ကုိတီတူး
အစကျပန္ၾကည့္ၾကရေအာင္။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ လူထုဆႏၵျပႏုိင္ေျခဟာဖိႏွိပ္ခံထားရတဲ့ၾကားကေန ထုိးထြက္ေနဆဲပဲ။ ဒါကုိ သု၀ဏအားကစားကြင္းထဲက ေဘာလုံးပြဲအႏုိင္ရလုိစိတ္ျပင္းထန္မွဳမွာေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ျမန္မာေတြဟာဘယ္ေနရာမွာမဆုိ ရွဳံးေနတယ္။ သတင္းေတြဖတ္ေတာ့ တရုတ္ကသူ႔ျပည္နယ္ တခုအျဖစ္လုပ္ဖုိ႔ ၾကဳိးစား ေနတယ္တဲ့။ ကုလားကတမ်ဳိး၊ ေအာ္ျမန္မာလား အရင္ကငါတုိ႔ လက္ေအာက္ခံေလလုိ႔ ေျပာခံ ရတာ က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္ကုိ သုံးခါထက္မနည္းၾကဳံဖူးတယ္။ စင္ကာပူကုမဏီတခုမွာ က်ေနာ္တုိ႔႒ာန အတြက္ လူတေယာက္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းကုိ ကုိယ္စားလွယ္သေဘာမ်ဳိးအရင္လႊတ္ဖုိ႕လုိေနတယ္။ က်ေနာ္အင္တာဗ်ဴး ျပီး ျမန္မာ အင္ဂ်င္နီယာ တေယာက္ခန္႔လုိက္တယ္။ လစာညိွေတာ့ ျမန္မာမုိ႔ဒီလစာေတာ့ မေပးႏုိင္ဘူးဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိး HR မန္ေနဂ်ာကေျပာတယ္။ သူက်ေနာ္မ်က္ႏွာပ်က္သြားတာေတြ႔လုိ႔ထင္တယ္ ဒါငါ့အထက္က သေဘာထားလုိ႔ထပ္ေျပာတယ္။
ထုိင္းမွာတခါ က်ေနာ္ပေရာဂ်က္တခုနဲ႔သြားေတာ့ ဒင္နာတခုမွာ အဂၤလိပ္လုိယုိးဒယားသားေတြနဲ႔ ေျပာေတာ့ အနား၀ုိင္းကရဲက က်ေနာ္တုိ႔ ၀ုိင္းက ယပက္လက္ကုိ ဖမာ (ျမန္မာကုိ ထုိင္းကဖမာ လုိ႔ပဲအသံ ထြက္တယ္) လားလုိ႔ ေမးျပီးဘာေတြလည္းမသိဆက္ေျပာေနတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဒီေကာင္ဘာေကာင္ လည္းေပါ့။ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြနဲ႔ အေတြ႔အၾကဳံမ်ားခဲ့တဲ့ ရဲကက်ေနာ့္ကုိ နဲနဲပါးပါး ညွစ္ခ်င္ပုံရပါတယ္။ ဒါက်ေနာ့္ကုိယ့္ပုိင္အေတြ႔အၾကဳံေတြပါ။ ခင္ဗ်ားမွာလည္းရွိပါလိမ့္မယ္။
ယုိးဒယားမွာျမန္မာမေလးေတြလုပ္တဲ့ အဓိကအလုပ္ကေတြထဲကတခုက အႏွိပ္ခန္းပါ။ သူတုိ႔ေတြ ကယပက္လက္ ၁၀၉၊ ၁၁၀ ေတြကုိယူျပီး ေကြ်းထားဖုိ႔၀န္မေလးၾကဘူး။ သူတုိ႔နဲ႔ယူမွ ထုိင္းႏုိင္ငံသား ခံယူ ႏုိင္မယ္။ ဒါမွ က်ီးလန္႔စားစားဘ၀ ကလြတ္မယ္ဆုိတာေတြကေတာ့ အဆင္ေျပတယ္ ေျပာလုိ႔ရတဲ့ ယုိးဒယား ေရာက္ျမန္မာေတြဆီက ဇတ္လမ္းပဲ။ ဒီထက္ဆုိးတာေတြခင္ဗ်ားလည္းၾကားဖူးမွာပါ။ ကဲဒီလုိဇတ္ပ်က္ေနတဲ့ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးရဲ႕ဇာတိမာန္ ကုိဘယ္လုိျပန္ထူမတ္မလဲ။
