ျပာေျခြခြက္ ၄။ ဒြန္ကြီဇုတ္စာေရးဆရာ အပုိင္း-၂

သူ႕ဟာက ဂ်ယ္ရမီဘင္သမ္ (Jeremy Bentham) ရဲ႕ေထာင္လုိျဖစ္ေနတယ္။ စက္၀ုိင္းပုံေထာင္မွာ ပတ္ပတ္လည္မွာအခ်ဳပ္ခန္းေတြထားျပီး ေစာင့္ၾကပ္သူက ဗဟုိကအခန္းထဲမွာရွိေနမယ္။ အက်ဥ္းသားေတြဟာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ဆက္သြယ္ခြင့္မရဘူး။ ဗဟုိကအေစာင့္ကုိၾကားခံထားျပီးေတာ့အဆက္အစပ္လုပ္ လုိ႔ရတယ္။ ခန္း ရဲ႕သမုိင္းဆုိင္ရာပါရာဒုိင္း အက်ဥ္းေထာင္ေပါ့။ အေစာင့္ကသာအထုိင္တခုနဲ႔အျခားတခု ၾကား (အက်ဥ္းသားတဦးနဲ႔တဦးၾကား) ကအေနအထားေတြကုိသာ ယွဥ္ထုိးဆုံးျဖတ္ႏုိင္ျပီး က်န္တဲ့သူေတြမွာ ေတာ့ဒီအခြင့္အေရးမရဘူး။ ခန္းကုိဘယ္သူကဒီေစာင့္ၾကည့္သူေနရာကုိေပးခဲ့သလဲ။
က်ေနာ့္ယုံၾကည္တာက ခန္းဆီမွာသူ႔အယူအဆနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔သူ႔ဘာသာသံသယ၀င္ေနတဲ့အခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒါနဲ႕က်ေနာ့္ေ၀ဖန္မွဳေၾကာင့္စိတ္ပ်က္ရတာပါေပါင္းျပီး ျပာေျခြခြက္ျငင္းခုံမွဳဆီကုိေရာက္လာခဲ့တာပဲ (ေဆးလိပ္ခြက္နဲ႔ေပါက္တာ)။ က်ေနာ့္အယူအဆဟာ မၾကာခင္ကမွကထြက္လာတဲ့ စတန္ေလကာဗဲ ရဲ႕ “Little did I Know – 2010) စာအုပ္ေၾကာင့္ပုိခုိင္မာလာတယ္။ သူနဲ႔ခန္းက ၅၀ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက ဟားဗတ္မွာအတူတူ၊ ျပီးလုိ႔ ဘာကေလမွာဆရာေပါက္စေတြစလုပ္ေတာ့လည္းအတူတူ။ ခန္း “Structure” ကုိေရးေနတဲ့အခ်ိန္။ သူ ဟစ္တလာနဲ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းကုိသြားအမွတ္ရလုိက္တယ္။ အဲဒီကာလ ဂ်ဳးလူေတာ္ကေလးေတြလုိေပါ့ ခန္းဟာ တတိယဂ်ာမာန္ႏုိင္ငံေတာ္(Third Reich) ရဲ႕အဓိပၸါယ္ေအာက္မွာ ရုန္းကန္ေနရတယ္။ သမုိင္းေခတ္ေတြအားလုံးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး တခုတည္းေသာ အလုံးစုံအမွန္တရား ကုိသာလက္မခံဘူးဆုိရင္ နာဇီေတြကိုဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ။ (မွတ္ခ်က္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလုိ အမွန္တရားဟာေျပာင္းေနတယ္၊ ေခတ္ကာလအလုိက္ပုိင္းျခားျပီးလက္ခံရမယ္ ဆုိရင္ နာဇီေတြဟာေခတ္တခု၊ စံနစ္တခုရဲ႕သားေကာင္ပဲဆုိျပီး ခြင့္လႊတ္လုိက္ရမလား လုိ႔ဆုိခ်င္တာ) ႒ာနတြင္းအစည္းအေ၀းျပီးေတာ့ ခန္းဟာ ကာဗဲအိမ္ကုိလုိက္လာခဲ့တယ္။
