Saturday, November 13, 2010

၁၆။ အားလုံးမလြတ္ေျမာက္မခ်င္းမည္သူမွ်လြတ္ေျမာက္လိမ့္မည္မဟုတ္

ဥေရာပေပါင္းစည္းေရးအတြက္စဥ္းစားလာရသည့္အခ်က္တခ်က္မွာ ကမာၻလုံးစီးပြားေရးစံနစ္၏ ႏုိင္ငံတခုခ်င္းေပၚသုိ႔ရုိက္ခတ္ခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ေယဘူယ်ဆုိရလွ်င္ ေခတ္မွီဖံြ႕ျဖဳိးျပီးနည္းပညာ ေရွ႕တန္းေရာက္ေနသည့္စက္မွဳႏုိင္ငံၾကီးမ်ားတြင္ စီးပြားေရးဖံြ႕ျဖဳိးမွဳအတြက္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္လူမွဳေရးဘက္တြင္ ေပးဆပ္ရတတ္သည္ဆုိသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ဒါေတြက အလုပ္လက္မဲ့ႏွဳန္းမ်ားလာျခင္း၊ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳ ႏွင့္ ၀င္ေငြမညီမွ်မွဳတုိ႔ျဖစ္သည္။ အဆုိပါအခ်က္မ်ားကလူမွဳေပါင္းစည္းေရးကုိေျပေလွ်ာ့ေစသည္။ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳကိုထိပါးေစသည္။ လူမွဳဖူလုံေရးစံနစ္၊ အလုပ္သမားေစ်းကြက္ကုိအေလွ်ာ့ အတင္းျပဳျခင္း၊ ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးေပၚလစီ တုိ႔ျဖင့္အထက္ကဆုိခဲ့သည့္အက်ပ္အတည္းမ်ားကုိေျဖရွင္းႏုိင္သည္။
သုိ႔ေသာ္ ကမာၻလုံးစီးပြားေရး ႏွင့္ ေငြေၾကးေစ်းကြက္တုိ႔က စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖဳိးမွဳ၏ေဘးထြက္ျပႆနာမ်ားကုိ လူမွဳဖူလုံေရးစံနစ္ျဖင့္ထိမ္းေက်ာင္းႏုိင္စြမ္းကုိ ထိခုိက္လာေစသည္။ ဆုိလုိသည္မွာကမာၻလုံးစီးပြားေရးႏွင့္ အတူေပၚေပါက္လာေသာ ႏုိင္ငံစုံေကာ္ပုိးေရးရွင္းၾကီးမ်ားကသူတုိ႔ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသည့္ႏုိင္ငံတြင္ အလုပ္သမား ေစ်းကြက္ကိုဥပေဒမ်ားသုံးျပီးထိမ္းခ်ဳပ္လာပါက အျခားလုပ္အားေစ်းခ်ဳိ ျပီးကန္႔သတ္မွဳနဲသည့္ႏုိင္ငံသုိ႔ေျပာင္းေရြ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေပလိမ့္မည္။ ဒီျခိမ္းေျခာက္မွဳကႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳမ်ားစီး၀င္လာရန္၊ ၀င္လာျပီးသားျမွဳပ္ႏွံမွဳမ်ားျပန္ထြက္မသြားေစရန္ ထုိလုပ္ငန္းမ်ားအရင္းအႏွီးမ်ားအတြက္အခြန္အေကာက္ႏွဳန္းမ်ား ကိုတုိးျမွင့္ေကာက္ခံရန္မလြယ္ကူေပ။ တဘက္တြင္လည္းလူမွဳဖူလုံေရး၀န္ထုပ္၀န္ပုိးကလည္းရွိျပန္သည္။ အခြန္ေငြတုိးခ်ဲ႕ေကာက္ခံဖုိ႔ကလည္းအျမဲလုိက်ားျမီးဆြဲရသလုိျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အစုိးရ၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱယားလည္ပတ္ေစမည့္ ဘတ္ဂ်က္လုိေငြကိုရွာေဖြရန္ခက္ခဲလာေပသည္။