ဆုိေတာ့ လူထုဟာအခြင့္အေရးၾကဳံရင္ ရုန္းၾကလိမ့္ဦးမယ္။ ဒါ ၂၀၁၁ အတြင္းကအေတြ႔အၾကဳံေတြအရ ပဲသုံးသပ္တာပါ။ အုိမန္နဲ႔ေဘာလုံးပြဲအျပင္၊ အာဇာနည္ေန႔ အေလးျပဳပြဲ၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ ဆုေတာင္းပြဲ၊ နဲ႕ဧရာ၀တီ လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာ ဒီအခ်က္ကုိသက္ေသခံေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာရပ္လွဳိင္းကုိ စီးဖုိ႔ဆုိတဲ့လွဳံေဆာ္ခ်က္မ်ဳိးေတြလုပ္စရာ မလုိပါဘူး။ အေၾကာင္းတုိက္ဆုိင္တာနဲ႔ အျဖစ္အပ်က္တခုဟာ ဆင္ျခင္ ႏုိင္စြမ္းအားကလြတ္သြားတဲ့ ပြိဳင့္တခုထဲ၀င္သြားရင္ ဇတ္ကနဲေထာင္ထြက္ လာႏုိင္စရာရွိပါတယ္။ အေရးၾကီး တာက ခင္ဗ်ားကဘယ္လုိစသလဲဆုိတာထက္ ဘယ္လုိဆုံးသလဲဆုိတာပါ။ ေနာက္ကြယ္မွာ ပါ၀ါေလဟာနယ္ ရွိတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ လူထုဆႏၵျပပြဲေတြကုိ ေရွာင္ဖုိ႔ အစုိးရက လူထုဆႏၵထုတ္ေဖာ္ပြဲေတြ စံနစ္တက် လုပ္ဖုိ႔အခြင့္အေရး ေပးေစခ်င္တယ္။
တခုေျပာခ်င္တာက ဘယ္ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ကမွ တူနီးရွားျပႆနာနဲ႔ အာရပ္ေႏြဦးကုိ ၾကဳိတင္ မခန္းမွန္း ႏုိင္ခဲ့ၾကဘူးဆုိတာပဲ။ အဲ ခင္ဗ်ားကြန္မင့္မွာေရးထားတဲ့ ဒုိမီႏုိအက်ဳိးဆက္မ်ဳိးကုိ လုိခ်င္တယ္ ဆုိရင္ ေတာ့ တရုတ္ကဆႏၵျပတဲ့အခါမွာေတာ့ ျဖစ္လာႏုိင္စရာရွိတယ္။ ဟုတ္တယ္ တရုတ္မွာဆႏၵျပရင္ အေျခအေန ေတြ အားလုံး ဟာလုံးလုံးလ်ားလ်ား ေျပာင္းလဲသြားမွာပဲ။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခခင္ဗ်ားေမးေနတာလား။ ဟုတ္ျပီ တရုတ္ကို အာရပ္ကမာၻနဲ႔ နဲနဲယွဥ္ ၾကည့္ၾကရေအာင္။
၁၉၉၀ နဲ႔ ၂၀၀၀ ဆယ္စုႏွစ္အတြက္ ကုလသမဂၢကထုတ္တဲ့ လူသားဖြံ႔ျဖဳိးမွဳညႊန္ကိန္း (ပညာ၊ က်န္းမာနဲ႔ ၀င္ေငြကုိအဓိက ထားစီစစ္တာ) မွာ တူနီးရွားဟာ ၃၀%တက္လာျပီး အီဂ်စ္ဟာ ၂၈% တက္လာတယ္။ ႏွစ္ႏုိင္ငံလုံးမွာ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ ဘြဲ႔ရပညာတတ္ေတြပိုမ်ားလာတယ္။ အသစ္ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ တုိးတက္တဲ့အေျခအေနေတြဟာ ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးစံနစ္ေဟာင္းထဲ က်ဥ္းက်ပ္ေနခဲ့တယ္။ ညိေနတယ္၊ လွဳပ္ရွားရတာမလြယ္ဘူး။ အလုပ္ေကာင္းတေနရာရဖုိ႔ အဆက္အသြယ္ ရွိဖုိ႔က အဓိကျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီေဘာင္ကုိ ခ်ဲ႕ရေတာ့တယ္။ အာရပ္ ပညာတတ္၊ နည္းပညာနဲ႔အကြ်မ္းတ၀င္ရွိတဲ့ လူလတ္တန္းစား ေတြက ျပီးခဲ့တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့အဓိကအခ်က္ပဲ။
