Saturday, March 26, 2011

ျပာေျခြခြက္ ၃။ ဆင္ေျခနည္းလမ္းတက်မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ေသာကိန္းမ်ား


စံတခုျဖင့္ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းဟာ ထူးဆန္းတဲ့အသုံးတခုျဖစ္တယ္။ ဒါကုိဘယ္က ခန္းရသလဲဆုိတာ က်ေနာ္လုိက္ရွာၾကည့္တယ္။ သူ႔ရဲ႕အက္ေဆးေပါင္းခ်ဳပ္တခုထဲမွာ ဂရိဖီေလာ္ေဆာ္ဖာ ၃ ေယာက္နဲ႔ အင္တာဗ်ဴး တခုပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ခန္းကသူ႔စကားလုံးနဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔အက်ဥ္းရွင္းျပတာေလးတခုေတာ့ရွိတယ္။
ခန္း။ ။ ဒီမွာၾကည့္။ စံတခုျဖင့္ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းဆုိတာအလြယ္ေလး။
ဂရိ။ ။ ခင္ဗ်ားသခ်ာၤမွာေျပာခ်င္တာလား။
ခန္း။ ။ က်ေနာ္အထက္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀က ကဲကုလနဲ႔စေတြ႕တယ္။ ဘယ္သူလည္းေတာ့မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ တေယာက္ကက်ေနာ့္ကုိ အတြဲ၂တြဲပါတဲ့ ကဲကုလစာအုပ္ တအုပ္ေပးတယ္။ စာအုပ္အစပုိင္းမွာ √2 ကုိ အီရာရွင္နယ္ကိန္း ျဖစ္ေၾကာင္းသက္ေသျပခ်က္ေလးပါလာတယ္။ က်ေနာ္သေဘာက်သြားတယ္။ စိတ္လည္းေတာ္ေတာ္ လွဳပ္ရွားသြားတယ္။ အဲဒီကေနက်ေနာ္ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းကုိစေတြ႔ခဲ့တာပဲ။ က်ေနာ့္မ်က္စိထဲေတာ့ √2 ဟာ ႏွဳတ္ခမ္းနီရဲရဲ၊ အပ်ံစား၀တ္စားထားျပီး ရင္ခုန္စရာေကာင္းေနတယ္။ တခုေတာ့အံ့အားသင့္စရာေပါ့။ ဒီအယူအဆကုိ က်ေနာ္ဟာ ရူပေဗဒ၊ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖီ ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာေဗဒ တခုခုကရခဲ့တာမဟုတ္ပဲ သခ်ာၤကရခဲ့တဲ့အတြက္ပဲ။ √2 ဟာ ကိန္းျပည့္ႏွစ္ခုနဲ႔အခ်ဳိးခ်ေဖာ္ျပလုိ႔မရႏုိင္ဘူးဆိုတဲ့သက္ေသျပခ်က္က ရခဲ့တာပဲ။ ဒါဟာ သခ်ာၤမွာျပတဲ့ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းပဲ။ အကြာအေ၀းတုိင္းကုိ ကိန္းျပည့္ (သုိ႔) အပုိင္းကိန္းတခုနဲ႔ေဖာ္ျပလုိ႔မရႏုိင္ဘူးဆုိတာ။
ဒီအခ်က္မွာ ပုိက္သာဂုိရသီအုိရမ္သမားေတြမွားသြားခဲ့တာေပါ့ေလ။ ဟဲလမက္ေျပာခဲ့သလုိေပါ့။ ဟုိရာတီရုိ ေကာင္းကင္ဘုံနဲ႕ကမာၻေျမမွာမင္းအေတြးအေခၚစိတ္ကူးအိပ္မက္ထက္ ပုိတဲ့အရာေတြရွိေနတယ္ဆုိသလုိေပါ့။
ဒါေပမဲ့ ဒီသခ်ာၤသေဘာတရားကေန ဘယ္လုိလုပ္ ခန္းဟာ သူ႔အေတြးအေခၚဒႆနိကအတြက္ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းကုိ ညာဏ္ပြင့္ခဲ့ရတာလဲ။ သခ်ာၤပညာဟာပုိဖြံ႕ျဖဳိးလာတယ္။ အယူအဆသစ္ေတြေပၚတယ္။ သက္ေသျပခ်က္အသစ္ေတြ၊ ရွင္းလင္းခ်က္အသစ္ေတြေပၚလာတယ္။ ဒီေန႔မွာ အီရာရွင္နယ္ကိန္းမွမဟုတ္ဘူး၊ စံကိန္း (Ideal Number) တုိ႔၊ ရွဳပ္ေထြးကိန္း (Complex Number) တုိ႔၊ စိတ္ကူးေယာင္ကိန္း (Imaginary Number) တုိ႔လည္းရွိေနျပီမလား။ ဒါေတြရွိလာလုိ႔မို႔ က်ေနာ္တုိ႔ဟာအတိတ္ကေပၚခဲ့တဲ့ သခ်ာၤသေဘာတရားေတြကုိနားလည္လုိ႔မရ ေတာ့ဘူးဆုိတာမွမရွိပဲ။ အီရာရွင္နယ္ကိန္းေတြေပၚလာလုိ႔ ရာရွင္နယ္ကိန္းေတြကုိသေဘာမေပါက္ႏုိင္ေတာ့ဘူးဆုိတာာမွ မရွိပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ကုိယ့္ရဲ႕သခ်ာၤနဲ႔ပတ္သက္တဲ့နားလည္ႏုိင္စြမ္းအားေတြကိုပုိလုိ႔ေတာင္ခ်ဲ႕ထြင္လာႏုိင္ခဲ့တယ္။
ဂါစီယာမားကြတ္စ္ က ကပ္ဖကာရဲ႕ အသြင္းေျပာင္းလဲျခင္း (Metamorphosis) ကိုဖတ္ျပီးေျပာသလုိေပါ့။ မင္းဒီလုိေရးခြင့္ရွိရဲ႕လားလုိ႔ေတာ့ငါမသိဘူး တဲ့။ သူေျပာတဲ့ အခြင့္ရွိရဲ႕လား ဆုိတဲ့စကားလုံးကုိ သတိထားေစခ်င္တယ္။ မားကြတ္စ္က ၀ထၳဳထဲကဇတ္ေကာင္ ဂရီကုိဆမ္ဆာ ဟာပုိးဟပ္ၾကီးတေကာင္အျဖစ္ေျပာင္းေနတာကုိသိတယ္။ ဂရီကုိ ကုိယ္တုိင္ကလည္းသိေနတယ္။ ဒီဇတ္လမ္းဟာ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းနဲ႔ အထုိင္ကူးေျပာင္းျခင္း ေတြနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ ရွဳပ္ေထြးမွဳတခ်ဳိ႕ကုိေဖာ္ျပေနတယ္။ ဒါဟာ ဘာကုိနားလည္ရမလဲဆုိတဲ့ေမးခြန္းတခုလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာကုိခြင့္ျပဳရမလဲဆုိတဲ့ေမးခြန္းတခုလား။
ခန္း ရဲ႕အင္တာဗ်ဳးကုိျပန္ၾကည့္ရေအာင္
ခန္းက ဒါကုိဥပမာတခုအေနနဲ႔ေျပာခဲ့တာလုိ႔ဆုိတယ္။ ဘယ့္အတြက္ဥပမာလဲ။ √2 ကုိ ကိန္းျပည့္ေတြနဲ႔ႏွဳိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပလုိ႔ မရဘူးဆုိတဲ့ သခ်ာၤဆုိင္ရာေတြ႔ရွိခ်က္ဟာ ခန္း ေျပာခ်င္တဲ့ ဒႆနက အဓိပၸါယ္ေတြကုိယွဥ္တြဲေဖာ္ျပလုိ႔မရတာနဲ႔ဘယ္လုိ ပတ္သက္လုိ႔လဲ။ က်ေနာ္လည္း ဒီ √2 သမုိင္းေၾကာင္းကုိျပန္ရွာရင္မ်ားေတြ႔မလားလုိ႔ေတြးမိတယ္။
ပထမ ေဒးဗစ္ဘာလင္စကီရဲ႕ “Infinite Ascent” ကုိအရင္ေတြ႔တယ္။ အဲဒီမွာ ပုိက္သာဂုိရနဲ႔သူ႔အဖြဲ႔သားေတြအတြက္က ကိန္းေတြဟာပထမဆုံးနဲ႔အေျခခံအက်ဆုံး ဥပေဒသ၊ အမွန္တရားျဖစ္တယ္။ သခ်ာၤ ပညာရဲ႕မူလဟာ ကိန္းေတြျဖစ္ျပီး ဒီကိန္းေတြဟာ သူ႔တုိ႔ဘာသာေပါင္းစပ္ဖန္တီးႏုိင္စြမ္းအားရွိတယ္လုိ႔ မသိစိတ္ထဲစြဲစြဲျမဲျမဲယုံၾကည္ထားၾကတယ္။(မွတ္ခ်က္။ √2 ဟာသူ႔ဘာသာဖန္တီးျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆုိတဲ့သေဘာ)