“…….စကားေကာင္းလာလုိ႔သန္းေကာင္လည္းေက်ာ္လာေရာ တြမ္ (Thomas ဆုိတဲ့ပထမနာမည္ကုိ ရင္းႏွီးသူမ်ားအေခၚ Tom) ဟာ ဂဏာမျငိမ္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီပုံစံမ်ဳိး က်ေနာ္(စာေရးသူ ကာဗဲ) မျမင္ဘူးဘူး။ သူဟာရုတ္တရက္ကုလားထုိင္ကေနေရွ႕ကုိကုိင္းညႊတ္လာတယ္။ သူ႔မ်က္ႏွာမွာက်ေနာ္ ေနာက္ပုိင္းရင္းႏွီးလာတဲ့ မသက္မသာပုံစံနဲ႕။
၀စ္ဂ်င္စတိန္းလည္းပါရာဒုိင္းကုိသံုးခဲ့တာက်ေနာ္(ခန္း) သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသုံးခ်တဲ့အပုိင္းေတာ့မေတြ႕မိဘူး။ သိပၸံပညာရဲ႕အမွန္တရားကုိဖ်က္စီးတဲ့ ျငင္းဆုိမွဳဆုိတာကုိက်ေနာ္ဘယ္လုိ ျပန္ေျဖရမလဲ။ က်ေနာ္ဒီအေတြးအေခၚနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ေတာ္ေတာ္ေလးကုိစိတ္မသက္မသာျဖစ္မိတယ္။ တကယ္လုိ႔သာ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔သေဘာတူမွဳကသာ အေၾကာင္းအရာတခုရဲ႕အႏွစ္သာရသာဆုိရင္ ဟစ္တလာကက်ေနာ့္ကုိ သီအုိရီတခုေပးျပီး အဲဒါကုိမွန္တယ္လုိ႔သေဘာတူဖုိ႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးလုိက္ယုံေပါ့။
က်ေနာ္ (ကာဗဲ) ျပန္ေျပာတာက၊ မဟုတ္ဘူး၊ သူကခင္ဗ်ားကုိဘယ္လုိလုပ္အသိပညာတုိးေစမွာလဲ။ အမွန္ကုိသိေအာင္သင္ျပႏုိင္မွာလဲ။ သူကသီအုိရီတခုကုိအမိန္႔အာဏာသုံးျပီးထုတ္ျပန္လုိ႔သာရႏုိင္မယ္။ ဒါကုိခင္ဗ်ားမလုိက္နာရင္သတ္ပစ္မယ္ လုိ႔ျခိမ္းေျခာက္မယ္။ ဒီမွာဆုိလုိတာက ခင္ဗ်ားသူ႔အမိန္႔ ကုိလုိက္နာမယ္လုိ႔သူယုံၾကည္ေအာင္တခုခုမလုပ္ႏုိင္ရင္သတ္ခံရမယ္ဆုိတာပဲ။
ခန္းရဲ႕တုန္႕ျပန္ပုံကအံ့အားသင့္ စရာေကာင္းတယ္။ သူကုလားထုိင္ကခပ္ၾကမ္းၾကမ္းထျပီး မီးလင္းဖုိေရွ႕မွာေလွ်ာက္ေနတယ္။ တခုခုလည္းရြတ္ေနတယ္။ အင္း၊ အင္း၊ ဘာကခုိင္မာတဲ့ယုံၾကည္မွဳကုိျဖစ္ေစသလဲ။ ဘာကမသိမသာစြဲထင္ေနတဲ့ ယုံၾကည္မွဳ (unnoticed conviction) ကုိဖ်က္ပစ္ႏုိင္မလဲ”
က်ေနာ္ (ေမာရစ္) ကာဗဲကုိသူ႔စာအုပ္ထဲကဒီစာပုိဒ္ကုိေမးတယ္။ ခန္းနဲ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းအေၾကာင္း။ ၀စ္ဂ်စ္စတိန္းဟာဘယ္လုိ လုပ္ျပီး ႏွဳိင္းရအမွန္၀ါဒ (relativism - အားလုံးအတြက္တခုတည္းေသာအမွန္မရွိ။ တဦးခ်င္းရဲ႕ပုဂၢလိကအျမင္၊ အေတြ႔အၾကဳံ၊ ယုံၾကည္မွဳနဲ႔တြဲေနတဲ့အမွန္ေတြပဲရွိတယ္ဆုိတဲ့အယူအဆ) ဆီကုိေရာက္သြားရတာလဲ ဆိုတာေတြ ကိုေမးတယ္။