တရုတ္မွာ ၂၀၁၁ ႏွစ္ဦးက တကၠသုိလ္တခုကထြက္လာတဲ့ အစီရင္ခံစာတခုမွာ ၂၀၁၀အတြင္း လူမွဳမတည္ျငိမ္မွဳ ၇၂ ခုရွိခဲ့ တယ္လု႔ိေဖာ္ျပတယ္။ တရုတ္လုိမီဒီယာကုိ ခ်ဳပ္ထားႏုိင္တဲ့ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံမွာ ဒီကိန္းဟာ ဒီထက္ပုိမ်ားႏုိင္ျပီး သတိထားရမဲ့ အေနအထားပဲ။ တရုတ္ေဒသအာဏာပုိင္ေတြဟာလည္း အၾကီးအက်ယ္ ျခစားေနၾကတာပဲ။ က်ေနာ္သိတဲ့ျပည္မၾကီး ကလာတဲ့ တရုတ္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကုိ နဲနဲပါးပါးစကား ေျပာ ၾကည့္ရင္ တရုတ္မွာေနရာတုိင္းလာဘ္ေပးလာဘ္ယူမကင္း ဘူးဆုိတာပဲ။ ပုိက္ဆံသာေပးႏုိင္ရင္ ဘာမဆုိ အကုန္ လုပ္ႏုိင္တယ္ဆုိတယ္။ ကြန္ဖ်ဴးရွပ္ကုိ ကိုကာကုိလာ တုိက္ျပီး မက္ေဒၚနယ္ေၾကာ္ညာရုိက္ခုိင္းလုိ႔ရတယ္ ဆုိတာ မ်ဳိးေပါ့။
နယ္ေတြမွာလယ္ေတြသိမ္း၊ေျမေတြသိမ္း၊ လူထုကုိ ေနရာေတြေရႊ႕ေျပာင္းျပီး အာဏာပုိင္ေတြက ကုမဏီေတြကုိ လုပ္ကြက္ေတြေပးတယ္။ ကုမဏီေတြဟာေဆာက္ခ်င္သလုိ ေဆာက္တယ္၊ သူတုိ႔စြန္႔ပစ္ပစၥည္း ေတြကုိ စံနစ္တက်ေတြဘာေတြလုပ္မေနဘူး။ လက္ရွိေရေပးေရးစံနစ္ေတြထဲလည္း လစ္ရင္လစ္သလုိ သူတုိ႔ စြန္႔ပစ္ တဲ့ေရေတြ ထဲ့ခ်င္ထဲ့ခ်လုိက္တာမ်ဳိးတဲ့။ ကံၾကီးလုိ႔ ျမစ္ဆုံဆည္ခနရပ္ထားျဖစ္တာ ဆုိေပမယ့္ တရုတ္နဲ႔ လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းမွန္သမွ်ဟာ သတိထားရမွာခ်ည္းပဲ။ သူတုိ႔ဟာ ကုိယ့္ႏုိင္ငံထဲ ေတာင္ထင္ရာလုပ္တာ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာဆုိရင္ ပ်င္းေတာင္ပ်င္းေသးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ တရုတ္မွာ အာဗာတာ ရုပ္ရွင္ ျပေတာ့ ေတာသား ေတြက ေသာက္ေသာက္လဲၾကဳိက္ၾကဆုိတယ္။ သူတုိ႔နယ္ေျမေတြကုိ လုယုဖ်က္စီး ခံရတဲ့ ရုပ္ရွင္ထဲက အျဖစ္ ဟာ သူတုိ႔ဘ၀နဲ႔ တူတာကုိး။
လက္ရွိတရုတ္ခ်မ္းသာမွဳဟာ ကမ္းေျခေဒသ နဲ႔ျမဳိ႕ၾကီးေတြ မွာပဲရွိတယ္။ တရုတ္မွာ ေဒသတခုနဲ႔တခု ဆင္းရဲခ်မ္းသာအရမ္းကြာသြားျပီ။
ဒါေပမယ့္ ပညာရွင္ေတြ ေျပာသလုိေပါ့။ ခုေခတ္မွာ ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဆင္းရဲသားေတြကမလုပ္ဘူး၊ လူလတ္တန္းစားပညာတတ္ေတြက ပဲလုပ္မွာဆုိတာကုိ တရုတ္အစုိးရကသိတယ္။ တရုတ္မွာ အာရပ္လုိဘြဲ႕ရျပီး သစ္သီးလွည္းနဲ႔တြန္းေရာင္းရတဲ့ ျပႆနာမ်ဳိးေတြမေပၚေအာင္ထိန္းထားတယ္။ တရုတ္ပညာတတ္ လူလတ္ တန္းစား ဟာ ဆူပါမားကက္ၾကီးေတြထဲ ေပ်ာ္ေနၾကတယ္။ တရုတ္ပညာတတ္ေတြမွာ အလုပ္လက္မဲ့ ေတြရွိတယ္ ဆုိေပမယ့္ အမ်ားစုဟာ လက္ရွိဘ၀ကုိေက်နပ္ေနၾကတယ္။ အုိင္ဖုန္းတုိ႔၊ အုိင္ပက္တုိ႔၊ နာမည္ၾကီး အမွတ္တံဆိပ္ အ၀တ္အစား၊ အသုံးအေဆာင္ ေတြမွာ စေန၊ တနဂၤေႏြေတြ ကုန္သြားၾကတယ္၊