ေနာက္တခုက ခ်ားလ္စီးဖ္ ရဲ႕ “Zeros : The Biography of a Dangerous Idea” ကေနေတြ႔တာ။ ဟစ္ပါးစု (Hippasus of Metapontum) ရဲ႕ေဘးမွာလူတစု၀ုိင္းထားၾကတယ္။ ဟစ္ပါးစု ရဲ႕ေတြ႔ရွိခ်က္ ဟာ လွဳိ႕၀ွက္အဖြဲ႔အစည္းတခုရဲ႕ အယူအဆတခုကုိမွားယြင္းေၾကာင္းသက္ေသျပသလုိျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဂရိေတြရဲ႕အေတြးအေခၚ လမ္းေၾကာင္းတခုလုံးတိမ္းေစာင္းေအာင္လုပ္လုိက္တာနဲ႔အတူတူပဲ။ ပုိက္သာဂုိရ ကုိယ္တုိင္ကသူ႔ကုိ ေရႏွစ္သတ္ဖုိ႔ အပစ္ေပးခဲ့တယ္။ (မွတ္ခ်က္။ √2 ကုိ ဟစ္ပါးစု က အီရာရွင္နယ္ကိန္းျဖစ္ေၾကာင္းသက္ေသျပလုိက္တယ္။ ဒီေတာ့ ကိန္းမွန္ရင္ သဘာ၀ကိန္း၊ ကိန္းျပည့္ပဲျဖစ္ရမယ္ဆုိတဲ့ ပုိက္သာဂုိရနဲ႕ဂရိေတြရဲ႕ေတြ႕ရွိခ်က္နဲ႔ယုံၾကည္ခ်က္ကုိ ပ်က္ျပယ္ေစတယ္)
က်ေနာ္ဒီႏွစ္ခုကုိထုတ္ျပေပမယ့္ မူကြဲေတြအမ်ားၾကီးရွိေနေသးတယ္။
ဖ်တ္ကနဲၾကည့္လုိက္ေတာ့ ခန္း ယူခ်င္တဲ့သေဘာကိုေတြ႔ရမယ္။ ပထမ ပုိက္သာဂုိရဂုိဏ္း၀င္ေတြအတြက္ သခ်ာၤမွာကိန္းေတြဟာ ကိန္းျပည့္ေတြပဲဆုိတဲ့ အထုိင္တခုမွာေနၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အလွ်ားတယူနစ္စီရွိတဲ့ ေထာင့္မွန္ၾတိဂံရဲ႕ေထာင့္ျဖတ္မ်ဥ္းဟာ √2 ျဖစ္မွန္းေတြ႔လာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ မူလပုိက္သာဂုိရအထုိင္ဟာ အီရာရွင္နယ္ကိန္း ဆုိတဲ့ေတာ္လွန္ေရးတခု၀င္လာျပီးပ်က္သြားတယ္။ အီရာရွင္နယ္ကိန္းအထုိင္ ဆီကုိေရႊ႕ေျပာင္းလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခန္း ဟာဒီ ဒဏာရီနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ေတာ့ဘာမွေျပာမသြားဘူး။ သူမၾကားဘူးလုိ႔ ဆုိတာလည္းမျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဟုိးေရွးေခတ္ကမွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြဆုိတာကလည္းရွိတာမဟုတ္။ တခ်ဳိ႕အေရးၾကီးတာေတြ ေရးမွတ္ထားတယ္ဆုိျပန္ေတာ့လည္းေပရြက္ေပၚမွာ၊ ေရရွည္ခံတာမဟုတ္ေတာ့ ထပ္ထပ္ျပီးကူးေရးလာခဲ့ၾကတာေတြ။ ဒီ ဟစ္ပါးစု ဆုိတဲ့ ငနဲကေကာဘယ္သူလဲ။ ဒီ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္း ဆုိတဲ့စကားလုံးကုိ ခန္း ဘယ္ဇတ္လမ္းကေနယူ လုိက္တာလဲဆုိတာက်ေနာ္တိတိက်က်သိခ်င္တယ္။
Kurt Von Fritz ရဲ႕ “The Discovery of Incommensurability by Hippasus of Metapontum” (1945) စာတမ္းတခုရွိတယ္။ အဲဒီထဲမွာေတာ့ Incommensurability ဆုိတာဂရိသခ်ာၤေခတ္ရဲ႕ အံ့ၾသဘြယ္ ေတြ႔ရွိမွဳတခု အျဖစ္သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ ပုိက္သာဂုိရ အသင္း၀င္ဂရိသခ်ာၤသမားတဦးျဖစ္တဲ့ ဟစ္ပါးစု က ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တယ္ လုိ႔ေရးထားတယ္။ ေအာက္ေျခမွတ္စုမွာက်ေတာ့ ဒါအျပည့္အ၀ မေသခ်ာဘူးလုိ႔လည္းဆုိတယ္။ ဘာသေဘာလဲ။ ဒီဇတ္လမ္းဟာတကယ္မျဖစ္ခဲ့ဘူးလား။ ပါးစပ္ဒဏာရီသက္သက္လား။ ဗြန္ဖရစ္ကေျပာေတာ့ ဒီအခ်က္ကုိမွတ္တမ္းတင္ခဲ့တာ ဒီအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ အခ်ိန္ျပီးလုိ႔ႏွစ္ေပါင္း၈၀၀ ေလာက္ၾကာမွေပၚလာတဲ့ Chalcia ဆုိတဲ့ နီယုိပေလတုိနစ္သမား စာေရးသူတဦးလုိ႔ဆုိတယ္။
က်ေနာ္လည္းဆက္လုိက္ဖုိ႔ဆုံးျဖတ္ခဲ့တယ္။ ဒါနဲ႔ ဟားဗတ္က စာၾကည့္တုိက္တခုကုိေရာက္သြားတယ္။ က်ေနာ္လက္ခံထားတာတခုရွိတယ္။ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ျဖစ္ေနတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ စာၾကည့္တုိက္ထဲကုိသြား၊ လူေတြဖန္တီးေရးသားထားတာေတြၾကားထဲခနသြားေန၊ လူေတြၾကားထဲေတာ့မေနေလနဲ႔။
က်ေနာ္ ဓါတ္ေလွခါးနဲ႔ ငါးထပ္ကုိတက္ခဲ့တယ္။ ျပီးေတာ့စာအုပ္တန္းေတြၾကားထဲေရာက္သြားတယ္။ က်ေနာ္လည္းနံပါတ္နဲ႔တုိက္ျပီး Iamblichus’s “Life of Pythagoras, or, Pythagoric Life (De vita pythagorica)” စာအုပ္ကုိ လုိက္ရွာတယ္။ အသက္ ရ၀ ဆယ္ေက်ာ္ေလာက္ရွိမယ့္အဘုိးၾကီးတေယာက္ က်ေနာ့္ေဘးက ျဖတ္ေလွ်ာက္သြားရင္း သတိေတာ့ထား Iamblichus ဇတ္လမ္း ကသိပ္ယုံလုိ႔ရတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္လူး လုိ႔ဆုိတယ္။ က်ေနာ္လည္းသူ႔ကုိတားလုိက္ဖုိ႔ေကာင္းတယ္။ (ဇတ္လမ္းအရဆုိရင္မေတြ႔လုိက္တာကလည္း ပုိေကာင္းႏုိင္တာပါပဲ)။ ဒါေပမယ့္သူမွန္တာကုိေတြ႔ရတယ္။ စာအုပ္ထဲမွာ Iamblichus နဲ႕ ဟစ္ပါးစု ရဲ႕အဆက္အစပ္ေတြေတြ႔ရေပမယ့္ Incommensurability ကုိသက္ေသျပတာေတာ့ ဘယ္မွာမွမေတြ႕ရဘူး။ က်ေနာ္လည္းေနာက္တအုပ္ေနာက္လုိက္ရျပန္တယ္။ Pappus of Alexandria သူက Iamblichus ျပီးလုိ႔ႏွစ္ငါးဆယ္ေလာက္ ၾကာမွေပၚလာတာ။ ယူကလစ္နဲ႔ပါတ္သက္လုိ႔ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြအတြဲလုိက္ေရးခဲ့တဲ့သူ။ အဲဒီမွာလည္း ဟစ္ပါးစု ကုိမေတြ႕ရျပန္ဘူး၊ သူ႔အစားဘယ္သူမွန္းတိတိက်က် သတ္မွတ္မထားတဲ့ သူတေယာက္က ဒီသက္ေသျပခ်က္ေတြကုိေပးလုိ႔ အပစ္ေပးလုိက္တယ္လုိ႔ပဲပါတယ္။