ဒီျပႆနာေတြကိုေျဖရွင္းရန္ ဟာဘားမားကျဖစ္ႏုိင္ေျခႏွစ္ခုတင္ျပထားသည္။ ပထမတခ်က္က အသုံးစရိတ္ ေတြကုိေလွ်ာ့ခ်၊ ေလဘာမားကက္ကုိဖြင့္ေပးထား၊ သုိ႔ေသာ္လူမွဳဖူလုံေရးကိုမလုပ္ႏွင့္ေတာ့။ ဖ်ားမယ္နာမယ္ဆုိ ကုိယ့္စရိတ္နဲ႔ကုိယ္ကု၊ ေဆးရုံတက္လုိ႔ကေတာ့စုထားတာေလးေတြထုတ္သုံးေပေတာ့။ ဆုိလုိတာကႏုိင္ငံသား ေတြစီးပြားေရးဘက္ကအသာရထားသမွ် လူမွဳေရးႏွင့္ႏုိင္ငံေရးတြင္ျပန္လည္ေပးဆပ္ရေပေတာ့မည္။ ဒါကနီယုိလစ္ဘရယ္နည္း၊ ဟာဘားမားသိပ္သေဘာေတြ႔ပုံမေပၚ။ ေနာက္တနည္းက ႏုိင္ငံေရးကုိပါ ကမာၻလုံးဇတ္သြင္းဖုိ႔ျဖစ္သည္။ ကမာၻပတ္ေနသည့္ လက္ရွိဂလုိဘယ္စီးပြားေရးကိုႏွင္တံေလးႏွင့္ ေမာင္းဖုိ႔ျဖစ္သည္။ ဒီအယူအဆကုိအားလုံးကမ်က္ခုံးပင့္ျပီးၾကည့္ၾကသည္။ ဟုတ္ပါ့မလားေမာင္ကာလုရဲ႕ဆုိသည့္မ်က္ႏွာေပးေတြနဲ႔။ ဟာဘားမားကေတာ့ေအာင္ျမင္မည္မဆုိ။ စမ္းၾကည့္ရမည္တဲ့။ ခုကုိပဲစတင္ေနပါျပီ။ ဥေရာပယူနီယံျဖစ္သည္။ ဟာဘားမားကေတာ့ ဒါကပုံစံေျပာင္းတာမဟုတ္။ တုိးခ်ဲ႕ေနျခင္းလုိ႔ဆုိသည္။ စံနစ္တခုကေန၊ ပံုစံတခုကေန တျခားတခုကုိ ကူးေျပာင္းေနတာမဟုတ္။ ပုံစံတူကိုတုိးခ်ဲ႕ေနျခင္းဟုဆုိသည္။ ေဒသမတူ၊ ဘာသာစကားမတူ၊ ယဥ္ေက်းမွဳအေျခခံမတူသည့္ အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံမ်ားအားလုံး ဥေရာပသမဂၢဆုိသည့္ေခါင္းစဥ္တခုတည္း ေအာက္တြင္မည္သုိ႔စုစည္းၾကမည္နည္း။ ဒါလည္းပဲ ေမးစရာေကာင္းသည့္အခ်က္တခုျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းစုံေရာျပြန္းလာျပီး လူမ်ားေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ႏုိင္စြမ္းအားျမင့္လာသည့္ အတြက္ေရရွည္တြင္လည္းႏုိင္ငံဆုိသည့္စည္းတခုတားျပီး အထီးတည္းေနဖုိ႔မလြယ္ေတာ့ပါဟု ဟာဘားမားကေထာက္ျပထားသည္။ ယဥ္ေက်းမွဳမ်ားအျပန္အလွန္ေလ့လာျခင္း၊ ခရီးသြားလာမွဳမ်ားလြယ္ကူေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း၊ တကၠသုိလ္မ်ားတြင္ကူးေျပာင္းပရုိဂရမ္မ်ားထဲ့သြင္းျခင္း တုိ႕သည္အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံမ်ားအတြင္း ေကာင္းမြန္ေသာနားလည္ယုံၾကည္မွဳကိုေရရွည္တြင္ေပးေပလိမ့္မည္။ ဥေရာပအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္အေစာပုိင္းကာလမ်ားတြင္ ေဒသသတ္မွတ္ခ်က္အရႏုိင္ငံပုံစံယွဥ္ျပဳိင္မွဳမ်ားရွိ ေနေပဦးမည္။ သုိ႔ေသာ္တခ်ိန္တြင္ယူနီယံအဆင့္ထိနားလည္တုိးျမွင့္ခံစားလာႏုိင္မည္ဟုဆိုသည္။ ဒီပုံစံကသင္ခန္းစာႏွင့္အေတြ႔အၾကဳံမ်ားသည္ ေကာ္စမုိေပၚလီတန္ကမာၻ႔ႏုိင္ငံေရးထဲကုိ၀င္ေရာက္လာ ႏုိင္ေပလိမ့္မည္။ ေနာက္ဆုံးသြားမည့္ပန္းတုိင္မွာ ကမာၻေစ်းကြက္စီးပြားေရးႏွင့္ သူ႔ကုိတည့္မတ္မည့္ ကမာၻ႔ႏုိင္ငံေရးျဖစ္သည္။
ဒါက ကမာၻသားေတြအတြက္အေကာင္းဆုံးႏုိင္ငံေရးပုံစံျဖစ္ျပီး အားလုံးၾကဳိးစားရမည့္ ျဖစ္စဥ္တခုလုိ႔လည္းဆုိသည္။ အားလုံးဆက္လက္စမ္းသတ္သြားရမည့္နည္းလမ္းလုိ႔လဲဆုိသည္။ ဘာလုိ႔လဲ၊ အျခားနည္းေတြကပုိဆုိးမည့္အက်ဳိးဆက္ေတြကိုေတြ႔ေနရလုိ႔ပဲျဖစ္သည္။ အရင္းရွင္စံနစ္ကုိဇက္ၾကဳိးျဖည္ျပီး လႊတ္ေပးလုိက္လုိ႔မျဖစ္။ စမ္းသတ္ခ်က္ေသခ်ာေပါက္ေအာင္ျမင္မည္မဆုိႏုိင္၊ သုိ႔ေသာ္ မျဖစ္ႏုိင္ေသာကိစၥလည္းမဟုတ္။ ဒီမုိကရက္တစ္စံႏွဳန္းမ်ားအရ လြတ္လပ္ျပီးညီမွ်သည့္ႏုိင္ငံသားေတြစုေပါင္းျပီး သူတုိ႔လူမွဳကမာၻကုိပုံေဖာ္ႏုိင္စြမ္းသည္ အခြင့္အေရးကုိဘာလုိ႔လက္လႊတ္ခံမည္နည္း။ ဟာဘားမားကေတာ့ အားလုံးမလြတ္ေျမာက္မခ်င္းမည္သူမွ်လြတ္ေျမာက္လိမ့္မည္မဟုတ္ ဟုဆုိသည္။