ျပီးေတာ့ တရုတ္မွာ မူဘာရက္တုိ႔ ဘင္အလီတုိ႔ ကဒါဖီတုိ႔လုိ အာဏာကုိေရရွည္စြဲကုိင္ထားတာ မ်ဳိးမရွိေတာ့ဘူး။ ဟူဂ်င္ေတာင္ဟာ ေနာင္ႏွစ္ဆုိရင္ဆင္းေပးျပီ။ ေခါင္းေဆာင္အေျပာင္းအလဲမွာ ေပၚလစီ အကူးအေျပာင္း ေတြရွိတတ္ေတာ့ လူထုကုိနဲနဲေတာ့ေစာင့္ၾကည့္ေစတယ္။ ျပီးေတာ့ PLA (people liberation army) ဟာဘက္ေျပာင္းျပီး လူထုလွဳပ္ရွားမွဳဘက္ကုိ ကူးေျပာင္းဖုိ႔ ဘာအရိပ္အေရာင္မွမရွိဘူး။ ဒီအခ်က္ေတြဟာ တရုတ္မွာလူထုအုံၾကြမွဳေတြ အခိ်န္တုိအတြင္းမွာျဖစ္ဖုိ႔မရွိဘူးလုိ႔ေတာ့ညႊန္ျပေနတာပဲ။ အင္ပါယာဘ၀ကေန တရုတ္ေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အိမ္နိမ့္စံအျဖစ္နဲ႔ အေနာက္ရဲ႕ ေက်ာသပ္ရင္သပ္ျခင္းကုိ က်ိတ္မွိတ္ခံလာ ခဲ့တယ္။ ခုေတာ့သူတုိ႔ဟာ ၂၀၀၆မွာ ကမာၻ႕တတိယစီးပြားအင္အားၾကီးႏုိင္ငံ ဂ်ာမနီကုိ ေက်ာ္တက္၊ ၂၀၁၁ မွာ ဂ်ပန္ကုိ ရာဇ၀င္ထဲမွာထားရစ္ခဲ့တယ္။ ဒီႏွဳန္းအတုိင္းသြားရင္ ၂၀၃၀မွာ နံပတ္တစ္ ေနရာကုိ အေမရိကန္ေတြ ဆီကယူၾကလိမ့္မယ္။
ဒါေပမယ့္ တရုတ္အာဏာပုိင္ ေတြဟာ အနာဂတ္ကုိ ထြက္ေျပးေနၾကတယ္။ အရမ္းျဖစ္ခ်င္ေနၾကတယ္။ စီမံကိန္းအမွားေတြ အမ်ားၾကီးလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေတြကုိအမ်ားၾကီးထိခုိက္ေစခဲ့တယ္။ အဲဒီထဲက တခုဟာ အျမန္ရထားလုိင္းေတြပဲ။ တရုတ္အာဏာပုိင္ေတြ ကုမဏီေတြကေနလာဘ္စားျပီး ဒီစီမံကိန္း ေတြကုိ နည္းပညာမေသခ်ာခင္ အလွ်င္အျမန္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္။ တရုတ္အျမန္ရထား ႏွစ္စီးဟာ ၂၀၁၁ ဇူလုိင္ က ဗဟုိထိန္းခ်ဳပ္ခန္းကမသိေတာ့ ရထားေတြကုိ သတင္းမေပး ႏုိင္ေတာ့ တခါတိုက္တယ္။ လူေတြ အမ်ားၾကီးေသတယ္။ စက္တင္ဘာမွာ တခါတုိက္ျပန္တယ္။ ျပဳိလဲေနတဲ့ အပ်က္အစီးပုံေတြၾကား မ်က္ရည္ေတြ ၀ဲေနတဲ့ ၀မ္က်ားေပါင္ကုိ ဟီရုိးျဖစ္ေစတဲ့ ဇီခြ်မ္ငလွ်င္ဟာ ဆည္တည္ ေဆာက္ခဲ့တဲ့ အက်ဳိးဆက္လုိ႔ ခုတခ်ဳိ႕ေတြ က ဆုိလာၾကျပီ။
အင္ပါယာအိမ္မက္ကုိ မမက္ပါဘူးလုိ႔ေျပာထားေပမယ့္ တရုတ္စိတ္ထဲမွာဘာရွိသလဲ အားလုံးက စုိးရိမ္ေနၾကရျပီ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ တရုတ္ဟာ ဗီယက္နမ္နဲ႔စစ္ျဖစ္ဘူးတယ္။ ခ်န္ေကရွိတ္တပ္ေတြ ျမန္မာျပည္ထဲ၀င္ဘူးတယ္။ ခုဖိလစ္ပုိင္နဲ႔ ကမ္းလြန္ေရနံမွာ လိပ္ခဲတင္းတင္းရွိတယ္။ ေခတ္မွီမွဳနဲ႔အတူ စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္ဟာ အရမ္းအေရးၾကီးလာတယ္။ တရုတ္နဂါးဟာ ကမာၻပတ္ျပီးေရနံနဲ႔ ဓါတ္ေငြ႕ေစ်းကြက္ ေတြထဲ၀င္တယ္။ ႏုိင္ငံပုိင္ CNOOC (China National Offshore Oil Cooperation) ဟာအေမရိကန္ကုမဏီ ယူႏုိကယ္ကုိ ၂၀၀၅ မွာ၀ယ္ဖုိ႔ၾကဳိးစားခဲ့တယ္။ ယူႏုိကယ္ဟာ တုိတယ္နဲ႔အတူျမန္မာ ကမ္းလြန္ရတနာမွာ ရွယ္ယာေတြရွိေနပါတယ္။ အာရွအလယ္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ ယူႏုိကယ္ရဲ႕က်ယ္ျပန္႔တဲ့ အက်ဳိးစီးပြားဟာ တရုတ္စြမ္းအင္ မဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ လုိက္ဖက္ပုံရပါတယ္။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္မွာ ဒီမုိကရက္နဲ႔ ရီပတ္ပလီကန္ဟာ ခ်က္ခ်င္းညွိျပီး ယူႏုိကယ္ကုိ အေမရိကန္ကုမဏီခ်င္းျဖစ္တဲ့ ရွယ္ဗရြန္ လက္ထဲ ထဲ့ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခုတရုတ္ေတြ က်ေနာ္တုိ႔ ဆီမွာ ေရကာတာေတြနဲ႔ ကမ္းလြန္သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ နဲ႔ စြမ္းအင္စီမံကိန္းေတြကုိ ေျခသြက္ လက္သြက္ စာခ်ဳပ္ ေတြခ်ဳပ္ ထားၾကျပီ။
ကမာၻ႔စီးပြားေရးဘက္ကၾကည့္ရင္ တရုတ္ဟာျပည္တြင္းအခက္အခဲေတြကုိ ရင္ဆုိင္ရင္းတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဒုတိယအခ်မ္းသာ ဆုံးျဖစ္ေနပါျပီ။ သူနဲ႔အတူ G-20 ရဲ႕ေနာက္တက္လာတဲ့ ဘရာဇီး၊ ရုရွား၊ အိႏၵိယ၊ ေတာင္အာဖရိက တုိ႔ဟာတကယ္မ်ား ေနာင္ကမာၻ႔ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းသစ္ကုိ ၾသဇာေညာင္းလာမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒဟာ ေဒါင္ေဒါင္မည္ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားကုိပဲ ပုိလုိ႔အေျခခံလာၾကပါလိမ့္မယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ေကာ ဘာလုပ္ၾကမလဲ။ တရုတ္ကုိကန္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ အေမွ်ာ္အမွ်င္နဲရာ က်တယ္လုိ႔ အနဲဆုံး ခုေနမွာေျပာႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ မကန္ႏုိင္ရင္ေတာင္ မွီထားဖုိ႔မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ တုိ႔ အေနာက္ကုိျပန္ၾကည့္ၾကရမယ္။ အိႏၵိယသြားျပီး ဗုဒၶဂါယာ ဘုရားဖူးတာ ေလးေတြလုပ္သလုိ ေဒသတြင္း အာစီယံနဲ႔ လည္း ခ်ိတ္ထားရပါလိမ့္ဦးမယ္။ အစုိးရကသာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလုံးလႊတ္ေပးလုိက္စမ္းပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အာစီယံဥကၠ႒ျဖစ္တာ က်ေနာ္တုိ႕အက်ုဳိးစီးပြားပါ။ ေထာက္ခံရမယ္္။
ပိတ္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံကုိ ကမာၻၾကီးထဲဖြင့္ထုတ္ပစ္ရမယ္။ ျပည္တြင္းအတုိက္အခံေတြ စုစည္းညီညြတ္ၾကဖုိ႔ ဆုိတာထက္ အတုိက္အခံနဲ႔အစုိးရ၊ တုိင္းရင္းသားအားလုံးစုစည္းညီညြတ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုၾကီး တခုျဖစ္ဖုိ႔ လုိလာ ပါျပီ။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံသားခ်င္း မေျပလည္ခင္မွာသေဘာတူထားခဲ့ရတဲ့ စီမံကိန္းအမွားေတြကုိ ျပန္ျပီးခ်င့္ခ်ိန္ျပီးျပင္ဆင္ ပစ္ရပါမယ္။ ပ်က္စီးလာေနတဲ့ ေဂဟစံနစ္ေတြကုိကယ္တင္ရေတာ့မယ္။ ျမန္မာျပည္အသက္ဟာ ၁၅ႏွစ္ေလာက္ ပဲရွိပါေတာ့တယ္။ ၂၀၂၅ ေလာက္အထိ က်ေနာ္တုိ႔သာ ဒီအေျခ အေန ကေန တုိးတက္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ဘူး ဆုိရင္ ဒီထက္ပုိဆုိးတဲ့ အေျခအေနတခုကုိ ျပန္ေရာက္သြားမယ္ ဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ဟာေနာက္တခါ လြတ္လပ္ေရး ကုိ ဆုံးရွဳံးရဖုိ႔ ပါပဲ။ ျမန္မာေတြ ဒလုိင္းလားမားတုိ႔လို ရုန္းကန္ ၾကရပါလိမ့္မယ္။
ဘာေတြလုပ္သင့္သလဲဆုိတာ အေပၚမွာက်ေနာ္တုိ႔အုပ္စုႏွစ္စုခြဲျပီးၾကည့္ခဲ့ျပီးပါျပီ။ ပထမအုပ္စုျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလုံးကုိျပန္လႊတ္ေပးေရးဟာစေနျပီလုိ႔ ယူဆၾကည့္ ခ်င္ပါတယ္။ ႏွစ္မကုန္ခင္ လႊတ္ေပးတာကုိ ျပီးေအာင္ကုိလုပ္ရပါမယ္။ ျပီးရင္အင္အယ္ဒီပါတီ တရား၀င္ျဖစ္ေရး (မွတ္ပုံတင္ေရး)မွာ အစုိးရက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အတြင္းထဲကုိ သြင္းတယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဘာေတြေဆြးေႏြးဖုိ႔လုိမလဲ။ ဒီေနရာမွာ ဒီမုိကေရစီရဲ႕ အနိမ့္ဆုံး အဆင့္အတန္းကုိေပးဖုိ႔ေတာ့ အနဲဆုံး လုိအပ္ ပါတယ္။ Dahl ေျပာတဲ့ အနိမ့္ဆုံးဒီမုိကေရစီမွာ အခ်က္ေလးခ်က္ ရွိရပါမယ္။
၁။ လြတ္လပ္ ျပီး မွ်တတဲ့ ပုံမွန္ေရြးေကာက္ပြဲေတြရွိရမယ္။
၂။ အရြယ္ေရာက္သူ ႏုိင္ငံသားအားလုံး မဲေပးခြင့္ရွိရမယ္။
၃။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိ၊ ပုံႏွိပ္၊ ထုတ္ေ၀၊ အသင္းအပင္းမ်ားဖြဲ႔စည္းခြင့္ရွိရမယ္။
၄။ ေရြးေကာက္ပြဲအရမဟုတ္ပဲ အခြင့္အေရးတခုနဲ႔ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ခံခဲ့ရသူမ်ားမရွိဖုိ႔လုိတယ္။
ေလာေလာဆယ္မွာ နံပါတ္၂ ကလြဲလုိ႔က်န္တာအားလုံးအားနည္းခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။ နံပါတ္ ၃ကုိ ေပးဖုိ႔အားယူေနတယ္လုိ႔က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ နံပါတ္ ၄ ကေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံက တပ္မေတာ္သား ၂၅% ကုိျပင္မွ သာရႏုိင္ပါမယ္။ အစုိးရကဒီအခ်က္ဟာျပင္ဆင္သင့္တယ္လုိ႔လက္ခံျပီးသားလုိ႔ထင္ျပီး ညွိႏွဳိင္းစရာဟာ အခ်ိန္ပဲလုိ႔ယူဆပါတယ္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီအခ်က္၄ ခ်က္ျပည့္စံု ေရးနဲ႔ညီမယ္ဆုိရင္ အင္အယ္ဒီ မွတ္ပုံတင္ ေရးဟာမလုပ္ႏုိင္စရာမရွိပါဘူး။ အင္အယ္ဒီဟာ ဒီ၂၅% ေနရာကုိ ၂၀၁၅ မွာ၀င္မျပဳိင္ဘူးဆုိခဲ့ရင္ေတာ့ ပုိမ်ား ညွိရတာလြယ္မလားပဲ။ လက္ရွိအစုိးရဟာ မဲဆႏၵနယ္ရဲ႕ ၂၅% မွာ အဓိကျပဳိင္ဘက္ အင္အယ္ဒီ မပါဘူး ဆုိရင္ နံပါတ္ ၁ ဟာလည္းျဖစ္လာႏုိင္တာပါပဲ။