ေ၀ါတာဘားကတ္ဟာ ပညာရွင္ေဆြးေႏြးပြဲတခုနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ပုိက္သာဂုိရနဲ႔ အေစာပုိင္းသခ်ာၤအေၾကာင္း စာအုပ္တအုပ္ ေရးဖူးတယ္။ သူမ်ားက်ေနာ့္ကုိ အတိအက်ေျပာႏုိင္မလား၊ ဂရိသခ်ာၤ၀ကၤဘာထဲက ဆြဲထုတ္ႏုိင္မလားပဲ။ ခုသူကဇူးရစ္တကၠသုိလ္မွာအတုိင္ပင္ခံပါေမာကၡလုပ္ေနတယ္။
အာရုိးေမာရစ္။ ။ ခုဆုိ ဒီအေၾကာင္းေတြဆရာနဲ႔ေျပာမယ့္သူဆုိလုိ႔ လက္ခ်ဳိးေရလုိ႔ရတယ္။
ေ၀ါတာဘားကတ္။ ။ (ရယ္လွ်က္) ဟုတ္မွာေပါ့။ ဆုိပါဦး ေမာင္ရင္က ဟစ္ပါးစု နဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ဘာစိတ္ကူး အဆန္းရလာလုိ႔လဲ။
ေမာရစ္။ ။ အင္း၊ စိတ္ကူးအဆန္းလုိ႔လည္းေျပာရပါ့မလားမသိဘူး။ က်ေနာ္ √2သက္ေသျပခ်က္ဇတ္လမ္း ကုိေျခေျချမစ္ျမစ္ သိခ်င္တယ္။ ဟစ္ပါးစု ကုိ ပုိက္သာဂုိရ ဂုိဏ္းသားေတြေရႏွစ္သတ္လုိက္တယ္ ဆုိတဲ့ဇတ္လမ္းေကာေပါ့။
ဘားကတ္။ ။ ေရႏွစ္သတ္တယ္ဆုိတဲ့ဇတ္လမ္းက နီယုိပေလတုိးနစ္ေတြစလုိက္တာကြ။ သူတို႔စံနစ္နဲ႔ေဘာင္၀င္တာကုိး။ ငါေတာ့နဲနဲသံသယရွိတယ္။
ေမာရစ္။ ။ နဲနဲသံသယရွိတယ္။
ဘားကတ္။ ။ ပထမေတာ့ လူေတြကုိအီရာရွင္နယ္ကိန္းေတြအေၾကာင္းရွင္းျပရခက္တာပဲ။ မင္းမွာ ဒႆမကိန္းစံနစ္ရွိတယ္ဆုိေတာ့ေကာဘယ္သူကဂရုစုိက္မွာလဲ။ ၀.၃၃၃၃….ဟာမတိက်ဘူးဆုိေတာ့ေကာဘယ္သူက ဂရုစုိက္လုိ႔လဲ။ ကိန္းဂဏန္းစဥ္တခုမွာေနာက္လာမဲ့ကိန္းတခုက မတိက်ဘူးဆုိေတာ့ေကာ ဘယ္သေကာင့္သားက ဂရုစုိက္မလဲ။ ဒါေပမဲ့လူေတြကုိရွင္းျပရတာေတာ့ခက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ သခ်ာၤတုိ႔ဘာတုိ႔၀ါသနာမပါတဲ့သူဆုိ ျပီးပါေလေရာ။
ေမာရစ္။ ။ ဒါေတာ့လည္းဟုတ္ပါတယ္။
ဘားကတ္။ ။ ငါအဲသည္ျပႆနာ √2 နဲ႕ ပုံမွန္ကိန္းေတြအခ်ဳိးနဲ႔ကုိ ပထမဆုံးသတိထားမိတာကုိ မွတ္မိတယ္။
ေမာရစ္။ ။ ဆရာဘယ္အရြယ္ေလာက္ကလည္း။
ဘားကတ္။ ။ ၁၃ ႏွစ္ ၁၄ ႏွစ္ေလာက္ကေပါ့။
ေမာရစ္။ ။​ အဲေတာ့ ဆရာဘာလုပ္လည္း။
ဘားကတ္။ ။ ဒါကတမ်ဳိးပဲမတူဘူးလုိ႔ငါသတိျပဳမိတယ္။ ၾကည့္ရတာ ဂရိသခ်ာၤနဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ေတြ႕ရွိခ်က္တခုေပါ့။ ပုိက္သာဂုိရသီအုိရီ နဲ႔ဆန္႔က်င္ဘက္ ေဘဘီလုံနီးယန္းသခ်ာၤမွာကဒါမ်ဳိးဘာ သက္ေသျပခ်က္မွမေတြ႔ဘူးပဲကုိး။ ဒီဇတ္ေၾကာင္းကုိလုိက္ေတာ့ Iamblichus နဲ႔ Proclus ႏွစ္ေယာက္စလုံးကိုေတြ႔ရမွာပဲ (မွတ္ခ်က္။ ေရွးကထင္ရွားေသာနီယုိပလာတုိးနစ္ ဂရိေတြးေခၚရွင္ ၂ဦးျဖစ္သည္) Iamblichus အေၾကာင္းေျပာရင္ အရစၥတုိတယ္ထိကုိေျခရာခံဖုိ႔လုိေကာင္းလုိလာမယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္လုိ႔သမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔သာ ဆက္စပ္ျပီး ရွာမယ္ဆုိရင္ ဟစ္ပါးစု ကုိဘယ္လုိထဲ့စဥ္းစားမလဲ။
ေမာရစ္။ ။ တကယ္လုိ႔ ပုိက္သာဂုိရ ဂုိဏ္းသားေတြကေကာ ဟစ္ပါးစု ကုိသတ္ခဲ့တယ္ဆုိရင္ ဘာေၾကာင့္လဲ။ သူ႔သက္ေသျပခ်က္ကုိလက္မခံႏုိင္လုိ႔လား။ သူ႔သက္ေသျပခ်က္က သူတုိ႔ယုံၾကည္လက္ခံမွဳ ကိုပ်က္စီးေစလုိ႔လား။ ဒါမွမဟုတ္သူကအဖြဲ႔ရဲ႕လွဳိ႕၀ွက္ခ်က္တခုခုကုိဖြင့္ခ်လုိက္လုိ႔လား။ ဒီသုံးခုထဲကတခုခုကုိ ေရြးရမွာပဲ။
ဘားကတ္။ ။ စတုထၳတခုလည္းရွိေနလိမ့္မယ္။ သူေရနစ္တယ္ဆုိတာက သူ႔ဘာသာနစ္တာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ ႏွစ္အသတ္ခံရတာဟုတ္ခ်င္မွလည္းဟုတ္မွာ။
ေမာရစ္။ ။ အက္စီးဒင့္လား။ ဒါဆုိ ဒီဇတ္လမ္းကဘယ္လုိအဓိပၸါယ္ရွိေတာ့မလဲ။
ဘားကတ္။ ။ ငါတုိ႔ ပုိက္သာဂုိရေတြအေၾကာင္းသိလွတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဟစ္ပါးစု အေၾကာင္းလည္း ထုိ႔အတူပဲ။ ငါေတာင္စာအုပ္ေရးခဲ့တယ္ဆုိေပမယ့္ဘာမွေထာက္ေထာက္ထားထားေဖာ္ျပႏုိင္တာမရွိလွဘူး။ ေဆာ့ခရတၱိလည္းဒီအတုိင္းပဲ။ သူ႔က်ေတာ့နဲနဲေတာ္ေသးတာေပါ့ေလ။ သူ႔တပည့္ ပေလတုိတုိ႔ေရးခဲ့သားခဲ့ တာေတြ ရွိေနတာကုိး။ ငါတုိ႔မွာပုိက္သာဂုိရေတြရဲ႕လက္ရင္းတပည့္ေတြေရးခဲ့တာေတြမွမရွိပဲကုိး။ ဒါကစိတ္ပ်က္စရာသမုိင္းေၾကာင္းတခုပဲ။
ေမာရစ္။ ။ စိတ္ပ်က္စရာ ဟုတ္လား
ဘားကတ္။ ။ ဟုတ္တယ္။ ငါတုိ႔မွာသမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ယွဥ္တဲ့ သတင္းကရွိတယ္ဆုိရုံပဲ။
ေမာရစ္။ ။ ဒါေပမဲ့ ဟစ္ပါးစု အေၾကာင္းကေတာ့ လူေတြေျပာျပီးရင္းေျပာေနၾကတာပဲ။ ဘာလုိ႔လဲ။
ဘားကတ္။ ။ ဒဏာရီေတြကေျပာလုိ႔ေကာင္းတာကုိး။ ဘာကက်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္လည္းေတြးရတာ ထက္စာရင္ ပါးစပ္ရာဇ၀င္ေတြအေၾကာင္းငါတုိ႔ေတြစဥ္းစားၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ဒါဟာတကယ့္အခ်က္အလက္တခု မဟုတ္ဘူးဆုိတာေတာ့သတိထားဖုိ႔လုိတယ္။
ဒါဟာ ဘားကတ္ အယူအဆရဲ႕အေျခခံပါပဲ။ ခုဆုိ ပုိက္သာဂုိရတုိ႔ ဟစ္ပါးစု တုိ႔ကုိေကာင္းေကာင္းသိသူက မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနျပီ။

