ္ကုိရဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္အေလွ်ာ့ေပးဖုိ႔လုိ မလဲဆုိတာပဲ။ က်မအတြက္ စိန္ေခၚမွဳက ဘာသာစကားကခြင့္ျပဳထားတဲ့ေဘာင္ထဲကေန က်မဘယ္အထိေျပာႏုိင္မလဲ ဘာေတြေျပာလုိ႔မရႏုိင္ဘူးလဲ ဆုိတာကြဲျပားဖုိ႔ပဲ။
ေမး။ ။ ခင္ဗ်ားဘာလို႔မေျပာႏုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာရတာလဲ။ က်ေနာ့္အျမင္မွာ ခင္ဗ်ား….အဲ.. ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့အတုိင္းဆုိ ကမာၻသစ္ထဲကက်ေနာ္တုိ႔သမုိင္း ပဲမဟုတ္ဘူးလား။ ဒါကုိ ခင္ဗ်ား “ Discourse …….” မွာ ေျပာခဲ့တယ္မဟုတ္လား။
ေျဖ။ ။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒါဟာ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားထဲမွာျဖစ္ခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ ျပင္သစ္ သုိ႔ စပိန္ ဘာသာစကားထဲမွာျဖစ္ခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ ဒါဟာက်မအတြက္သူစိမ္းျဖစ္ေနတဲ့ တျခားဘာသာစကား တခုထဲမွာျဖစ္ခဲ့တာ။ ဒီေတာ့က်မဘယ္လုိေရးမလဲ။ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့တာလဲ။ ျဖစ္ေနတာ၊ ျဖစ္ျပီးသြားတာေတြဟာ စကားလုံးတခုနဲ႔တခုၾကားက ကြက္လပ္ေတြထဲမွာ၊ က်ပ္ညပ္ျပီး ထူပိန္းေနတဲ့ စကားလုံးေတြၾကားထဲမွာ၊ စာေၾကာင္းေတြၾကားထဲမွာ။
ေမး။ ။ ကုိယ့္သမုိင္းျပန္ေရးဖုိ႔အခက္အခဲျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ခင္ဗ်ား ေျပာေနတာလား
ေျဖ။ ။ ဟုတ္တယ္။ ေရွးရုိးအရလက္ခံထားတဲ့ သမုိင္းဆုိတဲ့နားလည္မွဳကုိ မွတ္ဥါဏ္ကလက္ခံထားတဲ့အတုိင္း ျပန္ေရးဖုိ႔။
ေမး။ ။ ဒါဆုိ ဒီႏွစ္ခုကုိတခုနဲ႔တခုဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တယ္လုိ႔ျမင္ေနတယ္ေပါ့။
ေျဖ။ ။ ရွင္ေကာမျမင္ဘူးလား။ မွတ္ဥါဏ္ေတြအမ်ားၾကီး၊ တခ်ဳိ႕ကအားလုံး၊ တခ်ဳိ႕ေတြကမျပည့္မစုံနဲ႔။ ဒါေပမဲ့မွတ္ဥာဏ္ တခုလည္းပဲရွိေနတယ္။ တခုတည္းေသာမွတ္ဥာဏ္။ ဆုံးရွဳံးမွဳ၊ အဆုံးအရွဳံး။ ဆုံးရွဳံးမွဳ၊ အဆုံးအရွဳံး။ ဆုံးရွဳံးမွဳ၊ အဆုံးအရွဳံး……။ ဘာမွမရွိျခင္း ရွင္သေဘာတူမလား။ တိတ္ဆိတ္မွဳအျပင္ဘက္က ကဗ်ာကုိေရးဖြဲ႔ဖုိ႔။
ေမး။ ။ က်ေနာ္ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အသံတခုထက္ပုိျပီးေျပာေနတဲ့ကဗ်ာေတြကိုခင္ဗ်ားဘယ္လုိဖတ္တယ္ဆုိတာ ကိုစိတ္၀င္စားတယ္။
ေျဖ။ ။ ႏွစ္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်မဟာ လြယ္လြယ္ကူကူပဲ အသံတမ်ဳိးပဲေပးတဲ့ ကဗ်ာေတြကုိပဲ ဖတ္ခဲ့မိတယ္။ တခ်ိန္မွာေက်ာင္းသားတေယာက္က က်မကုိ “Universal Grammar” (She tries ……ထဲမွ) သူ႔ကုိဖတ္ျပဖုိ႔လာေပးတယ္။ မင္းငါနဲ႔တူတူဖတ္ရင္ငါလည္းဖတ္တာေပါ့လုိ႔က်မလည္းျပန္ေျပာမိတယ္။ အဲဒီမွာ က်မသေဘာေပါက္လာတယ္။ ကဗ်ာဟာက်မၾကဳိတင္ေတြးထားသလုိမဟုတ္ဘဲ တျခားနည္းလမ္းတခုနဲ႔လည္း ေအာင္ျမင္မွဳရႏုိင္တယ္ဆုိတာ သိျမင္သြားခဲ့တယ္။ က်မ၀န္ခံသင့္တာတခုက “She tries ……..” နဲ႔ပါတ္သက္ျပီး က်မ နားလည္သိျမင္မွဳအေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ဒီလက္ရာေတြဖန္တီးျပီးမွသာရခဲ့တယ္ဆုိတာပဲ။ ေရွ႕မွာက်မေျပာခဲ့ပါတယ္၊ ကဗ်ာရဲ႕ေျပျပစ္စီးဆင္းေနတဲ့အသံကုိ က်မဖ်က္ပစ္ခ်င္မိခဲ့တယ္ဆုိတာ။ လူမည္းတေယာက္အေနနဲ႔၊ မိန္းမတေယာက္အေနနဲ႔ ကုိလုိနီျပဳခံရတဲ့အရာ၀ထၳဳတခုအေနနဲ႔ ငါ့ၾကမၼာငါပုိင္စုိးမွဳ ဟာဘယ္ကလာတာလည္း၊ ဒါဟာတကယ္ေကာလုိအပ္သလား။ တခုခုကိုဖြင့္ထုတ္ေျပာဆုိဖုိ႔၊ လူထုပရိတ္သတ္ကုိငါ့အသံဖြင့္ဟေျပာဆုိႏုိ္င္ဖုိ႔။ ဒါေတြဟာတကယ္ေကာလုိအပ္လုိ႔လား။ ေယာက်ၤားမဟုတ္ လူျဖဴမဟုတ္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းတည္ေဆာက္ခြင့္ေတာင္မရိွပဲ ကဗ်ာေရးဖုိ႔ေကာလုိလုိ႔လား။ ငါတကယ္တခုခုေျပာႏုိင္ရဲ႕လား။ ငါေျပာႏုိင္တာတိတ္ဆိတ္မွဳတခုပဲလား။