KZေက

Main References:
HABERMAS (a very short introduction) by James Gordon Finlayson 2005, Oxford
Fifty Major Political Thinkers (Second Edition, 2007) by Ian Adams and R.W. Dyson, Routledge

Saturday, November 6, 2010

၁၅။ ဘာလင္တံတုိင္းအျပဳိ ႏွင့္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးရစ္သမ္

ကုိလူ။ ။ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကဂ်ာမာန္မွာေတာ္ေတာ္ေမႊေနလုိ႔ ဟာဘားမားကဒါကုိအေရးတၾကီး ေျပာရတာလား။
ကုိမူ။ ။ ခင္ဗ်ားလည္းသိပါတယ္။ ဟစ္တလာကအာရိယာန္ေသြးဆုိျပီး အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကေန ဖက္စစ္စံနစ္ကုိကူးခဲ့တယ္။ ေအာ့ဇ၀စ္ လုိငရဲခန္းေတြထဲမွာ ဂ်ဳး၆သန္းကိုရွင္းခဲ့တယ္၊ ဂ်ာမာန္ေတြဟာ စစ္ၾကီးႏွစ္ခုစလုံးရွဳံးခဲ့တယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ဆုိဗီယက္ကဒုတိယကမာၻစစ္အျပီးမွာ ဂ်ာမနီ ကုိခြဲစိတ္ျပီး သူတုိ႔စိတ္ၾကဳိက္ အစုိးရနဲ႔အယူ၀ါဒေတြသြတ္သြင္းခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ဘာလင္တံတုိင္းအျပဳိမွာ စစ္ေအးနိဂုံးဆုိတဲ့ သမုိင္းတေကြ႕ကုိေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဂ်ာမာန္ေပါင္းစည္းေရးအေၾကာင္းလည္းေျပာပါဦးဗ်
ကုိမူ။ ။ ႏုိ၀င္ဘာ၉. ၁၉၈၉ မွာ ဂ်ာမာန္အေရွ႕နဲ႔အေနာက္ ႏွစ္ႏုိင္ငံေပါင္းစည္းၾကတယ္။ GDR (German Democratic Republic) အေရွ႕ဂ်ာမနီ ျပဳိက်သြားတယ္။ ဟာဘားမားဟာအဲဒီအခ်ိန္ကျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးနဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္ကုိအၾကံျပဳခဲ့တယ္။
ကိုလူ။ ။ အဲဒီအခ်ိန္က ခ်န္ဆယ္လာက ဟဲလမြတ္ခုိး မဟုတ္လားဗ်။
ကုိမူ။ ။ အင္း။ သူနဲ႕သူ႔လူေတြကဂ်ာမာန္ေပါင္းစည္းေရးကုိ ၾကားခံဥပေဒနဲ႔အဆင့္ေတြမခံပဲ တုိက္ရုိက္သြားဖုိ႔လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကပ္ရက္ေရြးေကာက္ပြဲမွာလူထုေထာက္ခံမွဳေကာင္းဖုိ႔ ဆုိတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ ေၾကာင့္ဆုိပဲ။
ကိုလူ။ ။ အဲဒါဘာမ်ားမွားသြားသလဲ။ ခုလည္း ဂ်ာမနီဟာတည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ပဲမလား။
ကုိမူ။ ။ ဟာဘားမားအျမင္ကေတာ့ အခ်ိန္သာပုိယူခဲ့ရင္အေရွ႕ဂ်ာမနီသားေတြဟာ အေနာက္က ဗ်ဳရုိကရက္ေတြခင္းေပးတဲ့အယူအဆ၊ လမ္းေၾကာင္းအတုိင္းသြားစရာမလုိပဲ သူတုိ႔လည္း ေပါင္းစည္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ တစံုတရာထဲ့၀င္ႏုိင္မယ္။ လုံေလာက္တဲ့ ကိုယ္က်င့္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ သေဘာညီမွဳေတြအားနည္းခဲ့ရတယ္ဆုိပဲ။ ပုိဆုိးတာက အေရွ႕ဂ်ာမနီရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေဆာက္အအုံေဟာင္းကုိ ဖ်က္ျပီး သူနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအင္စတီက်ဳးရွင္းေတြအားလုံးကုိပါခ်ဳပ္ျငိမ္းေစတာဟာ မွားတယ္ဆုိတယ္။
ကုိလူ။ ။ အေရွ႕ရဲ႕အာဏာရွင္ပုံစံကုိမၾကဳိက္လုိ႔ဖ်က္ျပီးအေနာက္နဲ႔ေပါင္းပါတယ္ဆုိမွ ဘာကိုသံေယာဇဥ္တြယ္ေနရဦးမလဲဗ်၊
ကုိမူ။ ။ သူတုိ႔ဖ်က္သိမ္းခဲ့တာေတြထဲမွာ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းလည္းပါတာကုိး။ ဒါကုိဟာဘားမား ကၾကဳိက္ပုံမရဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔စီးပြားေရးႏွစ္ခုထဲပဲၾကည့္ျပီးေပါင္းစည္းေရးကုိမလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ႏုိင္ငံေရးအရကုိေပါင္းႏုိင္မွ ပီျပင္တဲ့ေပါင္းစည္းေရးျဖစ္လာမွာ။ အေရွ႕ဂ်ာမာန္ေတြကိုဘယ္လုိဖြံ႕ျဖဳိးတုိးတက္ ေအာင္ျပန္စရမယ္ဆုိတဲ့ကုိယ္တုိင္နားလည္သိျမင္မွဳ အခ်ိန္တခုေတာ့ေပးရမယ္။
ကိုလူ။ ။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ခုလိုစာရြက္ေပၚကစီမံကိန္းေတြမၾကည့္ပဲလက္ေတြ႔ေဖာ္ေဆာင္လုိက္တာကိုပဲ အမွတ္ေပးၾကတယ္ေနာ္။
ကုိမူ။ ။ ဒါေပမဲ့ဟာဘားမားသံသယရွိတဲ့ေနာက္တခ်က္က ဂ်ာမနီဟာ ပန္ဂ်ာမန္အမ်ဳိးသားေရးအေျခခံစိတ္ဓါတ္ (Pan-German Nationalist Sentiment) နဲ႔ေပါင္းခဲ့တယ္။ ေနာက္ပုိင္းအေရွ႕ဂ်ာမန္မွာတျခားကလာအလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြကုိဂ်ာမန္လူမ်ဳိးေရးအစြန္းေရာက္ေတြက ေႏွာင့္ယွက္ခဲ့တာေတြဟာ ဒီအက်ဳိးဆက္လုိ႔ သူသံုးသပ္တယ္။
ကိုလူ။ ။ ဘာလဲဗ် ပန္ဂ်ာမန္ ဆုိတာ။
ကုိမူ။ ။ ဂ်ာမန္စကားေျပာသူေတြအားလုံးေပါင္းစည္းေရးပဲ။ ဥေရာပအလယ္ပုိင္းအေရွ႕ပုိင္းနဲ႔ ေျပာရရင္ ဒတ္ခ်္ေတြနဲ႔ ဖလင္းမစ္ခ်္ ေတြကလည္းမူရင္းဂ်ာမန္စကားရဲ႕ေဒသသုံးေတြလုိ႔ဆုိတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဖလင္းမစ္ခ်္ကဘယ္လ္ဂ်ီယံမွာပဲေျပာတာမဟုတ္ဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ ဟုတ္တယ္ ဘယ္လ္ဂ်ီယံသားေတြအဓိကေျပာတာ ျပင္သစ္နဲ႔ဖလင္းမစ္ခ်္ ေပါ့။ ဘရပ္ဆဲမွာေရဒီယုိမွာႏွစ္ဘာသာနဲ႔အဓိကလႊင့္ျပီး တျမဳိ႕ထဲေနျပီး နာမည္ၾကီးျပင္သစ္အဆုိေတာ္နာမည္ကုိ ဖလင္းမစ္ခ်္ ေျပာတဲ့သူေတြကမသိၾကဘူးလုိ႔ က်ေနာ္တခါကဖတ္လုိက္ရတယ္။ ပန္ဂ်ာမန္ရဲ႕မူလရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ နပုိလီယံရဲ႕အင္အားခ်ဲ႕ထြင္မွဳကုိတားဖုိ႔ပါပဲ။
ကုိလူ။ ။ ေအာ္ ဥေရာပသမဂၢရုံးစိုက္တဲ့ ျမဳိ႕ေတာ္မွာ ဘာသာစကားႏွစ္ခုနဲ႔ကပ္ညိေနတဲ့ဆရာမ်ားက ဥေရာပယူနီယံကုိဘယ္လုိမ်ား ထူေထာင္ၾကမလဲဗ်ာ။
ကုိမူ။ ။ အဲဒါေလ ခင္ဗ်ားသိခ်င္ေနတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ေနာက္ဆုံးေျပာမဲ့ဟာေပါ့။ ဥေရာပေပါင္းစည္းေရးနဲ႔ ဟာဘားမားရဲ႕ပုိ႔စ္ေနရွင္နယ္လစ္ အယူအဆ။
ကိုလူ။ ။ ျမန္ျမန္သာျပီးပါမွပဲကုိယ့္ဆရာေရ။ ဒါျပတ္ပါမွပဲက်ေနာ္လည္းရြာျပန္ျပီး သာဂိတုိ႔ထန္းေတာမွာ မနက္ေစာေစာ ႏွစ္ျမဴေလာက္သြားဆြဲျပီး မိန္းမေခ်ာမွတ္မိေလမလားကြယ္ ကန္ပတ္လည္ခေရပြင့္ ရြာထိပ္ကေက်ာင္းေတာ္သာနေဘး ……. ဆုိျပီးအက်ယ္ၾကီးဟဲလုိက္ဦးမယ္ဗ်ာ။