ဆက္ပါမည္
KZေက

Saturday, March 19, 2011

ျပာေျခြခြက္ ၂။ အထုိင္မ်ားေရြ႕ျခင္း


Kripke ဟာက်ေနာ္တုိ႔ေခတ္ရဲ႕ေတြးေခၚရွင္တဦးပါ။ ဖေလာ္ေဆာ္ဖာေတြဟာ သူ႔ရဲ႕ ပညတ္နဲ႔လုိအပ္ခ်က္ အေၾကာင္းကုိေဆြးေႏြးျငင္းခုံေနရဦးမွာပဲ။ ေလာေလာဆယ္မွာ ပညာရွင္ရာခ်ီျပီးသူ႔ရဲ႕လက္ခ်ာသုံးခုတြဲကုိ ႏွစ္ျပီးေလ့လာေနၾကတယ္။ သူ႔ပုိ႔ခ်ခ်က္ေတြဟာ က်ေနာ္တုိ႔နားလည္ထားတဲ့ အဓိပၸါယ္နဲ႔အညႊန္း၊ အထူးသျဖင့္ ကမာၻေလာကၾကီးနဲ႔ဘာသာစကားၾကားဘယ္လုိခိ်တ္ဆက္ထားတယ္ဆုိတာေတြကုိျပန္ျပီးတဲ့မတ္ေပးေနတာပဲ။ Kripke အလုိအရဆုိရင္စကားလုံးေတြဟာကမာၻထဲကအရာ၀ထၳဳေတြနဲ႔ သမုိင္းေၾကာင္းကုိအေျခခံျပီး ဆက္စပ္ထားတယ္ဆုိတယ္။ ဒီေတာ့ ဂ်ဳးလီးယက္ဆီဇာတုိ႔ မုိးဇက္တုိ႔ ဆိုတဲ့နာမည္ေတြဟာလည္း ေရတုိ႔ ေရႊတုိ႔ဆုိတာေတြလုိပဲတဲ့။
သူေျပာတာေတြက ဘာထရန္ရပ္ဆဲတုိ႔ ၀စ္ဂ်င္စတိန္း တုိ႔ေျပာတဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္သီအုိရီ (Description Theory) နဲ႔မတူဘူး။ ဘာကြာလဲဆုိတာနမူနာတခုေပးလုိ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ ငါးကန္ထဲ ငါေလးႏွစ္ေကာင္ရွိတယ္ဆုိပါေတာ့။ တေကာင္ ကေရြေရာင္မုိ႔ ၀ါ၀ါ၊ ေနာက္တေကာင္ကအစိမ္းေရာင္ရွိလုိ႔႔ စိမ္းစိမ္းပဲဆုိပါေတာ့။ ခင္ဗ်ားကပထမေတာ့ ေရႊေရာင္ရွိတဲ့ငါးေလးကုိ ေတြ႔တာနဲ႔၀ါ၀ါလုိ႔သိေနတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ေနလာရင္း ၀ါ၀ါဆုိတဲ့ငါးေလးဟာတခ်ိန္မွာ ေရႊေရာင္ အဆင္းဟာေဖ်ာ့လာျပီး တျဖည္းျဖည္းစိမ္းေရာင္သန္းလာတယ္။ အစိမ္းေရာင္ငါးေလးကေတာ့ ဒါနဲ႔ဆန္႔က်င္ဘက္ ေရႊေရာင္၀င္းလာတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရင္ေရႊေရာင္ရွိတဲ့ ငါးေလးနာမည္ဟာ ၀ါ၀ါပဲ၊ သူ႔အေရာင္စိမ္းလာလုိ႔မုိ႔ စိမ္းစိမ္းလုိ႔က်ေနာ္တုိ႔ေျပာင္းမေခၚၾကေတာ့ဘူး။ သူဟာတျခားငါးတေကာင္အျဖစ္ေျပာင္းသြားတာမဟုတ္ဘူး၊ ၀ါ၀ါပဲ၊ ေျပာင္းသြားတာကသူ႔ အေရာင္ပဲျဖစ္တယ္။
ေဖာ္ျပခ်က္သီအုိရီသာမွန္ရင္ ေရႊေရာင္ငါးသာ ၀ါ၀ါျဖစ္ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ Kripke အတြက္ကေတာ့ ၀ါ၀ါဆုိတဲ့အမည္နာမနဲ႔ အေရာင္ေျပာင္းသြားတဲ့ငါးေလးၾကားမွာ သမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ဆက္ၾကည့္လုိ႔ရတဲ့ နားလည္မွဳရွိေနတယ္။ ၀ါ၀ါဟာ ၀ါ၀ါပဲ ဘာအေရာင္ပဲေျပာင္းသြားသြား။
Kripke ေျပာတာကဒီလုိ၊ ရွင္လင္းခ်က္တခု (ခ်ဲ႕ေျပာရင္ ယုံၾကည္ခ်က္တခု) ဟာ အညႊန္းတခုနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ေပး လုိက္တယ္။ နာမည္တခုကုိ အရာ၀ထၳဳတခုနဲ႕ တြဲေပးလုိက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ရွင္းလင္းခ်က္ကေန အညႊန္းတခုကုိေတာ့ သတ္မွတ္မေပးႏုိင္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ဖြင့္ဆုိခ်က္နဲ႔ယုံၾကည္မွဳေတြေၾကာင့္ ေမာင္ဘဆုိတဲ့နာမည္ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ေမာင္ဘအေပၚဘယ္လုိပဲျမင္ျမင္ေမာင္ဘဟာေမာင္ဘပဲ။ စကားလုံးနဲ႔ ျပင္ပအရာ၀ထၳဳၾကားမွာသမုိင္းေၾကာင္းနဲ႔ခ်ီျပီးဆက္စပ္မွဳရွိထားတယ္။
ခန္း ရဲ႕ သိပၸံနည္းပညာေတာ္လွန္ေရးသမုိင္း မွာက်ေတာ့အဲသည္လုိမဟုတ္ဘူး။ ခန္းကပုိနာမည္ၾကီးပါတယ္။ ဒါကလည္းအဲသည္အခ်ိန္က ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမွဳ နဲ႔ကုိက္ညီလုိ႔လဲျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အမွန္တရားဆုိတာ ယဥ္ေက်းမွဳတခုကေမြးထုတ္လုိက္တာျဖစ္ျပီး ခင္ဗ်ားဘယ္ေပၚကုိအေျခခံျပီးရပ္ခံသလဲဆုိတာေပၚမူတည္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ ဒီအယူအဆဟာ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္သမားေတြအတြက္က်မ္းစာလုိျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ခန္း ကသူ႔စာအုပ္ထဲမွာသူ႔ကုိယ္ပုိင္းစကားလုံးေတြထဲ့သြင္းထားခဲ့တယ္။ ခန္း ေျပာတာက သိပၸံမွာ ပုံမွန္ နဲ႔ ေတာ္လွန္ ဆုိျပီးႏွစ္ပုိင္းရွိတယ္။ ပုံမွန္သမားေတြမွာအေျခက်ျပီးသား သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ျပႆနာေျဖရွင္းခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ ဒါကုိပဲ အထုိင္လုိ႔ေခၚတာ။ ကမာၻၾကီးဟာ ဒီလုိေၾကာင္းက်ဳိးဆင္ေျခ ေတြးေခၚပုံေတြနဲ႔ အဆင္ေျပေနတယ္။ ဒါေပမဲ့တခ်ိန္မွာ ပုံမွန္ကုိေသြဖီမွဳတခုျဖစ္လာတယ္။ ဒါဟာ အထုိင္တခုရဲ႕တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းမွဳ ကိုဖ်က္ပစ္လုိက္တယ္။ ဒီေသြဖီမွဳဟာ လက္ေတြ႔စမ္းသတ္ခ်က္တခုရဲ႕ရလဒ္ျဖစ္ခ်င္လည္းျဖစ္မယ္။ အေျပာင္းအလဲ၊ ေတာ္လွန္ေရးတခုျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ရွိေနတဲ့အထုိင္ဟာပ်က္သြားျပီး ေနာက္ထပ္အထုိင္အသစ္တခုဆီကုိကူးေျပာင္းလာတယ္။