က်မကုိယ္တုိင္ၾကဳိမသိထားပဲ မင္းငါနဲ႔တူတူဖတ္ရင္ငါလည္းဖတ္တာေပါ့ လုိ႔ေျပာခဲ့တာဟာ ကဗ်ာရဲ႕အသံကုိေျပာင္းလုိက္တာပဲ။ အနဲဆုံး အဲဒီစာမ်က္ႏွာကုိတျခားအသံေတြနဲ႔ တျခားသမုိင္းေတြနဲ႔ ေ၀မွ်လုိက္တာပဲ။ ဗဟုိကေနစီးခုိင္းလုိက္တယ္။ ေနရာလြတ္တခု ရွင္းေပးလုိက္တယ္။ က်မဟာ တျခားအသံေတြကုိၾကားခြင့့္ျပဳလုိက္တယ္။ အသံစုံ စကားစုံ တီးတုိးစကားသံျပဳိင္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြစု စကားေျပာေနတာနဲ႔ဆင္လာတယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့ ေအာ္သံနဲ႔ပဲ့တင္လုိျဖစ္လာတယ္၊ ျပီးေတာ့စာသားေတြဟာ ဂ်က္ဇ္ စာသားေတြနဲ႔တူေနမယ္။ ရွင္ “Discourse ……” ကုိၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အလယ္မွာျပန္ေက်ာ့ထားတဲ့ အပုိဒ္ဟာ အဓိကေတးသြားျဖစ္ျပီး အနားမွာ၀န္းရံေနတဲ့ဘာသာေဗဒျဖစ္ရပ္ေတြကို ဂ်က္ဇ္မွာသုံးတဲ့ အပုိဒ္တိုေလးေတြလုိျမင္ၾကည့္ႏုိင္မယ္။ ဘာသာစကားတခုရဲ႕ဆုံးရွဳံးမွဳကုိဖြဲ႔ဆုိထားတာေပါ့။
ေမး။ ။ က်ေနာ္ပထမေမးခြန္းကုိျပန္သြားရဦးမယ္။ ခင္ဗ်ားဒီျပႆနာေတြကုိေရးဖြဲ႔တဲ့ေနရာမွာ…….
ေျဖ။ ။ က်မ ကဗ်ာေရးတဲ့အခါ ျပႆနာေတြကိုမေရးျဖစ္ေအာင္ၾကဳိးစားပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒါဆုိခင္ဗ်ားဘာကုိၾကိဳးစားျပီးေရးသလဲ
ေျဖ။ ။ တခ်ဳိ႕အေတြ႔အၾကဳံေတြရဲ႕အမွန္တရားကုိသာေရးတာပါ။
ေမး။ ။ ေမးခြန္းကေျဖဖို႔ က်န္ေနတုန္းပဲ။ ခင္ဗ်ား တခုခုကုိေရးတဲ့အခါမွာခင္ဗ်ားမွ်ေ၀ခ်င္တဲ့ပရိတ္သတ္ေတာ့ စိတ္ထဲမွာရွိေနလိမ့္မယ္လုိ႔က်ေနာ္ယူဆတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီျပႆနာေတြ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒါေတြကုိခင္ဗ်ားခ်ဥ္းကပ္တဲ့ အခါမွာ ေတြ႔ေနရတဲ့ပုံစံက………… (စိတ္ထဲမွ်ေ၀ခ်င္တဲ့ပရိတ္သတ္ေတာ့ရွိျပီး ေရးခ်လုိက္တဲ့အခါ ရွဳတ္ေထြးလြန္းတဲ့အေရးအသားေတြျဖစ္ေနေတာ့ကုိယ္ေပးခ်င္တဲ့အခ်က္ကုိပရိတ္သတ္ကေကာရပါ့မလားဆုိတာကုိေမးခ်င္ပုံရတယ္)
ေျဖ။ ။ ရွင္ ကက်မေရးဖြဲ႔ပုံရဲ႕ ရွဳတ္ေထြးျပီးနားလည္ရခက္တာကုိျပန္ေျပာခ်င္ျပန္ျပီ ထင္တယ္။ ဟုတ္တယ္မလား။ ဒီၾကားထဲကကြာဟမွဳကုိက်မဘယ္လုိေစ့ေပးရမလဲ။ က်မ၀န္ခံပါတယ္။ “She tries …..” ကုိေရးျပီးတဲ့အခါ သိလာတာတခုက စာမ်က္ႏွာေပၚ တခုျပီးဆုံးသြားတဲ့အခါ က်မေနာက္ထပ္တခုကုိလည္း ျပီးဆုံးေအာင္လုပ္ေပးရဦးမယ္ဆုိတာေပါ့။ အဲဒါ အသက္၀င္လွဳပ္ရွားမွဳ (Performance) ပဲ။ က်မယုံၾကည္တာက ကာေရဘီယံ အႏုရသရဲ႕ အရမ္းအေရးပါတဲ့အခ်က္တခုဟာ အသက္၀င္လွဳပ္ရွားမွဳ ပဲ။ ကဗ်ာေတြကုိသက္၀င္ေစမယ္။ စာသင္ခန္းတခုထဲမွာသူတုိ႔ကုိရြတ္ဆုိတဲ့အခါ ကြဲျပားတဲ့ နားလည္မွဳနဲ႔ခံစားမွဳေတြ၊ မွန္ကန္မွဳအသစ္ေတြထြက္လာႏုိင္မယ္။ က်မနဲ႔အမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္ ကဗ်ာေတြကုိအတူဖတ္ခဲ့ၾကသလုိမ်ဳိးေပါ့။