အေပၚေလးခ်က္နဲ႔ျပည့္စုံတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ အင္အယ္ဒီသာတရား၀င္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပဳိင္ျပီဆုိရင္ ၉၀ရလဒ္ကုိ ေျပာေနစရာမလုိေတာ့ပါဘူး။ ၂၀၁၅ မတုိင္ခင္ၾကားခံကာလမွာ သေဘာတူထားတဲ့ Political Order တခုမရွိပဲ လက္ရွိအစုိးရဟာ စီးပြားေရးကုိ ကုိင္ရင္ ေမာင္ပုံေစာင္းၾကဳိးျပတ္မွာပဲ။ တျပဳိင္နက္တည္းမွာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မွဳကုိ တဆင့္ခ်င္းျဖည္ခ်ဖုိ႔ၾကဳိးစားမယ္။ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးကုိယူထားႏုိင္ရပါမယ္။
ခင္ဗ်ားဟာေတြကေတာ့ ideal ေတြပဲေျပာရင္က်ေနာ္ မျငင္းပါဘူး။ သုိ႔ေသာ္ဒီလုိပဲစိတ္ကူး ၾကည့္ရ မွာပါပဲ။ တုိက္ယူမွရမယ္၊ ေတာင္းယူမွရမယ္ဆုိရင္လည္း တုိက္ၾကေတာင္းၾကေပါ့။ လက္ရွိျဖစ္ထြန္းမွဳကုိ ေနာက္ျပန္သြား တာမ်ဳိးေတာ့မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လက္ရွိျဖစ္စဥ္မေတာ္လုိ႔ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ပဲျဖစ္ျဖစ္ လန္က်သြားခဲ့ေသာ္ မူလဒုံရင္းကျပန္စက်ဳိးစားရတာမ်ဳိးမျဖစ္ေအာင္ တေနရာမွာျပန္ထစ္ထားႏုိင္တဲ့ Physical Mechanism တခုလည္းရွိဖုိ႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။ အဲဒါဟာဘာျဖစ္သင့္သလဲ။ ႏွစ္ဘက္စလုံးက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္လုိသူေတြေသေသခ်ာခ်ာစဥ္းစား ရမဲ့အခ်က္တခ်က္ပါပဲ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းၾကည္ေျပာခဲ့တာတခုရွိတယ္။ ဆင္းသြားတဲ့အစုိးရကုိလည္းဘာဒုကၡမွမေပးရဘူးတဲ့။ ဒါဟာ ႏုိင္ငံအာဏာကုိစြန္႔လႊတ္သြားတဲ့ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ပူပန္မွဳဆုိရင္ သူတုိ႔ကုိ က်ေနာ့္ ညာဏ္တထြာနဲ႔ တခုေျပာခ်င္တယ္။ အာဏာရွင္ေတြကုိ အာမခံခ်က္ေပးႏုိင္တာ ဟာေနာက္ထပ္ အာဏာရွင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ေကာင္းမြန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုံစံတခုကသာေပးႏုိင္တာပါ။ အဲဒီပုံစံကုိ အခုရေအာင္ တည္ယူၾက ရေအာင္ပါ။
က်ေနာ္တုိ႔ လူမ်ဳိး ဆင္းရဲတာ၊ သိကၡာမဲ့ေနတာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံ က်ေနာ္တု႔ိမသိပဲ အႏုိင္က်င့္ခံရတာ ေရာင္းစားခံရတာၾကာပါျပီ။ က်ေနာ္တုိ႔အခုေျပာင္းမွျဖစ္ေတာ့မယ္။ အခ်ိန္သိပ္မရွိေတာ့ဘူး။ အေျပာင္းအလဲကုိ အစုိးရကလက္ခံျပီး ပူးေပါင္းလုပ္ပါမွ လြယ္မယ္၊ ျမန္မယ္။ အေျခအေနက မလုပ္ရင္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။