ကာဗဲ။ ။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းက အမွန္တရားရဲ႕က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္မွဳကုိျငင္းတယ္လုိ႔သိေတာ့ ခန္းဟာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ျပာသြားတယ္။ တနည္းမဟုတ္တနည္းနဲ႔ေတာ့ အားလုံးဟာ သေဘာတူညီမွဳရေအာင္လုပ္ၾက ရတာပဲ။ ဒါကေ၀႕ေနတယ္ဆုိဦးေတာ့ ျပႆနာလုိ႔ေတာ့မထင္မိဘူး။ ဒါမွန္တယ္လုိ႔ေတာ့ငါထင္တယ္။
ေမာရစ္။ ။ ဒါနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ဆရာ့ခံစားခ်က္ကေကာ။
ကာဗဲ။ ။ တကယ့္ျပႆနာကုိ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းက အစဆြဲလုိက္တာပဲ။ သေဘာတူညီမွဳဆုိတာဘာလဲ။
ေမာရစ္။ ။ အဲဒါ အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား (Philosophical Investigation) ထဲမွာပါတယ္မလား။
ကာဗဲ။ ။ ဟုတ္တယ္။ အဲဒါေပါ့ ငါတုိ႔ေျပာခဲ့တာ။ အေစာပုိင္း၀စ္ဂ်င္စတိန္းက ေအးခဲေနတဲ့သမုိင္း။ ဘယ္သူမွသိပ္မေျပာၾကေတာ့ဘူး။ ဒီစာအုပ္ကေတာ့ခုထိ ေဟာ့ေနတုန္းပဲ။ သေဘာတူညီမွဳတခုကုိဘယ္လုိ ထူေထာင္မလဲ။ ဘယ္ေလာက္ေလးနက္မွဳရွိသလဲ။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းအေျပာအရဆုိရင္ ငါတုိ႔ဟာဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာ သေဘာတူၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ငါတုိ႔ ဘ၀ရဲ႕ဖြဲ႔တည္ပုံ ထဲမွာသေဘာတူၾကတာ။ (We don’t agree in judgement, we agree in form of life)
တကယ့္စာသားက အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား ထဲက အပုိဒ္ ၂၄၁ မွာပါတယ္။ လူသားရဲ႕သေဘာတူညီမွဳက ဘာကမွားတယ္ ဘာကမွန္တယ္ဆုိတာကုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်လုိက္တာပဲ။ ဒါ အမွားနဲ႔ အမွန္ကုိလူေတြလက္ခံေနၾကတာ။ သူတု႔ိသုံးတဲ့ ဘာသာစကားထဲမွာသေဘာတူျပီးေျပာေနၾကတာေပါ့။ အယူအဆေတြထဲမွာလက္ခံထားၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံ ထဲမွာလက္ခံထားၾကတာ။
ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ပဲ သူ႕အယူအဆအေပၚ ေ၀ဖန္သံေတြလွ်ံၾကလာခဲ့တယ္။
၀စ္ဂ်င္စတိန္းဟာအနည္းဆုံးဒီတခုေတာ့ေခါင္းမာမာနဲ႕ကုိ သူ႔ဖေလာ္ေပၚမွာေတာင့္ခံထားခဲ့တယ္။ အမွန္ဆုိတာလူေတြရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပဲ။ အမွန္တရားဆုိတာ လူအခ်င္းခ်င္းသေဘာတူဖုိ႔ပဲ။ ကမာၻဟာလုံးေနဦးေတာ့ ျပားတယ္လုိ႔သာအားလုံးကသေဘာတူရင္ ျပားတာကအမွန္ပဲလုိ႔ဆုိတယ္။