ေမး။ ။ ခႏၶာကုိယ္ဟာၾကီးမားတဲ့အစိတ္အပုိင္းတခုအေနနဲ႔၀င္ေရာက္သရုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆုိပါေတာ့။
ေျဖ။ ။ မွန္တယ္။ ခႏၶာကုိယ္ဟာ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ပုံစံတမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ပြင့္ ထြက္ျပီး She tries… ထဲကစာသားေတြထဲ ၀င္သြားဖုိ႔လုိမယ္။ အာဖရိကန္ခႏၶာကုိယ္ဟာကမာၻသစ္ထဲ ထုိးသြင္းခံခ့ဲရသလုိေလ။ အာဖရိကန္ခႏၶာကုိယ္ေပါ့။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းသုံးရရင္ေတာ့ ကမာၻသစ္ရဲ႕ဖြံ႕ျဖဳိးမွဳအတြက္မရွိမျဖစ္လုိအပ္မွဳေပါ့။ အာဖရိကန္ေတြဟာ ကမာၻသစ္ကုိခႏၶာကုိယ္တခုတည္းနဲ႔ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီခႏၶာကုိယ္ထဲပဲသူတုိ႔ဆက္လက္ ရွင္သန္ဖုိ႔လိုအပ္တာေတြအားလုံးထဲ့သြင္းသုိမွီးခဲ့ၾကတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွတ္ဥာဏ္ေပါ့ ရွင္သေဘာက်တယ္မလား။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ ေလာက္အင္ပါယာရဲ႕လူမဆန္မွဳကုိၾကံ့ၾကံ့ခံခဲ့ရတဲ့ လူမည္းခႏၶာကုိယ္ေတြေပါ့။ တကယ္ေတာ့ အင္ပါယာနဲ႔အစြမ္းကုန္ဖိႏွိပ္ခံရမွဳၾကား တခုတည္းထဲရင္ဆုိင္ရပ္တည္ခဲ့ရတဲ့ လူမည္းခႏၶာကုိယ္ေတြေပါ့။ သမုိင္းကုိလွပစြာပုံေဖာ္ဖုိ႔ ဒီမွတ္ဥာဏ္ကုိဖ်က္ပစ္တယ္။ ခႏၶာကုိယ္ကုိဖ်က္ပစ္ေတာ့မွတ္ဥာဏ္လည္းပ်က္ျပယ္ သြားရမယ္ေလ။
ေမး။ ။ ခင္ဗ်ားစာအုပ္ကုိ ကေနဒါမွာဘယ္လုိလက္ခံၾကသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မ ကေနဒါကုိေနရာတခုအေနနဲ႔ေရြးခဲ့တာပါ။ ေနရာတခု ဒါ ကေနဒါေပါ့။ က်မစာအုပ္ေတြျဖစ္တဲ့ She tries ……… နဲ႔ Looking for Livingstone တုိ႔ဟာ ကေနဒါလုိေနရာမ်ဳိးမွာသာေရးလုိ႔ရႏုိင္မွာမုိ႔ပါ။
ေမး။ ။ ဘာေၾကာင့္ဒီလုိေျပာႏုိင္ရတာလဲ
ေျဖ။ ။ အာဖရိကန္အေမရိကန္ ယဥ္ေက်းမွဳကအားေကာင္းတဲ့ အေမရိက မွာဆုိရင္ အာဖရိကန္ဟာ ကာေရဘီယံဟာ ဒါဏ္ရာတခုပဲလုိ႔ေျပာခ်င္တဲ့ ဒီလုိအႏုပညာမ်ဳိး က်မ ဖန္တီးႏုိင္ပါ့မလား သံသယရွိမိတယ္။ အဂၤလန္မွာဆုိလည္းဒီလုိအတားအဆီးမ်ဳိးရွိႏုိင္တာပဲ။ အင္ပါယာနဲ႔ ဓနသဟာယ ဆုိတာကရွိေနတယ္ေလ။ ကေနဒါမွာပဲက်မလုိခ်င္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မ်ဳိးရွိေနတယ္။ အေျခအေနအားလုံးဟာ ပ်က္စီးျပီး တြင္းနက္ၾကီးတခုထဲစုပ္ယူေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္တ့ဲအႏၶရာယ္ မ်ဳိးရွိတယ္လုိ႔ခံစားၾကည့္ႏုိင္တယ္။ ယူအက္စ္ နဲ႔ အဂၤလန္မွာက အာဖရိကန္ယဥ္ေက်းမွဳကုိ ညွိယူဖုိ႔လုပ္တဲ့အစီအစဥ္ေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကရွိေနခဲ့တယ္။ ကေနဒါမွာၾကေတာ့ ေတာင္ပုိင္း အြန္တာရီယုိ နဲ႔ မာရီတုိင္းမ္ ေတြမွာလြတ္လပ္ေရးစစ္ပြဲကာလေလာက္က လုပ္ခဲ့တာတခ်ဳိ႕ကလြဲလုိ႔ ဒါေတြမရွိဘူး။ ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းစုံ ဆုိျပီးထဲ့သြင္းေျပာဆုိ ႏုိင္တဲ့အေျခက်ျပီးသား အာဖရိကန္အေလ့အထတခ်ဳိ႕ကလြဲရင္ ကေနဒါရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳဟာ အာဖရိကန္ယဥ္ေက်းမွဳကိုထဲ့သြင္းေပါင္းစပ္ေပးဖုိ႔အထိ တည္ျငိမ္မွဳ ရင့္က်က္မွဳ မရွိေသးဘူး။ ဒီေတာ့ ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းစုံယွဥ္တြဲတည္ရွိျခင္းရဲ႕ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြကုို မၾကာခဏပညာေပးေျပာဆုိေနၾကတုန္းပဲ။ လူျဖဴအခြင့္ထူးခံလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခုအျဖစ္ရွိေနတုန္းပါပဲ။