KZေက

Friday, November 5, 2010

၁၄။ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကုိလက္သပ္ေမြးတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေက်ာမွာဒါဏ္ရာေတြနဲ႔

ကုိလူ။ ။ အင္း လူမွဳအစီအစဥ္ တခုတည္ျငိမ္ဖုိ႔ဆုိတာလည္းဘက္ေပါင္းစုံကၾကည့္ရတာကလား။ ခင္ဗ်ားေနာက္ဆုံးေျပာမယ္ဆုိတဲ့ Post-national Citizenship ဆုိတာေလးဆက္ပါဦး။
ကုိမူ။ ။ ဆက္တာေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ (Nationalism) ကုိအရင္စၾကည့္ရေအာင္။ ေမာ္ဒန္ေခတ္ဦးလူ႔အဖြဲ႔အစည္းပုံစံဟာ ေဒသ၊ ဓေလ့ထုံးတမ္း၊ ဘာသာေရးယုံၾကည္မွဳနဲ႔ ေျမရွင္စံနစ္ရဲ႕အရိပ္ေအာက္မွာရွိခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၈ရာစုအကုန္ပုိင္းေလာက္ ကစျပီး ဥေရာပႏုိင္ငံေတြဟာ အဲဒီအခ်ိန္မွာရွိတဲ့လူမွဳျပႆနာေပါင္းစုံကုိေျဖရွင္း ရင္းပုံစံကြဲလာခဲ့တယ္။ ျမဳိ႕ျပယဥ္ေက်းမွဳစတယ္၊ လူေတြကုန္ေတြ လွဳပ္ရွားစီးဆင္းလာတယ္၊ ဘာသာေရးအစြဲအလမ္းနဲလာတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဒီရြာေလးမွာ ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ ဓါးမဦးခ် ေနထုိင္လုပ္ကုိင္စားေသာက္သူေတြ၊ ကုိယ့္ေဘးအိမ္မွာမရွိေတာ့ဘူး၊ လူစိမ္းေတြေရာက္လာတယ္။ ဘာသာစကားအရ ယဥ္ေက်းမွဳအရ အစဥ္အလာထုံးဖြဲ႔မွဳတူညီျပီးဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ကြန္ျမဴနတီေတြဟာ မွ်ေျခယုိင္လာတယ္ေပါ့။
ကုိမူ။ ။ ဒီေတာ့ဗ်ာ လူမွဳေပါင္းစည္းေရးကအရင္ထက္ပုိအေရးပါလာတယ္။ ႏုိင္ငံသားေတြၾကားမွာရွိတဲ့ ဆက္ထုံးေတြကုိခုိင္ျမဲေအာင္လုပ္ဖုိ႔လုိလာတယ္။ ႏုိင္ငံနဲ႔ႏုိင္ငံသားသိစိတ္ (National Consciousness) ႏွစ္ခုကိုတျပဳိင္နက္ထဲထူေထာင္ဖုိ႔ စုေပါင္းယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ႏုိင္ငံေရး ကုိယ္ပုိင္အမွတ္သညာ (Collective cultural and political Identity) ကုိခံစားတတ္ဖုိ႔လုိလာတယ္။
ကုိလူ။ ။ အဲဒီခံစားမွဳဟာအစြန္းေရာက္လြန္ကဲလာရင္ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ၀င္သြားေရာ လုိ႔ခင္ဗ်ားေျပာခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ ဟုတ္တယ္၊ အမ်ဳိးသားေရးလကၡဏာဆုိတာက ဆင္ျခင္မွဳအေျခခံနဲ႕သြားတာမဟုတ္ဘူး။ ခံစားမွဳနဲ႔သြားတာကုိး။ ေခတ္မွီလာတဲ့ ေရာေထြးစုေပါင္းလာတဲ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ ယူနီဘာဆယ္စံ အရ ညီမွ်ျပီး စည္းကမ္းဥပေဒတက်ျဖစ္သင့္တယ္ဆုိတဲ႔ အစုအဖြဲ႔ေတြရွိတယ္။ တဘက္မွာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလုိ၊ လြတ္လပ္ေရးလုိ၊ စစ္ပြဲနဲ႔သမုိင္းေတြကုိ အတူျဖတ္သန္းရင္းရလာခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းအရ ဂုဏ္ေရာင္ ထြန္းေျပာင္မွဳေပၚ အေျခခံထားတဲ့ စုစည္းမွဳရွိတယ္။ ဒီႏွစ္ခု မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္မိရင္း အကဲဆတ္လာၾကတယ္။