ခန္းသီအုိရီ နဲ႔ပတ္သက္လုိ႔အျငင္းအပြားရဆုံးကေတာ့ သူအသုံးျပဳခဲ့တဲ့စကားလုံးေတြပါပဲ။ အထုိင္ေရြ႕ျခင္း (Paradigm Shift) နဲ႔ စံတခုျဖင့္ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္း (Incommensurability) ေတြပါ။ အထုိင္တခုမွာရွိေနတဲ့ သိပၸံစာလုံးတခုကို သူ႕ကုိအစားထုိးေနရာယူလာတဲ့ေနာက္အထုိင္တခုမွာသုံးလုိ႔မရဘူးလုိ႔ဆုိတာပါ။ ဒါကုိသက္ေသျပဖုိ႔လည္းသူအမ်ားၾကီးၾကဳိးစားခဲ့တယ္။ ၁၉၆၂ မွာေနာက္ထပ္တည္းျဖတ္ထားတဲ့ သိပၸံနည္းပညာ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား၏ ပုံသဏန္ ံစာအုပ္မွာသူဟာ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္း (Incommensurability) ကုိ ပုံရိပ္အလွန္ (Gestalt Flip) နဲ႔ခ်ိတ္ျပီးတင္ျပလာတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ Gestalt ကဂ်ာမန္ဘာသာပါ။ Shape လုိ႔ဘာသာျပန္ႏုိင္ပါတယ္။ မ်က္ျမင္ပုံရိပ္ေတြနဲ႕ပါတ္သက္ျပီး လူ႔စိတ္ဟာ ဘယ္လုိျမင္တယ္၊ ေတြးတယ္၊ အလုပ္လုပ္တယ္ဆုိတာကုိေလ့လာတာကုိ Gestalt Theory လုိ႔ေခၚတယ္။ ပုံတပုံထဲကုိပဲ တခါၾကည့္ေတာ့အဖြားၾကီးပုံ။ ေနာက္တခါမွာ မိန္းမပ်ဳိေလးလည္စည္းထားတဲ့ပုံေတြ႔ဖူးပါလိမ့္မယ္။ အဲဒါမ်ဳိးကုိ Gestalt Flip လုိ႔ေခၚႏုိင္ပါမယ္။) က်ေနာ္တုိ႔ေလာကကုိဘယ္လုိျမင္သလဲဆုိတာပဲ။
က်ေနာ္ေတာ့ သူေျပာတာကုိ သေဘာမေတြ႔ႏုိင္ဘူး။ ပုံရိပ္အလွန္မွာက်ေတာ့က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ယုန္လားဘဲလားဆုိတဲ့ ေ၀၀ါးမွဳမ်ဳိးမျဖစ္ဘူး (ပုံကုိၾကည့္ပါ)။ သူတုိ႔ႏွစ္ေကာင္ကုိတခ်ိန္တည္းမွာမျမင္ရဘူးဆုိတာေတာင္မွ ဘာမွဇေ၀ဇ၀ါမျဖစ္ၾကဘူး၊ ယုန္ဟာယုန္ ဘဲဟာဘဲပဲ။ ဒါေပမဲ့ ခန္းက်ေတာ့ သိပၸံေတာ္လွန္ေရးတခုျဖစ္ခင္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ယုန္ကုိဘဲထင္ေနၾကတယ္ (မိန္းမပ်ဳိေလးကုိအဖြားၾကီးထင္ေနၾကတယ္) လုိ႔ဆုိတယ္။
ဒါဟာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ အမွန္တရားေပၚထင္ျမင္ယူဆပုံလား၊ အမွန္တရားကုိယ္တုိင္ပဲလား။ ဘဲေတြဟာယုန္ျဖစ္လာၾကတယ္လား။ ျပႆနာကဒီလုိစတာ။
၁၉၆၉ က်ေတာ့ ခန္းဟာ ႏွဳိင္းယွဥ္မေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းကုိ ဘာသာေဗဒနဲ႔ဆက္စပ္ျပန္တယ္။ မတူတဲ့အထုိင္ႏွစ္ခုမွာရွိေနတဲ့ လူေတြဟာ မတူတဲ့ဘာသာစကားကုိေျပာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထုိင္တခုမွာရွိေနတဲ့ သိပၸံဘာသာစကားကုိ တျခားအထုိင္တခုမွာဘာသာျပန္ျပီး သုံးဖုိ႔မျဖစ္ ႏုိ္င္ဘူး လုိ႔ ခန္း ကဆုိတယ္။ ကုိပါးနီးကပ္ကုိ ကမာၻကေရြ႕ျပီး ေနကရပ္ေနတာေျပာလုိ႔အရွဳးေျပာတဲ့သူေတြရွိတယ္။ အဲသည္လုိေျပာတဲ့သူေတြအတြက္က ကမာၻဆုိတာရပ္ေနတာ၊ ကုိပါးနီးကပ္က်ေတာ့ ကမာၻကိုေရြ႕တယ္ေျပာယုံ မဟုတ္ဘူး၊ ဒါဟာ နကၡတ္ေဗဒနဲ႔ရူပေဗဒကုိပုံစံအသစ္နဲ႔ျပန္ၾကည့္တာ။
ဒီေတာ့ ဒါကုိအထုိင္ႏွစ္ခု၊ ကမာၻႏွစ္ခု သူ႔ယူဆခ်က္နဲ႔သူပဲလုိ႔ေျပာလုိ႔ျဖစ္မလား။ က်ေနာ္ ခန္းကုိျငင္းဖုိ႔ၾကဳိးစားတယ္။ စံတခုျဖင့္ႏွဳိင္းယွဥ္ေဖာ္မျပႏုိင္ျခင္းဟာ သူ႔ဘာသူကုိအေျခမခုိင္ဘူး။ ခန္းေျပာသလုိ အေျခအေနႏွစ္ခုဟာ ႏွဳိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပဖို႔မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ဘာလုိ႔ဒီစကားလုံးကုိသုံးဖုိ႔ရွိေသးလဲ။
ေဖာ္ျပခ်က္သမားေတြက နာမည္ကုိသူနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့အညႊန္းနဲ႔တြဲျပီးထားႏုိင္တယ္။ ခန္းအယူအဆကေတာ့ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာသူအမ်ဳိးအစားတူရာစုေတြနဲ႔ထပ္ညႊန္းဖြင့္ဆုိလုိ႔မဆုံးႏုိင္ေအာင္ျဖစ္ေတာ့မယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ကမ္းနားလမ္းဆုိတာ ျမစ္ေဘးကလမ္းကုိေခၚတာ၊ ႏွစ္ေတြၾကာလာလုိ႔ကုန္းေျမတင္ျပီး ျမစ္ေကာသြားလည္း ဒီလမ္းဟာ ကမ္းနားလမ္းပဲ၊ ဖြင့္ဆုိခ်က္ (ကမ္းနားလမ္းေဘးမွာရွိလုိ႔) နဲ႔ ကမ္းနားလမ္း (အမည္နာမည္) ၾကားမွာ သမုိင္းေနာက္ခံခ်ိတ္ဆက္မွဳရွိေနတယ္။ ျမစ္ေကာသြားတယ္ဆုိဦး တခုခုေျပာင္းလဲသြားလည္း ကမ္းနားလမ္းဆုိတာကေတာ့ကမ္းနားလမ္းပဲ။ ဒါက Kripke ရဲ႕အယူအဆ။ ဘာထရန္ရပ္ဆဲတုိ႔ က်ေတာ့ တေနရာမွာကမ္းဖုိ႔ျပီးေနာက္တေနရာျမစ္ေၾကာင္းေပၚသြားရင္ အဲဒီျမစ္အသစ္ေဘးကလမ္းဟာ ကမ္းနားလမ္းပဲ။ ဖြင့္ဆုိခ်က္နဲ႔အမည္ကုိတခါတည္းကပ္ထားတာမ်ဳိး၊ ခု ခန္း က်ေတာ့ အရင္ျမစ္ေဘးကလမ္းနဲ႔ ခုျမစ္မရွိေတာ့တဲ့လမ္းႏွစ္ခုၾကားမွာ အထုိင္ကေျပာင္းသြားျပီ။ ဒီေတာ့ ကမ္းနားလမ္းလုိ႔သုံးရင္ ျမစ္ရွိစဥ္ကကမ္းနားလမ္းလား၊ ျမစ္မရွိေတာ့တဲ့ ကမ္းနားလမ္းလား ခြဲေျပာဖုိ႔ျဖစ္လာတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီႏွစ္ခုၾကားမွာ ယွဥ္ထုိးေဖာ္ျပလုိ႔မရေတာ့ဘူး (Incommensurable)။ အတိတ္ကေျပာခဲ့တဲ့ကမ္းနားလမ္းနဲ႔ခုရွိေနတဲ့ကမ္းနားလမ္းၾကား အမည္တူႏွစ္ခုမွာကုိပဲ ဆုိလုိရင္းေတြမတူေတာ့ဘူး။ သီးျခားစီျဖစ္သြားျပီ။ စကားလုံးတခု အဓိပၸါယ္တခုကို သူနဲ႔ပဲပတ္သက္တဲ့ အထုိင္တခုထဲမွာပဲဖြင့္ဆုိတယ္။ အဲဒီအထုိင္နဲ႕ပဲသက္ဆုိင္တယ္ဆုိတဲ့အတြက္ တခ်ဳိ႕က Relativism လုိ႔ဆုိတယ္)
ခန္း ရဲ႕အယူအဆဟာ အႏၱရာယ္ရွိလာတယ္။ အမွန္တရားကုိျငင္းဆုိတဲ့ အထိကုိျဖစ္လာတဲ့အေတြးအေခၚပဲ။ ဒီလုိဆုိလည္း ခန္းအယူအဆကုိရွင္းပစ္လုိက္ေပါ့ဆုိေတာ့၊ မျဖစ္ေသးျပန္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ အထုိင္ေတြနဲ႔ အထုိင္အေရြ႕ေတြကုိ ေနရာတုိင္းမွာေတြ႕ေနရတာမဟုတ္လား။ ႏွဳိင္းရ၀ါဒ (Relativism) ဟာရွိေနတယ္။