ဒီလုိဆုိေပမယ့္လုိ႔ တဘက္မွာ က်မစာေတြကုိ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕မွာသင္ၾကားတယ္လုိ႔ၾကားရေတာ့ ေက်နပ္မိပါတယ္။ က်မေစာေစာကေျပာခဲ့သလိုေပါ့။ ခႏၶာကုိယ္ကုိဖ်က္ပစ္တာဟာမွတ္ဥာဏ္ကုိပါ ဖ်က္ပစ္တာပါပဲ။ သီးျခားအရည္အေသြးေတြနဲ႔ ဒီလူမည္းခႏၶာကုိယ္ဟာ လူျဖဴေတြရဲ႕ေနရာျဖစ္တဲ့ ကေနဒါ မွာရွိေနတယ္။ ဒါဆုိ မွတ္ဥာဏ္ဟာေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘူးေပါ့။
Assembling Alternatives: Reading Postmodern Poetries Transnationally. Wesleyan University Press 2003 စာအုပ္မွ Interview with an Empire by M. NourbeSe Philip အခန္းကုိ ဆီေလွ်ာ္ေအာင္ျပန္ေရးပါတယ္။
ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
လူမည္းအမ်ဳိးသမီးကေတာ့ ဦးေႏွာက္ဘယ္လုိအလုပ္လုပ္သလဲေဖာ္ျပတဲ့အပုိင္းကုိဖတ္ရေတာ့အေတာ္တုန္လွဳပ္ သြားမိတယ္လုိ႔ေျပာတယ္။ အခန္းတခန္းမွာ ၁၉ရာစု ဆရာ၀န္ႏွစ္ေယာက္က အာဖရိကန္ေတြ၊ တျခားအသားအေရာင္နဲ႔လူမ်ဳိးေတြ၊ မိန္းမေတြဟာ လူျဖဴေယာက်ၤားထက္အဆင့္အတန္းနိမ့္က်တယ္လို႔ ယုံၾကည္ၾကတယ္။ ဦးေႏွာက္ရဲ႕အစိတ္အပုိင္းတခုက ခုလိုလက္ခံထားတဲ့အသိဟာ က်မတုိ႔ေျပာစကားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္တယ္။ စိတ္ထဲရွိတဲ့အတုိင္းေျပာခြင့္မရဘူး၊ မေျပာရဲဘူး။ က်မတုိ႔ (အာဖရိကန္မိန္းမေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အႏၵိယမ်ဳိးႏြယ္ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လူမည္းမိန္းမေတြ) ဟာဘယ္တုန္းကမွ ကုိယ့္ကုိယ္ပုိင္ဘ၀ ကုိထိမ္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ သတ္မွတ္မခံခဲ့ရဘူး (မွတ္ခ်က္။ ကုိယ့္ဦးေႏွာက္ေပးတဲ့အသိကုိက ငါတုိ႔ဟာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာ အျဖည့္ခံေတြပဲ၊ ကုိယ့္ဘ၀ ကုိယ္ဖန္တီးဖုိ႔ ဆုိတာငါတုိ႔အလုပ္မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကုိေတြးထင္ေနတာမ်ဳိး၊ လူ႔အဖြဲ႔႔အစည္းကလည္းသူတုိ႔ကုိဒီလုိပဲျမင္ေနတာမ်ဳိးကုိ ဆုိခ်င္ပုံရသည္)။
ဒီနမူနာကုိ က်မအစာစားတဲ့ဘက္ကုိလွည့္ယူၾကည့္မယ္။ က်မတုိ႔ဖြံ႕ျဖဳိးဆဲကမာၻရဲ႕အစိတ္အပုိင္းေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ အေနာက္ရဲ႕စားသုံးမွဳကုိခံရတယ္။ ပါးစပ္ထဲ၊ လည္ေခ်ာင္းထဲကတဆင့္၀မ္းဗုိက္ေတြထဲအထိ ေရာက္သြားတယ္။ အဲဒီမွာအစာခ်က္ျပီးမူရင္းအတုိင္းမဟုတ္တဲ့တုပထားတဲ့အစိတ္အပုိင္းတခုပုံစံေျပာင္းျပီး ျပန္ထြက္လာတယ္။ ျပီးေတာ့ ကမာၻ႕ဂီတဆုိျပီးတံဆိပ္တခုကပ္ျပီးထြက္လာတဲ့အခါ ဒီထုတ္ကုန္ဟာ မူရင္းဇစ္ျမစ္ကေနလြဲထြက္သြားေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ ခုလုိအစာေၾကညက္ဖို႔လုိေနတဲ့ ကမာၻၾကီးမွာစားသုံးမွဳကို ခက္ခဲေအာင္လုပ္ထားတာဟာ တန္ဖုိးထားသင့္တဲ့အရည္အခ်င္းတခုလုိ႔ျမင္မၾကည့္ႏုိင္ဘူးလား။
ေမး။ ။ ခင္ဗ်ားဟာ သမုိင္းနဲ႔ မွတ္ဥာဏ္ကုိတခါထက္မကေျပာခဲ့တယ္။ ခုခင္ဗ်ားသမုိင္းကုိေျပာျပႏုိင္မလား။
ေျဖ။ ။ ဒါက်မသမုိင္းသက္သက္မဟုတ္ဘူး။ ရွင့္သမုိင္းဆုိလည္းဟုတ္တယ္။ ရွင္လက္ခံမလား ဒါက်မတုိ႔သမုိင္းပဲ။