ခန္းဟာဒီဒႆနနဲ႔ျငိမ္းခ်မ္းေရးယူထားတယ္။ သူ႔ရဲ႕သိပၸံပညာရဲ႕ဒႆန အေျခခံအျဖစ္ကုိယူထားခဲ့တယ္။ ေနာင္ႏွစ္အနည္းငယ္ရလာေတာ့ သူ႔ရဲ႕ Structure စာအုပ္ထဲမွာ ခန္းကခုလုိေရးခဲ့တယ္။
ေယဘူယ်ပဲဆုိဆုိ အေသးပဲစိတ္ၾကည့္ၾကည့္ ပုိျပီးတိက်ေအာင္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ပါရာဒုိင္းအေျပာင္းေၾကာင့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သူတုိ႔ေတြဆီကေလ့လာသူေတြဟာ အမွန္တရားနဲ႔ပုိျပီးနီးကပ္လာတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ စြန္႔လႊတ္ေကာင္းစြန္႔လႊြတ္ပစ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ၀စ္ဂ်င္စတိန္းဟာ ၾသစၾတီးယားႏုိင္ငံသား။ ၂၀ရာစုရဲ႕ထင္ရွားတဲ့ ေတြးေခၚရွင္ေတြထဲကတဦးျဖစ္ျပီး သူ႔ဒႆနမွာအဆင့္၂ဆင့္ေတြ႔ႏုိင္တယ္လုိ႔ေနာက္ပုိင္းပညာရွင္ေတြက သုံးသပ္ၾကတယ္။ ပထမအဆင့္က ေလာဂ်စ္ကုိ Metaphysics (ဖေလာ္ရဲ႕လက္တက္တခု၊ သဘာ၀ရဲ႕ျဖစ္တည္မွဳကုိေလ့လာတဲ့ပညာရပ္) နဲ႔ ဘာသာစကားကုိၾကားခံျပီးဆက္စပ္ေလ့လာ တာျဖစ္ျပီး ဒုတိယအဆင့္က အေပၚမွာေျပာတဲ့ အေတြးအေခၚပုိင္းဆုိင္ရာစိစစ္မွဳမ်ား (Philosophical Investigation - ၁၉၅၃) ပါ။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့သူဟာ အစဥ္အလာေတြးေခၚမွဳေတြအားလုံးအျပင္ ပထမအဆင့္ကသူ႔ရဲ႕နာမည္ရွိျပီး သားအယူအဆေတြ ကုိအကုန္ဆြဲလွန္ပစ္ခဲ့တယ္။ သူေျပာတဲ့ ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံဆုိတာဟာ ဘာသာစကားသုံးစြဲျခင္း ကုိအဓိကရည္ညႊန္းလုိျပီး လူေတြဟာတေယာက္အယူအဆအေတြးအေခၚကုိ တေယာက္ လက္ခံရာမွာ ဘာသာစကားသုံးစြဲမွဳအတြင္း (ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဇာတိ၊ ဓေလ့ထုံးတမ္း စတဲ့) ဘ၀ဖြဲ႔တည္ပုံထဲကသာလက္ခံ ၾကတာ၊ စဥ္းစားဆင္ျခင္ႏုိ္င္စြမ္းအားနဲ႔လက္ခံၾကတာမဟုတ္ဘူးဆုိလုိ႔၊ အားလုံးလက္ခံႏုိင္တဲ့ ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့အမွန္ဆုိတာမရွိေတာ့ပဲ လူတစု၊ အခ်ိန္ကာလတခု၊ ယဥ္ေက်းမွဳတခုအတြင္းမွာ လက္ခံႏုိင္ရင္ မွန္တာပဲလုိ႔ယူလုိ႔ we agree in form of life လုိ႔ေျပာတာျဖစ္တယ္။)
ေနာက္ဆုံးပုိ႔စ္ အပုိင္း၅ တြင္ျပီးပါမည္။
KZေက