ျပာေျခြခြက္

၃။ ဆင္ေျခနည္းလမ္းတက်မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ေသာကိန္းမ်ား

ဆက္ပါမည္
KZေက

Friday, March 11, 2011

ျပာေျခြခြက္


၁။ ရာဇသံ

ငါနားမလည္တဲ့ဘာသာစကားတခုထဲမွာငါမေသခ်င္ဘူး။
ေဂ်ာ့ခ်္လူး၀စ္ေဘာဂဲ

၁၉၇၂ ဧပရယ္ တုန္းက။ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက အုိင္စတုိင္းနဲ႔ကတ္ကုိဒယ္ တုိ႔ေနခဲ့တဲ့ ပရင္စတန္ကအဆင့္ျမင့္ေလ့လာေရး႒ာနမွာေပါ့။ သိပၸံနည္းပညာေတာ္လွန္ေရးမ်ား၏ပုံသဏန္ စာအုပ္ကုိေရးခဲ့တဲ့ ေသာမတ္ခန္း (Thomas Kuhn)၊ ခုလူေျပာမ်ားတဲ့ အထုိင္ေရြ႕ျခင္း (Paradigm Shift) စကားလုံးရဲ႕ဖခင္ၾကီးဟာ ေဆးလိပ္ျပာခံခြက္နဲ႔ က်ေနာ့္ေခါင္းကုိလွမ္းေပါက္ခဲ့တယ္။
ျပႆနာကအဲဒီအရင္၆လေလာက္ကစတာ။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မင္းအဲဒီလက္ခ်ာေတြေတာ့သြားမတက္နဲ႔၊ ငါေျပာတာၾကားလား။ ဒီလုိ ရာဇသံေပးတုန္းက ခန္းက သိပၸံပညာသမုိင္းနဲ႔အေတြးအေခၚ႒ာနမွာ​႒ာနမွဳး၊ က်ေနာ္က ေက်ာင္းသား။ သူေျပာတဲ့ လက္ခ်ာေတြဆုိတာက Saul Kripke ကေပးမွာ၊ ေနာက္ပုိင္းက်ေတာ့ ပညတ္နဲ႔လုိအပ္ခ်က္ (Naming and Necessity) ဆုိျပီးေခၚတြင္ လာတဲ့ အေၾကာင္းေတြသင္မွာ။ ၁၉၇၀ တုန္းကပရင္စတန္မွာလာသင္ျပီးသား၊ ခုေဆာင္းဦးေပါက္ေနာက္တၾကိမ္ ျပန္လာမွာ။
ဒါေပမဲ့ ခန္း မွာ Kripke နဲ႔ဘာမ်ား ခ်ိတ္မိထားတာရွိသလဲ။
ခန္း ကအဲဒီတုန္းကတရွိန္ထုိးနာမည္ရလာတာ။ သူ႔ဘာသာရပ္ သမုိင္းနဲ႔ဒႆနမွာတင္အေကာင္ျဖစ္လာတာ မဟုတ္ဘူး။ အထုိင္တုိ႔ အထိုင္ေရြ႕ျခင္းတုိ႔နဲ႔ပါတ္သက္ျပီး ဆက္စပ္မိသမွ်နယ္အားလုံးမွာပါဆရာၾကီးတဆူျဖစ္ေန တာပါ။
Kripke ကပါးပါးလ်ားလ်ား၊ ပါးသုိင္းေမႊးနဲ႔ သုံးဆယ္ေက်ာ္ကာစ။ သူကနာမည္ေတာ့ၾကီးလွတယ္မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ပါရမီရွင္လုိ႔သူ႔ကုိေျပာၾကတာေတြေတာ့ရွိတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေလာက္ကတည္းက လိုက္ဗနစ္ (Leibniz) ရဲ႕ယုတၱိပုံစံတခုကို အစအဆုံးသက္ေသျပခ်က္ေပးခဲ့ဘူးတယ္ဆိုတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ဟားဗတ္က သူ႔ကုိသူတုိ႔ေက်ာင္း တက္ဖုိ႔ သူ၁၆ႏွစ္သားမွာကမ္းလွမ္းခဲ့တယ္။ ေက်းဇူးပါ၊ အေမကအထက္တန္းျပီးေအာင္ အရင္တက္ရမယ္ လုိ႔ေျပာတယ္ ဆုိျပီးအေၾကာင္းျပန္ခဲ့သတဲ့။
အဲဒီအထိေတာ့ က်ေနာ္လည္း ခန္းနဲ႔ Kripke ၾကားကုိဆက္စပ္မရခဲ့ေသးဘူး။
က်ေနာ္ကေတာ့ဂရုစုိက္ဘူး။ လက္ခ်ာေတြသြားတယ္။ ဒီေတာ့ ခန္းနဲ႔ခြာျပဲေတာ့တာေပါ့။
စာသင္ခန္းအက်ဥ္းေလးထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ပါေမာကၡတခ်ဳိ႕ ေပါင္း အေယာက္ ႏွစ္ဆယ္ေလာက္ေတာ့ ရွိမွာေပါ့။ Kripke ေျပာတာေတြက်ေနာ္နားမလည္ပါဘူး။ ေနာင္တႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ေနလုိ႔ ဘာကေလ ကိုေရာက္ေတာ့မွ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ရွင္းျပလုိ႔နဲနဲသိလာတယ္။
ခန္းကအဲသည္အခ်ိန္တုန္းက ေဆးလိပ္ကုိမီးကူးျပီး ေသာက္တာ၊ ပထမ ေပါလ္ေမာ ေနာက္ေတာ့ ထရူးဘလူးကုိေျပာင္းေသာက္တယ္။ တေန႔ကုိ ၆ဗူး ရ ဗူးေလာက္ကုန္မယ္။ ေဆးလိပ္ျပာခြက္ထဲမွာ ထုိးေခ်ထားတဲ့ အစီခံေတြကပုံလုိ႔ပဲ။
စီမီနာကလူစုံလာတယ္။ သူ႔ေက်ာင္းသားေတြ၊ အျပင္ကလာေလ့လာတဲ့ဧည့္ပညာရွင္ေတြ၊ သူေျပာတာသက္သက္ နားေထာင္ဖုိ႔ ခရီးေ၀းကလာတဲ့ စုံတြဲတတြဲလည္းပါတယ္။ သူ႔အယူအဆနဲ႔ပါတ္သက္ျပီးမၾကာခဏ ျငင္းခုံရတတ္ တာက သမုိင္းဟာမ်က္ေမွာက္အခ်ိန္ကာလကုိေရာက္ဖုိ႔ထိဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာရတယ္ဆုိတဲ့အယူအဆပဲ။ Whigggishness လုိ႔ေခၚၾကတယ္။ သိပၸံပညာရဲ႕သမုိင္းမွာ နည္းပညာတခုကုိသူနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ေခတ္ကာလထဲမွာ ပုိင္းျခားၾကည့္ျမင္တာမဟုတ္ပဲ ဒီေန႔ေခတ္သိျမင္မွဳေပၚအေျခခံျပီးသုံးသပ္ဖို႔တိမ္းညႊတ္ခ်က္ရွိတာကုိဆုိတာပါ။ Whigggishness ဆုိတဲ့ စကားလုံးက ၃၁ႏွစ္မွာ ဟားဗတ္ေက်ာင္းေတာ္ရဲ႕ သမုိင္းပါေမာကၡျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဟားေဗးဘတ္တာဖီး (Herbert Butterfield) ရဲ႕ The Whig interpretation of History စာအုပ္ကေန ယူထားတာ။ ဘတ္တာဖီးေျပာတာကေတာ့ အတိတ္ကိုဒီေန႔ေခတ္နဲ႔တခ်ိန္လုံးတုိက္ရုိက္ခ်ိန္ထုိးျပီးညွိၾကည့္ေနတဲ့ အျမင္တဲ့။ ဒီေတာ့ဘာျဖစ္သလဲဆုိေတာ့ သမုိင္းဆုိတာဒီေန႔ေခတ္ကုိေရာက္ဖုိ႔၊ လူသားဟာသူ႔လြတ္လပ္မွဳနဲ႔သိျမင္မွဳအတြက္ခရီးရွည္ၾကီးကုိျဖတ္သန္းေနရတယ္ဆုိတဲ့ေကာက္ခ်က္ကုိဦးတည္ ေစတယ္လုိ႔ ေ၀ဖန္တယ္။ ဘတ္တာဖီးျမင္ပုံၾကေတာ့တမ်ဳိး၊ ဘ၀ကုိ တျခားရာစုႏွစ္ကေနျပန္ၾကည့္ျပီးျမင္မွ တကယ့္ သမုိင္းဆုိင္ရာသိျမင္နားလည္မွဳကိုရမယ္လုိ႔ဆုိတယ္။