ေမး။ ။ ဒါဆုိရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔သမုိင္းကုိေျပာပါဦး။ ခင္ဗ်ားအေရးအသားေပၚဘယ္လုိၾသဇာ သက္ေရာက္ခဲ့သလဲ။
ေျဖ။ ။ တေယာက္ေယာက္ကကာေရဘီယံမွာရွိတဲ့ အာဖရိကရဲ႕ေပါက္ကြဲပြင့္ထြက္ေနတာကုိဘယ္လုိေရးမလဲ။ ဘယ္သူေရးႏုိင္မလဲ။ ပထမ တိတ္ဆိတ္မွဳကုိသိမွတ္ျပဳရမယ္။ စကားလုံးေတြအားလုံး၊ ျပီးေတာ့ က်န္ေနခဲ့မယ့္တိတ္ဆိတ္မွဳ။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြက ဒါကုိေတာင္းဆုိေနလုိ႔ပဲ။ ဒီျဖစ္ပ်က္ခဲ့မွဳေတြကုိအရုိအေသေပးတဲ့ပုံစံတခုအေနနဲ႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ စာေရးဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ ကဗ်ာဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ လွဳံ႕ေဆာ္မွဳကအျမဲ စကားလုံးေတြဆီမွာရွိေနတယ္။ ေမးခြန္းက ရွင္ သဲထိတ္ရင္ဖုိ သမုိင္းတခုကုိ လွလွပပေလးျဖစ္ေအာင္ေရးမွာလား။ စားသုံးလုိ႔လြယ္ကူတဲ့အလွအပ တခုျဖစ္ေအာင္ဖန္တီးလုိက္မွာလား။ က်မကေတာ့ ဒီကၽြန္စံနစ္နဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ အဆင္ေျပေအာင္၊ဖတ္ေပ်ာ္ဘြယ္ ျဖစ္ေအာင္ေရးထားတာေတြေတြ႔ရင္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မိတယ္။ ဘာသာစကားနဲ႔ဆြဲေဆာင္ဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ေရးထားေလ၊ ရာစုႏွစ္နဲ႔ခ်ီရွိခဲ့တဲ့မယုံၾကည္မွဳမ်ဳိးနဲ႔ ဘာသာစကားအေပၚအယုံအၾကည္မဲ့ေလပဲ။ ဒါေပါ့ေလ တဘက္မွာေတာ့ သက္ေတာင့္သက္သာရွိလုိတဲ့ စာဖတ္သူတုိ႔ ေစ်းကြက္တုိ႔လုိ ထဲ့တြက္ရမဲ့ အစိတ္အပုိင္းေတြကလည္းရွိေနတယ္ေပါ့။
ေမး။ ။ ဒီေတာ့ ခင္ဗ်ားကုိယ့္ျပႆနာကုိယ္ရွာသလုိျဖစ္မေနဘူးလား။ ခင္ဗ်ားပဲ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုိခ်င္တယ္ေျပာခဲ့တယ္မလား။
ေျဖ။ ။ စာေရးသူတုိင္းဒါကုိလုိခ်င္ၾကတာပဲ။ ျပႆနာက ဒီပရိတ္သတ္ကုိရဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္အေလွ်ာ့ေပးဖုိ႔လုိ မလဲဆုိတာပဲ။ က်မအတြက္ စိန္ေခၚမွဳက ဘာသာစကားကခြင့္ျပဳထားတဲ့ေဘာင္ထဲကေန က်မဘယ္အထိေျပာႏုိင္မလဲ ဘာေတြေျပာလုိ႔မရႏုိင္ဘူးလဲ ဆုိတာကြဲျပားဖုိ႔ပဲ။
ေမး။ ။ ခင္ဗ်ားဘာလို႔မေျပာႏုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာရတာလဲ။ က်ေနာ့္အျမင္မွာ ခင္ဗ်ား….အဲ.. ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့အတုိင္းဆုိ ကမာၻသစ္ထဲကက်ေနာ္တုိ႔သမုိင္း ပဲမဟုတ္ဘူးလား။ ဒါကုိ ခင္ဗ်ား “ Discourse …….” မွာ ေျပာခဲ့တယ္မဟုတ္လား။
ေျဖ။ ။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒါဟာ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားထဲမွာျဖစ္ခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ ျပင္သစ္ သုိ႔ စပိန္ ဘာသာစကားထဲမွာျဖစ္ခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ ဒါဟာက်မအတြက္သူစိမ္းျဖစ္ေနတဲ့ တျခားဘာသာစကား တခုထဲမွာျဖစ္ခဲ့တာ။ ဒီေတာ့က်မဘယ္လုိေရးမလဲ။ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့တာလဲ။ ျဖစ္ေနတာ၊ ျဖစ္ျပီးသြားတာေတြဟာ စကားလုံးတခုနဲ႔တခုၾကားက ကြက္လပ္ေတြထဲမွာ၊ က်ပ္ညပ္ျပီး ထူပိန္းေနတဲ့ စကားလုံးေတြၾကားထဲမွာ၊ စာေၾကာင္းေတြၾကားထဲမွာ။
ေမး။ ။ ကုိယ့္သမုိင္းျပန္ေရးဖုိ႔အခက္အခဲျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ခင္ဗ်ား ေျပာေနတာလား