ကိုလူ။ ။ အဲဒီေတာ့
ကုိမူ။ ။ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေတြမွာဒီျခိမ္းေျခာက္မွဳၾကီးလာေတာ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကုိ လွမ္းဆြဲေတာ့တာေပါ့။
ကိုလူ။ ။ တည္ျငိမ္မွဳကုိဗန္းျပျပီး အမ်ဳိးသားေရးကုိေရွ႕တန္းတင္လာတာလည္းမရွိႏုိင္ဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ ရွိႏုိင္တာပါပဲ။ ရွိေနတာပါပဲ။ သုိ႔ေသာ္က်ေနာ္ေျပာခ်င္တဲ့အပုိင္းက ဖြံ႕ျဖဳိးျပီးျဖစ္ေစ၊ဖြံ႕ျဖဳိးဆဲျဖစ္ေစ၊ မဖံြ႕ျဖဳိးေသးတာပဲျဖစ္ေစ၊ ဒါဏ္ရာတမ်ဳိးမ်ဳိးရထားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာသာ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကုိ အေတြ႔ရမ်ားတယ္ ဆုိတာပါ။ ေဘးဖယ္ထုတ္ခံထားရတဲ့လူနည္းစုေတြဟာ သူတု႔ိအသိမွတ္ျပဳခံရဖုိ႔၊ ျပန္လည္ရုန္းကန္ၾကမွာအမွန္ပဲ။
ကိုလူ။ ။ ဖိေတာ့ရုန္း၊ ရုန္းေတာ့ဖိ၊ ဂ်ာေအးကုိသူ႔ၾကီးေဒၚၾကီးကပါ၀င္ရုိက္တယ္ဆုိပါေတာ့။
ကုိမူ။ ။ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကရွဳိ႕ဖုိ႔လြယ္တယ္။ ျငိမ္းဖုိ႔က်ေတာ့အမ်ားၾကီးခက္ပါတယ္။ မထိမ္းႏုိင္ရင္လူမ်ဳိးေရးသန္႔စင္မွဳနဲ႔ လူမ်ဳိးစုလုိက္မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မွဳေတြထိပါေရာက္ခဲ့တာေတြမ်က္ျမင္ပဲမလား။
ကိုလူ။ ။ ဒီေထာင္ခ်က္ကထြက္ႏုိင္တဲ့နည္းမ်ား ခင္ဗ်ားဘုတ္အုပ္ေတြထဲမေတြ႔မိဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ ဟာဘားမားေျပာတာကေတာ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံနည္းလမ္းတက်ျဖစ္တဲ့မ်ဳိးခ်စ္၀ါဒ (Constitutional Patriotism) တဲ့။ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒဆုိတာက Post-conventional Morality ကေနThe Conventional Morality ကုိျပန္သြားတာကုိး၊ သမိုင္းဆုိင္ရာဖြံ႕ျဖဳိးတုိးတက္မွဳကိုေနာက္ျပန္လွည့္တာကုိး၊ ဥပေဒနဲ႔ထိန္းေက်ာင္းရမယ္။ ဒီမုိကေရစီလုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ပဲတည့္မတ္ရမယ္။ အဲသည္မွာအေရးၾကီးတာက အေျခအေနအရပ္ရပ္နဲ႔ေျပလည္ႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့ႏုိင္ငံေရးယဥ္ေက်းမွဳ ရွိေနဖုိ႔လုိတယ္။