ပရင္စတန္ဟာဆုလဒ္တမ်ဳိးပါ။ က်ေနာ္ ဟားဗတ္သိပၸံပညာသမုိင္း အတန္းအတြက္၀င္ခြင့္မရခဲ့ဘူး။ ဟားဗတ္ကပါေမာကၡ အာ၀င္ဟီးေဗး က ခန္း ဆီကုိေထာက္ခံစာတေဆာင္ေရးေပးလုိက္တယ္။ ျပႆနာတက္ေတာ့မယ္ ဆုိတာက်ေနာ္ၾကဳိသိသင့္ပါတယ္။ တကၠသုိလ္ဆုိတာ ကုန္းျမင့္ေလးေပၚကေတာက္ပ ေနတဲ့ျမဳိ႕ေလးလုိ႔ျမင္ၾကည့္သင့္တာ။ ခုေတာ့ ဂူထဲ၀က္၀ံဆီသြားလည္ဖုိ႔ ဗီဇာထပ္တုိးခြင့္ရသလုိျဖစ္သြားတာေပါ့။ က်ေနာ္လည္း ခန္းရဲ႕၁၉ရာစု လွ်ပ္စစ္နဲ႔သံလုိက္ပညာ အေၾကာင္းစီမီနာအတြက္ ဂ်ိမ္းကလပ္မကၠဆြဲ (James Clerk Maxwell) ရဲ႕အစားထုိးလွ်ပ္စစ္စီးေၾကာင္း စာတမ္းကုိေရးတယ္။ စာတမ္းက စာမ်က္ႏွာ၃၀ေလာက္ရွိမယ္။ ခန္း ျပန္ေရးတဲ့ကြန္မင့္ကလည္းအဲေလာက္ရွည္တယ္။ မ်ဥ္းမပါတဲ့ စာရြက္အ၀ါေပၚမွာ ေဘးမ်ဥ္းေတာင္မပါဘူး၊ ေတာက္ေလွ်ာက္ကုိရုိက္ထားတာ။ သူေတာ္ေတာ္စိတ္ဆုိးေနပုံပါ။
ေနာက္ဆုံးမွာသူေရးထာတာက မင္းဟာမင္းစခဲ့တဲ့လမ္းေပၚျပန္ေလွ်ာက္မိေနျပီတဲ့။ ဘာအဓိပၸါယ္လည္း က်ေနာ္ ၂၄ႏွစ္ပဲရွိေသးတယ္လုိ႔ ျပန္ေမးလုိက္တယ္။ သူကေျပာတယ္။ က်ေနာ္ဟာအစကေတာ့ဟုတ္မလုိလုိနဲ႔ ေနာက္ေတာ့ေလွ်ာ္သြားတယ္တဲ့။ က်ေနာ္တုိ႔စကားေျပာေနတာ အေနာက္ဘက္ေဆာင္မွာ၊ အဆင့္ျမင့္ေလ့လာမွဳ ႒ာနရဲ႕အေဆာင္သစ္မွာေပါ့။ ခန္း က ကုိယ္ခႏၶာအနက္သီအုိရီနဲ႔ ကြမ္တမ္အဆက္ျပတ္မွဳ စာအုပ္ေရးဖုိ႔ခြင့္ယူထားတာ။ က်ေနာ္တုိ႔ျငင္းၾကတယ္။ ခန္းက က်ေနာ့္အစားထုိးလွ်ပ္စီးေၾကာင္း (displaced current) ဆုိတဲ့စကားလုံးကုိအဓိပၸါယ္ဖြင့္ရာမွာ Whiggish ပုံစံ၀င္ေနတယ္ (မကၠဆြဲေခတ္ကနားလည္မွဳကုိ ကေန႔အသိနဲ႔ျပန္ဆုိတယ္) ဆုိျပီး တုိက္ခုိက္တယ္။ က်ေနာ္ဟာ မကၠဆြဲပထမဆုံး အားထုတ္ထားတဲ့ လွ်ပ္စစ္နဲ႔သံလုိက္သီအုိရီကုိ တလြဲယူဆျပီးေရးထားတယ္လုိ႔ သူျမင္တယ္။
က်ေနာ့္ဘက္ၾကေတာ့ မကၠဆြဲကုိလြဲေကာက္ေနတာသူ က်ေနာ္မဟုတ္ဘူး သူလုိ႔ခံစားရတယ္။ ဆရာက်ေနာ့္တယ္လီစကုပ္ (မွန္ဘီလူး) နဲ႔ၾကည့္ဖုိ႔ျငင္းေနတာပဲ။ ေဟ့ အာရုိး မင္းဟာကတယ္လီစကုပ္ မဟုတ္ဘူးကြ၊ ပန္းစၾကၤာမွန္ေျပာင္းၾကီး။ ဒီလုိေတာ့လည္းသူမွန္ခ်င္မွန္ပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တုိ႔စကား၀ုိင္းက ပုံပ်က္ပန္းပ်က္ျဖစ္လာတယ္။ က်ေနာ္နဲ႔သူၾကားမွာရွိခဲ့တဲ့ျပႆနာေၾကာင့္လား။ သူ႔အယူအဆနဲ႔ က်ေနာ္ေရးထားတဲ့အျမင္ေတြၾကားထဲကျပႆနာလား တခုခုပဲ။ က်ေနာ္သူ႔ကုိေျပာတယ္။ ပုံမွန္အထုိင္ေတြဟာ တကယ့္ကုိတျခားေျပာင္းလဲျဖစ္ထြန္းမွဳေတြနဲ႔ထပ္ဟပ္ျပီးယွဥ္မၾကည့္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ (If paradigms are really incommensurable)၊ သိပၸံပညာရဲ႕သမုိင္းဟာ ဘယ္လုိလုပ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါေတာ့မလဲလုိ႔။
သူစျပီး ျငီးတြားေတာ့တာပဲ။ ေခါင္းကုိလက္ႏွစ္ဘက္ၾကားထုိးသြင္းျပီး သူငါ့ကုိသတ္ေနတာပဲ၊ သူငါ့ကုိသတ္ေနတာပဲလုိ႔ တေယာက္တည္းရြတ္ေနတယ္။ သူ႔ကုိယ္သူဘုရားလုိ႔ထင္ေနတဲ့သူကလြဲရင္ေပါ့ လုိ႔က်ေနာ္လည္းထပ္ျဖည့္ေပးလုိက္တယ္။ အဲဒီမွာတင္ က်ေနာ့္ကုိေဆးလိပ္ခြက္နဲ႔ပစ္ေတာ့တာပါပဲ။
မထိဘူး။ က်ေနာ္ေဆးလိပ္ခြက္လာတဲ့လမ္းေၾကာင္း ဘယ္လုိေကြးညြတ္လာတယ္ဆုိတာကအစ ျမင္တယ္။ ျပာေျခြခြက္ဟာ သီးျခားေနစၾကၤာ၀႗ာတခုလုိပဲ။ အစီခံေတြက ျဂဳိလ္ေတြလုိလွည့္လုိ႔ ျဂဳိလ္သိမ္ျဂဳိလ္မႊားေတြနဲ႔ ၾကယ္တာရာ ေတြၾကားကအေငြ႕ေတြဟာ ျပာေတြလုိလြင့္ေနတယ္လုိ႔ထင္ခဲ့တယ္။ က်ေနာ္လည္း ခနေစာင့္ အုိင္စတုိင္းရုံးခန္းကဒီေကြ႕ေလးတင္၊ ဒါအဆင့္ျမင့္နည္းပညာေလ့လာေရး႒ာနလုိ႔ ေအာ္လုိက္တယ္။
ခန္း ရဲ႕တုန္႔ျပန္မွဳကို က်ေနာ္က ျပာေျခြခြက္ျငင္းဆုိမွဳ လုိ႔နာမည္ေပးခဲ့တယ္။ တေယာက္ေယာက္ကမ်ားခင္ဗ်ားနဲ႔ ျငင္းျပီး တခုခုနဲ႔ပစ္လုိက္ျပီဆုိ ဒါဟာ ဘာသာေဗဒ၊ အဓိပၸါယ္နဲ႔အမွန္တရားအေၾကာင္းေျပာတာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္မုန္းျပီး သတ္ျဖတ္ခ်င္တာလည္းျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္ေပါ့။
ေနာက္ေတာ့ ခန္း ကက်ေနာ့္ကုိပရင္စတန္ကေနထုတ္ပစ္လုိက္တယ္။ သူ႔မွာဒီလုိလုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္။ သူလုပ္ခဲ့တယ္။ က်ေနာ့္မွာေနာက္၂ႏွစ္၃ႏွစ္ထိ သူငါ့ဘ၀ကုိဖ်က္စီးပစ္ခဲ့တယ္လုိ႔ထင္ေနခဲ့တယ္။ ခုေနျပန္စဥ္းစားေတာ့ ဒါဟာက်ေနာ္နဲ႔မသင့္ေတာ္ႏုိင္တဲ့ အသက္ေမြးပညာတခုကေနသူက်ေနာ့္ကုိကယ္တင္ ခဲ့တာပဲလုိ႔လည္း ခံစားမိတယ္။