ေျဖ။ ။ ဟုတ္တယ္။ ေရွးရုိးအရလက္ခံထားတဲ့ သမုိင္းဆုိတဲ့နားလည္မွဳကုိ မွတ္ဥါဏ္ကလက္ခံထားတဲ့အတုိင္း ျပန္ေရးဖုိ႔။
ေမး။ ။ ဒါဆုိ ဒီႏွစ္ခုကုိတခုနဲ႔တခုဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တယ္လုိ႔ျမင္ေနတယ္ေပါ့။
ေျဖ။ ။ ရွင္ေကာမျမင္ဘူးလား။ မွတ္ဥါဏ္ေတြအမ်ားၾကီး၊ တခ်ဳိ႕ကအားလုံး၊ တခ်ဳိ႕ေတြကမျပည့္မစုံနဲ႔။ ဒါေပမဲ့မွတ္ဥာဏ္ တခုလည္းပဲရွိေနတယ္။ တခုတည္းေသာမွတ္ဥာဏ္။ ဆုံးရွဳံးမွဳ၊ အဆုံးအရွဳံး။ ဆုံးရွဳံးမွဳ၊ အဆုံးအရွဳံး။ ဆုံးရွဳံးမွဳ၊ အဆုံးအရွဳံး……။ ဘာမွမရွိျခင္း ရွင္သေဘာတူမလား။ တိတ္ဆိတ္မွဳအျပင္ဘက္က ကဗ်ာကုိေရးဖြဲ႔ဖုိ႔။
ေမး။ ။ က်ေနာ္ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အသံတခုထက္ပုိျပီးေျပာေနတဲ့ကဗ်ာေတြကိုခင္ဗ်ားဘယ္လုိဖတ္တယ္ဆုိတာ ကိုစိတ္၀င္စားတယ္။
ေျဖ။ ။ ႏွစ္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်မဟာ လြယ္လြယ္ကူကူပဲ အသံတမ်ဳိးပဲေပးတဲ့ ကဗ်ာေတြကုိပဲ ဖတ္ခဲ့မိတယ္။ တခ်ိန္မွာေက်ာင္းသားတေယာက္က က်မကုိ “Universal Grammar” (She tries ……ထဲမွ) သူ႔ကုိဖတ္ျပဖုိ႔လာေပးတယ္။ မင္းငါနဲ႔တူတူဖတ္ရင္ငါလည္းဖတ္တာေပါ့လုိ႔က်မလည္းျပန္ေျပာမိတယ္။ အဲဒီမွာ က်မသေဘာေပါက္လာတယ္။ ကဗ်ာဟာက်မၾကဳိတင္ေတြးထားသလုိမဟုတ္ဘဲ တျခားနည္းလမ္းတခုနဲ႔လည္း ေအာင္ျမင္မွဳရႏုိင္တယ္ဆုိတာ သိျမင္သြားခဲ့တယ္။ က်မ၀န္ခံသင့္တာတခုက “She tries ……..” နဲ႔ပါတ္သက္ျပီး က်မ နားလည္သိျမင္မွဳအေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ဒီလက္ရာေတြဖန္တီးျပီးမွသာရခဲ့တယ္ဆုိတာပဲ။ ေရွ႕မွာက်မေျပာခဲ့ပါတယ္၊ ကဗ်ာရဲ႕ေျပျပစ္စီးဆင္းေနတဲ့အသံကုိ က်မဖ်က္ပစ္ခ်င္မိခဲ့တယ္ဆုိတာ။ လူမည္းတေယာက္အေနနဲ႔၊ မိန္းမတေယာက္အေနနဲ႔ ကုိလုိနီျပဳခံရတဲ့အရာ၀ထၳဳတခုအေနနဲ႔ ငါ့ၾကမၼာငါပုိင္စုိးမွဳ ဟာဘယ္ကလာတာလည္း၊ ဒါဟာတကယ္ေကာလုိအပ္သလား။ တခုခုကိုဖြင့္ထုတ္ေျပာဆုိဖုိ႔၊ လူထုပရိတ္သတ္ကုိငါ့အသံဖြင့္ဟေျပာဆုိႏုိ္င္ဖုိ႔။ ဒါေတြဟာတကယ္ေကာလုိအပ္လုိ႔လား။ ေယာက်ၤားမဟုတ္ လူျဖဴမဟုတ္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းတည္ေဆာက္ခြင့္ေတာင္မရိွပဲ ကဗ်ာေရးဖုိ႔ေကာလုိလုိ႔လား။ ငါတကယ္တခုခုေျပာႏုိင္ရဲ႕လား။ ငါေျပာႏုိင္တာတိတ္ဆိတ္မွဳတခုပဲလား။
က်မကုိယ္တုိင္ၾကဳိမသိထားပဲ မင္းငါနဲ႔တူတူဖတ္ရင္ငါလည္းဖတ္တာေပါ့ လုိ႔ေျပာခဲ့တာဟာ ကဗ်ာရဲ႕အသံကုိေျပာင္းလုိက္တာပဲ။ အနဲဆုံး အဲဒီစာမ်က္ႏွာကုိတျခားအသံေတြနဲ႔ တျခားသမုိင္းေတြနဲ႔ ေ၀မွ်လုိက္တာပဲ။ ဗဟုိကေနစီးခုိင္းလုိက္တယ္။ ေနရာလြတ္တခု ရွင္းေပးလုိက္တယ္။ က်မဟာ တျခားအသံေတြကုိၾကားခြင့့္ျပဳလုိက္တယ္။ အသံစုံ စကားစုံ တီးတုိးစကားသံျပဳိင္၊ အမ်ဳိးသမီးေတြစု စကားေျပာေနတာနဲ႔ဆင္လာတယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့ ေအာ္သံနဲ႔ပဲ့တင္လုိျဖစ္လာတယ္၊ ျပီးေတာ့စာသားေတြဟာ ဂ်က္ဇ္ စာသားေတြနဲ႔တူေနမယ္။ ရွင္ “Discourse ……” ကုိၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အလယ္မွာျပန္ေက်ာ့ထားတဲ့ အပုိဒ္ဟာ အဓိကေတးသြားျဖစ္ျပီး အနားမွာ၀န္းရံေနတဲ့ဘာသာေဗဒျဖစ္ရပ္ေတြကို ဂ်က္ဇ္မွာသုံးတဲ့ အပုိဒ္တိုေလးေတြလုိျမင္ၾကည့္ႏုိင္မယ္။ ဘာသာစကားတခုရဲ႕ဆုံးရွဳံးမွဳကုိဖြဲ႔ဆုိထားတာေပါ့။
ေမး။ ။ က်ေနာ္ပထမေမးခြန္းကုိျပန္သြားရဦးမယ္။ ခင္ဗ်ားဒီျပႆနာေတြကုိေရးဖြဲ႔တဲ့ေနရာမွာ…….