တရုတ္ဟာသီအုိရီမရွိတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုံသဏာန္တခုကုိစမ္းသတ္ ေနတာပါ။ အဲဒါဟာ ဗဟုိအာဏာ ခ်ဳပ္ကုိင္မွဳ နဲ႔ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးပဲ။ ဗဟုိကခ်ဳပ္ကုိင္ျပီး အာဏာကုိ အလြဲသုံးစားလုပ္လုိ႔ရေနေတာ့ စီးပြားေရးမွာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမွဳေတြ ရွိေနတာ မဆန္းပါဘူး။ တရုတ္အစုိးရဟာ နည္းပညာမေသခ်ာေသးခင္ သူ႔ျပည္သူ ေတြစီးနင္းေနတဲ့ ဗဟုိထိမ္းခ်ဳပ္ခန္္းနဲ႔ လြတ္ထြက္သြားတတ္တဲ့ အျမန္ရထားေတြကုိ စမ္းသတ္ ေမာင္းႏွင္ေနဆဲပဲ။
သူ႔ႏုိင္ငံကမာၻ႕အဆင့္တစ္ ႏုိင္ငံျဖစ္လာမလား။ လူမွဳမတည္ျငိမ္မွဳေတြနဲ႔ ျပန္လည္ထြက္သြား မလား ဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ႔ၾကရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီရလဒ္ေပၚမွာ က်ေနာ္တုိ႔ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကုိ ေလာင္းေၾကးထပ္မထားႏုိင္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ကုိယ့္လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ကုိယ့္တန္ဖုိးကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ဖန္တီးခြင့္၊ သတ္မွတ္ခြင့္ ရေနတယ္ဆုိရင္ အားအားယားယားဗ်ာ ဘာလုိ႔ေဘာလုံးကြင္းထဲသြားျပီး ေအာ္ဆဲေနၾကမွာလဲ။ ဘယ္သူက လမ္းေပၚထြက္ျပီး ဆႏၵျပဖုိ႔ေတြ ေတြးေနမလဲ။
သု၀ဏကြင္းထဲက ေအာ္သံေတြ က်ေနာ္တုိ႔ဘယ္အထိၾကားရဦးမလဲ။
KZေက
References:
- Linkages between politics and economics by Nelson Joan M. Journal of Democracy, October 1994
- Civil-Military Relations and Democracy Edited by Larry Diamond and Marc F. Plattner, The John Hopkins University 1996
- Elections without democracy, The Rise of Competitive Authoritarianism by Steven Levitsky and Lucan A. Way. Cambridge University Press, April 2010
- The impact of the economic crisis, from the G-8 to G-20 by Mark F. Plattner. Journal of Democracy. Jan’ 2011
- Can Europe be saved? By Paul Krugman. International Herald Tribune. Jan 12’ 2011
- Is China next? By Francis Fukuyama. International Herald Tribune. March 15’ 2010
- China’s high-speed politics by David Bandurski. International Herald Tribune. July 28’ 2011