KZေက

Wednesday, November 3, 2010

၁၃။ လူတဦးခ်င္းစီ၏လြတ္လပ္မွဳကုိလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္းေလ့က်င့္ျခင္း

Moral Discourse အရဆက္စပ္ပတ္သက္ေနသူအားလုံးလက္ခံႏုိင္သည့္စံႏွဳန္းမ်ားလုိလာသည္။ Moral Discourse ကုိသုံးစြဲျပီးအေရာက္သြားရမည့္ Post-conventional Morality ၏အဆင့္ေျခာက္တြင္ ထုိစံႏွဳန္းမ်ားျဖင့္ တရားမွ်တမွဳ၊ညီမွ်မွဳတုိ႔ျဖင့္လူသား၏ ဂုဏ္သိကၡာကုိေလးစားသိမွတ္မွဳျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ တဘက္တြင္ေမာ္ဒန္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသည္ ရွဳပ္ေထြး၊ ကြဲျပား၊ယဥ္ေက်းမွဳေပါင္းစုံေရာေႏွာလာျပီး ဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာ စံတခုတည္း ေခါင္မွ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွဳမ်ဳိးမရွိေတာ့။ ဒီအခ်က္ေတြက ေမာ္ဒန္လူသား၏ ကုိယ္ပုိင္အေတြ႔အၾကဳံႏွင့္ေလာကအျမင္ (Subjectivity) ကုိအျခားသူမ်ားႏွင့္ညိွႏွဳိင္းရင္းဆုံးရွဳံး ခံလုိက္ရမည္ဟုမဆုိလုိ၊ က်ယ္ျပန္႔လာသည့္ကုိယ္ပုိင္အျမင္ (larger self) တခုဖံြ႕ျဖဳိးလာေစရန္သာျဖစ္သည္။ ေတြးေခၚ ေမွ်ာ္ျမင္မွဳျပည့္၀သည့္ စုေပါင္းအျမင္တခု (an idealized we-perspective) ထူေထာင္ႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ ဟာဘားမား၏ ဆုိခဲ့ပါ အယူအဆသည္ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖီရွဳေထာင့္မွသည္ ႏုိင္ငံေရးအျမင္တခုကုိေရြ႕ေျပာင္းလာခဲ့သည္။ တကယ္တမ္းဆုိလွ်င္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ဥပေဒကုိ ကုိယ္က်င့္ရွဳေထာင့္မွ ခြာေျပာရန္မျဖစ္ႏုိင္ေပ။
ဟာဘားမားကႏုိင္ငံေရးကုိအ၀န္းအ၀ုိင္းႏွစ္ခုခြဲေျပာသည္။ စည္းတြင္းအ၀န္းအ၀ုိင္း (Formal Sphere) ႏွင့္ စည္းျပင္အ၀န္းအ၀ုိင္း (Informal Sphere) ျဖစ္သည္။ စည္းျပင္၀န္း၀ုိင္းတြင္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း (Civil Society) ရွိသည္။ အစုိးအရမဟုတ္သည့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ႏွင့္ မီဒီယာတုိ႔သည္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲတြင္ပါသည္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြကအဆုံးအျဖတ္ေပးႏုိင္သူတုိ႔မဟုတ္။ သူတုိ႔က ႏုိင္ငံ၏ ေယဘူယ်ျပႆနာမ်ား၊ သီးျခားျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ပါတ္သက္သည္တုိ႔တြင္ေဆြးေႏြး၊ နားလည္မွဳယူ၊ အေလွ်ာ့အတင္းျပဳ၊ အယူအဆမ်ားစုစည္းတင္ျပၾကသည္။ တဘက္တြင္ ပါလီမန္၊ ၀န္ၾကီးအဖြဲ႔၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံထားရေသာအဖြဲ႔မ်ား ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ စည္းတြင္း၀န္း၀ုိင္း ထဲတြင္ရွိျပီး ေပၚလစီခ်မွတ္သူမ်ား၊ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္သူမ်ား၊ ဥပေဒျပဳသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ဟာဘားမားအယူအဆအရ ႏုိင္ငံေရးစံနစ္တခုတြင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏုိင္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ေတြးေခၚယူဆခ်က္၊ေ၀ဖန္ပုိင္းျဖတ္ခ်က္မ်ား စီး၀င္ႏုိင္စြမ္းရွိရမည္။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏုိင္ေသာ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ အသြင္း (Input) တြင္အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ လူထုအယူအဆ၊ အေတြးအေခၚမ်ားရွိျပီး အထြက္ (Output) တြင္ လူထုေပၚလစီႏွင့္ ဥပေဒတုိ႔ရွိရမည္။ ဒါကေခတ္မွီေမာ္ဒန္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတခုအတြက္ အျပဳိင္သြားေနရမည့္ႏုိင္ငံေရးစည္းတြင္းစည္းျပင္အ၀န္းအ၀ုိင္း ႏွစ္ခုျဖစ္သည္။