ေျဖ။ ။ က်မ ကဗ်ာေရးတဲ့အခါ ျပႆနာေတြကိုမေရးျဖစ္ေအာင္ၾကဳိးစားပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒါဆုိခင္ဗ်ားဘာကုိၾကိဳးစားျပီးေရးသလဲ
ေျဖ။ ။ တခ်ဳိ႕အေတြ႔အၾကဳံေတြရဲ႕အမွန္တရားကုိသာေရးတာပါ။
ေမး။ ။ ေမးခြန္းကေျဖဖို႔ က်န္ေနတုန္းပဲ။ ခင္ဗ်ား တခုခုကုိေရးတဲ့အခါမွာခင္ဗ်ားမွ်ေ၀ခ်င္တဲ့ပရိတ္သတ္ေတာ့ စိတ္ထဲမွာရွိေနလိမ့္မယ္လုိ႔က်ေနာ္ယူဆတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီျပႆနာေတြ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒါေတြကုိခင္ဗ်ားခ်ဥ္းကပ္တဲ့ အခါမွာ ေတြ႔ေနရတဲ့ပုံစံက………… (စိတ္ထဲမွ်ေ၀ခ်င္တဲ့ပရိတ္သတ္ေတာ့ရွိျပီး ေရးခ်လုိက္တဲ့အခါ ရွဳတ္ေထြးလြန္းတဲ့အေရးအသားေတြျဖစ္ေနေတာ့ကုိယ္ေပးခ်င္တဲ့အခ်က္ကုိပရိတ္သတ္ကေကာရပါ့မလားဆုိတာကုိေမးခ်င္ပုံရတယ္)
ေျဖ။ ။ ရွင္ ကက်မေရးဖြဲ႔ပုံရဲ႕ ရွဳတ္ေထြးျပီးနားလည္ရခက္တာကုိျပန္ေျပာခ်င္ျပန္ျပီ ထင္တယ္။ ဟုတ္တယ္မလား။ ဒီၾကားထဲကကြာဟမွဳကုိက်မဘယ္လုိေစ့ေပးရမလဲ။ က်မ၀န္ခံပါတယ္။ “She tries …..” ကုိေရးျပီးတဲ့အခါ သိလာတာတခုက စာမ်က္ႏွာေပၚ တခုျပီးဆုံးသြားတဲ့အခါ က်မေနာက္ထပ္တခုကုိလည္း ျပီးဆုံးေအာင္လုပ္ေပးရဦးမယ္ဆုိတာေပါ့။ အဲဒါ အသက္၀င္လွဳပ္ရွားမွဳ (Performance) ပဲ။ က်မယုံၾကည္တာက ကာေရဘီယံ အႏုရသရဲ႕ အရမ္းအေရးပါတဲ့အခ်က္တခုဟာ အသက္၀င္လွဳပ္ရွားမွဳ ပဲ။ ကဗ်ာေတြကုိသက္၀င္ေစမယ္။ စာသင္ခန္းတခုထဲမွာသူတုိ႔ကုိရြတ္ဆုိတဲ့အခါ ကြဲျပားတဲ့ နားလည္မွဳနဲ႔ခံစားမွဳေတြ၊ မွန္ကန္မွဳအသစ္ေတြထြက္လာႏုိင္မယ္။ က်မနဲ႔အမ်ဳိးသမီးႏွစ္ေယာက္ ကဗ်ာေတြကုိအတူဖတ္ခဲ့ၾကသလုိမ်ဳိးေပါ့။
ေမး။ ။ ခႏၶာကုိယ္ဟာၾကီးမားတဲ့အစိတ္အပုိင္းတခုအေနနဲ႔၀င္ေရာက္သရုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆုိပါေတာ့။
ေျဖ။ ။ မွန္တယ္။ ခႏၶာကုိယ္ဟာ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ပုံစံတမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ပြင့္ ထြက္ျပီး She tries… ထဲကစာသားေတြထဲ ၀င္သြားဖုိ႔လုိမယ္။ အာဖရိကန္ခႏၶာကုိယ္ဟာကမာၻသစ္ထဲ ထုိးသြင္းခံခ့ဲရသလုိေလ။ အာဖရိကန္ခႏၶာကုိယ္ေပါ့။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းသုံးရရင္ေတာ့ ကမာၻသစ္ရဲ႕ဖြံ႕ျဖဳိးမွဳအတြက္မရွိမျဖစ္လုိအပ္မွဳေပါ့။ အာဖရိကန္ေတြဟာ ကမာၻသစ္ကုိခႏၶာကုိယ္တခုတည္းနဲ႔ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီခႏၶာကုိယ္ထဲပဲသူတုိ႔ဆက္လက္ ရွင္သန္ဖုိ႔လိုအပ္တာေတြအားလုံးထဲ့သြင္းသုိမွီးခဲ့ၾကတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွတ္ဥာဏ္ေပါ့ ရွင္သေဘာက်တယ္မလား။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ ေလာက္အင္ပါယာရဲ႕လူမဆန္မွဳကုိၾကံ့ၾကံ့ခံခဲ့ရတဲ့ လူမည္းခႏၶာကုိယ္ေတြေပါ့။ တကယ္ေတာ့ အင္ပါယာနဲ႔အစြမ္းကုန္ဖိႏွိပ္ခံရမွဳၾကား တခုတည္းထဲရင္ဆုိင္ရပ္တည္ခဲ့ရတဲ့ လူမည္းခႏၶာကုိယ္ေတြေပါ့။ သမုိင္းကုိလွပစြာပုံေဖာ္ဖုိ႔ ဒီမွတ္ဥာဏ္ကုိဖ်က္ပစ္တယ္။ ခႏၶာကုိယ္ကုိဖ်က္ပစ္ေတာ့မွတ္ဥာဏ္လည္းပ်က္ျပယ္ သြားရမယ္ေလ။
ေမး။ ။ ခင္ဗ်ားစာအုပ္ကုိ ကေနဒါမွာဘယ္လုိလက္ခံၾကသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မ ကေနဒါကုိေနရာတခုအေနနဲ႔ေရြးခဲ့တာပါ။ ေနရာတခု ဒါ ကေနဒါေပါ့။ က်မစာအုပ္ေတြျဖစ္တဲ့ She tries ……… နဲ႔ Looking for Livingstone တုိ႔ဟာ ကေနဒါလုိေနရာမ်ဳိးမွာသာေရးလုိ႔ရႏုိင္မွာမုိ႔ပါ။
ေမး။ ။ ဘာေၾကာင့္ဒီလုိေျပာႏုိင္ရတာလဲ
ေျဖ။ ။ အာဖရိကန္အေမရိကန္ ယဥ္ေက်းမွဳကအားေကာင္းတဲ့ အေမရိက မွာဆုိရင္ အာဖရိကန္ဟာ ကာေရဘီယံဟာ ဒါဏ္ရာတခုပဲလုိ႔ေျပာခ်င္တဲ့ ဒီလုိအႏုပညာမ်ဳိး က်မ ဖန္တီးႏုိင္ပါ့မလား သံသယရွိမိတယ္။ အဂၤလန္မွာဆုိလည္းဒီလုိအတားအဆီးမ်ဳိးရွိႏုိင္တာပဲ။ အင္ပါယာနဲ႔ ဓနသဟာယ ဆုိတာကရွိေနတယ္ေလ။ ကေနဒါမွာပဲက်မလုိခ်င္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မ်ဳိးရွိေနတယ္။ အေျခအေနအားလုံးဟာ ပ်က္စီးျပီး တြင္းနက္ၾကီးတခုထဲစုပ္ယူေပ်ာက္ကြယ္သြားႏုိင္တ့ဲအႏၶရာယ္ မ်ဳိးရွိတယ္လုိ႔ခံစားၾကည့္ႏုိင္တယ္။ ယူအက္စ္ နဲ႔ အဂၤလန္မွာက အာဖရိကန္ယဥ္ေက်းမွဳကုိ ညွိယူဖုိ႔လုပ္တဲ့အစီအစဥ္ေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကရွိေနခဲ့တယ္။ ကေနဒါမွာၾကေတာ့ ေတာင္ပုိင္း အြန္တာရီယုိ နဲ႔ မာရီတုိင္းမ္ ေတြမွာလြတ္လပ္ေရးစစ္ပြဲကာလေလာက္က လုပ္ခဲ့တာတခ်ဳိ႕ကလြဲလုိ႔ ဒါေတြမရွိဘူး။ ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းစုံ ဆုိျပီးထဲ့သြင္းေျပာဆုိ ႏုိင္တဲ့အေျခက်ျပီးသား အာဖရိကန္အေလ့အထတခ်ဳိ႕ကလြဲရင္ ကေနဒါရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳဟာ အာဖရိကန္ယဥ္ေက်းမွဳကိုထဲ့သြင္းေပါင္းစပ္ေပးဖုိ႔အထိ တည္ျငိမ္မွဳ ရင့္က်က္မွဳ မရွိေသးဘူး။ ဒီေတာ့ ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းစုံယွဥ္တြဲတည္ရွိျခင္းရဲ႕ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေတြကုို မၾကာခဏပညာေပးေျပာဆုိေနၾကတုန္းပဲ။ လူျဖဴအခြင့္ထူးခံလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခုအျဖစ္ရွိေနတုန္းပါပဲ။
ဒီလုိဆုိေပမယ့္လုိ႔ တဘက္မွာ က်မစာေတြကုိ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕မွာသင္ၾကားတယ္လုိ႔ၾကားရေတာ့ ေက်နပ္မိပါတယ္။ က်မေစာေစာကေျပာခဲ့သလိုေပါ့။ ခႏၶာကုိယ္ကုိဖ်က္ပစ္တာဟာမွတ္ဥာဏ္ကုိပါ ဖ်က္ပစ္တာပါပဲ။ သီးျခားအရည္အေသြးေတြနဲ႔ ဒီလူမည္းခႏၶာကုိယ္ဟာ လူျဖဴေတြရဲ႕ေနရာျဖစ္တဲ့ ကေနဒါ မွာရွိေနတယ္။ ဒါဆုိ မွတ္ဥာဏ္ဟာေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘူးေပါ့။
Assembling Alternatives: Reading Postmodern Poetries Transnationally. Wesleyan University Press 2003 စာအုပ္မွ Interview with an Empire by M. NourbeSe Philip အခန္းကုိ ဆီေလွ်ာ္ေအာင္ျပန္ေရးပါတယ္။
ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
KZေက
No comments:
Post a Comment