ထု႔ိအျပင္ အေျခခံအေတြးအေခၚပုိင္းတြင္လည္း ဟာဘားမားသည္ အစဥ္အလာ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆ ႏွစ္ခုကိုမွ်ျပီးပုံေဖာ္ဖုိ႔တင္ျပထားျပန္သည္။ ထုိႏွစ္ခုမွာ Liberal Democracy ႏွင့္ Civic Republican ျဖစ္သည္။
လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီမွာ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္တဦးခ်င္းလြတ္လပ္ခြင့္ (Individual Self-determination) ေပၚအေျခခံသည္။ လူတဦးခ်င္းစီ၏စိတ္ခံစားမွဳအေပၚမူတည္ျပီး လြတ္လပ္မွဳကို အခြင့္အေရးအျဖစ္ ျမင္ႏုိင္သည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ Freedom ကုိ Opportunity အျဖစ္ဆြဲယူသုံးစြဲႏုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ရီပတ္ပလီကန္မွာ အခ်ဳပ္အခ်ာခုိင္မာမွဳ၊ လူထုႏွင့္ႏုိင္ငံေရးခ်ဳပ္ကုိင္မွဳ (Self-realization of the political community) ေပၚ အေျခခံသည္။ လူထု၏စုေပါင္းႏုိင္ငံေရးခ်ဳပ္ကုိင္မွဳဆုိသျဖင့္ လူတဦးခ်င္းစီ၏လြတ္လပ္ခြင့္ ကိုကန္႔သတ္သည္။ လြတ္လပ္မွဳကုိအေလ့အက်င့္အျဖစ္ျမင္သည္။ Freedom ကုိ Exercise ဟုအနက္ဖြင့္သည္။
ဟာဘားမားကလူတဦးခ်င္းစီ၏လြတ္လပ္ခြင့္ကုိမထိပါးသည့္လူထုႏုိင္ငံေရးအာဏာဖြင့္ဆုိလုိသူျဖစ္သည္။ ဒီမွ်ေျခကုိရွာလုိသျဖင့္ ပါလီမန္၊ လႊတ္ေတာ္စသည့္ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္း၏ဆုံးျဖတ္ခြင့္အတြင္း အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အယူအဆႏွင့္အျမင္တုိ႔ကုိထဲ့သြင္းစဥ္းစားေစလုိျခင္းျဖစ္သည္။
သုိ႔ေသာ္ ေၾသာ္သုိ႔ေသာ္ျဖစ္သည္။ လူတဦးခ်င္းစီ၏လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိသည္မွာအျမဲလုိလုိလူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ တည္ျငိမ္မွဳႏွင့္ တြန္းထုိးလြန္ဆြဲရမွဳမ်ားရွိသည္။ ဒီႏွစ္ခုၾကားတင္းမာမ်ားရွိသည္။ ဒါကုိဟာဘားမားကမျငင္း။ အေျဖက ဥပေဒကုိၾကားခံထားျပီးေျဖရွင္းဖုိ႔ျဖစ္သည္။ ဥပေဒတရပ္သည္လုိက္နာရန္ေကာင္းမြန္သည့္အခ်က္(Appreciable) ထင္ရွားရွိရမည္။ အသိအမွတ္ ျပဳခံရသည့္အဖြဲ႔အစည္းတခုကခ်မွတ္ရမည္ (Positive Effect)။ ဥပေဒကုိလုိက္နာဖုိ႔ တင္းမာသည့္တြန္းအား (Coercible) ရွိရမည္။ ထုိအခ်က္မ်ားထင္ရွားမရွိပါက ဥပေဒအရျပ႒န္းထားသည့္လူ႔အခြင့္အေရးသည္ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိ ေစ်းကြက္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏာၱရား၏ ျခစားမွဳဒါဏ္မွ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ရန္ခဲယဥ္းမည္။ တနည္းဆုိလွ်င္အားနည္းသည့္အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကုိမွန္ကန္စြာဆုံးျဖတ္ခ်က္ေပးရန္ပံ့ပုိးႏုိင္စြမ္းရွိမည္မဟုတ္။ အက်ဳိးဆက္မွာအစုိးရ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း အာဏာပါ၀ါကိုတည္ေဆာက္ႏုိင္သည့္ အုပ္စုတခုကသာႏုိင္ငံ၏ကံၾကမၼာကုိခ်ယ္လွယ္ခြင့္ ရေပလိမ့္မည္။

KZေက