ျပာေျခြခြက္

၂။ အထုိင္မ်ားေရြ႕ျခင္း

ဆက္ပါမည္
KZေက

Saturday, March 5, 2011

၃။ ကုိယ္ပုိင္အင္အား၊ သီးျခားလူမွဳအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ႏွင့္ မဟာဗ်ဳဟာ

ကုိလူ။ ။ ခင္ဗ်ားဟာကသမုိင္းေၾကာင္းအခ်က္အလက္ေတြကမ်ားေနတယ္။
ကုိမူ။ ။ အင္း၊ ဒီလုိေပါ့ဗ်ာ။ တခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားၾကေတာ့လည္းအခ်က္အလက္ေတြကုိျပန္လွန္ၾကည့္ ဖုိ႔လုိလာတာကုိး။
ကုိလူ။ ။ တတိယလွဳိင္းကုိနဲနဲရွင္းစမ္းပါဦး။ ဟန္တင္တန္က ဒီမုိကေရစီလွဳိင္းတခုျပီးရင္ တန္ျပန္လွဳိင္းလာတယ္ ဆုိျပီးေဖာ္ထုတ္လာတယ္။ သမုိင္းကုိ ထီဂဏန္းတြက္သလုိ ဂြင္ေဖာ္သလုိလုပ္ေနတာမ်ဳိးျဖစ္မေနဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ ကမာၻ႕ႏုိင္ငံေရး၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဒီမုိကေရစီေရးစတာေတြမွာ သူ႔ရဲ႕သုံးသပ္ခ်က္နဲ႕ေကာက္ခ်က္ေတြ အေရးပါတာေတာ့အမွန္ပါ။ ဘာေၾကာင့္တန္ျပန္လွဳိင္းေတြရွိလာရသလဲဆုိတာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ အစကစေတြးၾကည့္ရေအာင္ေလ။
လူေတြအုပ္စုလုိက္ဖြဲ႕လွည့္လည္ေနထုိင္ျပီး ဘုံပုိင္ဆုိင္မွဳထားတဲ့ သမုိင္းဦးဘုံေျမေခတ္ကေနျပီး ၊ တေနရာမွာအတည္တက်ေနထုိင္ ျပီးျမဳိ႕ျပႏုိင္ငံေတြဖြဲ႔တည္လာႏုိင္ခဲ့တယ္။ အုပ္စုကေနႏုိင္ငံျဖစ္လာျပီး လူ႔သမုိင္းဟာ သူ႔ေခတ္နဲ႕သူဖြံျဖဳိးလာခဲ့တယ္။ ဘုံပုိင္ဆုိင္မွဳကေန ပုဂၢလိကပုိင္ဆုိင္မွဳ။ အုပ္စုအၾကီးအကဲကေန အစုိးရ ဆုိျပီးအေျပာင္းအလဲေတြရွိလာခဲ့တယ္။ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕လုိအင္ကုိ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔အဆင္ေျပေအာင္ ဥပေဒေတြထုတ္ျပန္ျပီး ထိန္းညွိလာရတယ္။ ဒီကေနတခါ ႏုိင္ငံကုိအုပ္ခ်ဳပ္သူက ေခတ္လုိအပ္ခ်က္နဲ႔ ေလွ်ာ္ညီေအာင္ ဥပေဒကုိအသစ္ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းတာ၊ ဥပေဒကုိႏုိင္ငံသား ေတြလုိက္နာမွဳရွိမရွိ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျပီး ေဖာက္ျပန္ရင္ သက္ဆုိင္တဲ့ျပစ္ဒါဏ္ေတြခ်မွတ္တာ။ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အျခားစီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး ႏုိင္ငံေရးစတာေတြကို အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ရတာေတြအားလုံးမွာ အစုိးရကအခရာက်လာတယ္။ ဒါေတြအားလုံးလုပ္ပုိင္ခြင့္ အာဏာပါ၀ါကုိ တတ္ကၽြမ္းနားလည္တဲ့၊ သမာသမတ္က်တဲ့ သူေတြလက္ထဲခြဲေ၀ေပးႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ေတြကိုရွာေဖြလာၾကတယ္။
ကုိလူ။ ။ လက္ရွိမေတာ့ ႏုိင္ငံေရးစံနစ္ေတြမွာ ဒီမုိကေရစီကုိအေကာင္းဆုံအျဖစ္ သတ္မွတ္လာၾကတယ္ ဆုိပါေတာ့။
ကုိမူ။ ။ ကမာၻ႔သမုိင္းရဲ႕ျဖစ္ျပီး ျဖစ္ဆဲ ျဖစ္ရပ္ေတြကုိၾကည့္ရင္ ဒီလုိေျပာႏုိင္လာတယ္ေပါ့။
ကုိလူ။ ။ ဒီေတာ့
ကုိမူ။ ။ ဒါေပမဲ့ ကမာၻ႔သမုိင္းကုိျပန္ၾကည့္ျပန္ေတာ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ တေျပးညီဖံြ႕ျဖဳိးလာၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ဆုိေတာ့ အေနာက္ႏုိင္ငံ အထူးသျဖင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြဟာ သဘာ၀သိပၸံပညာ ကုိအရင္နားလည္ျပီး အသုံးခ်လာႏုိင္ခဲ့တယ္။ နယ္ေျမသစ္ေတြရွာေဖြလာၾကတယ္။ နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္မွဳေနာက္မွာ ကုိလုိနီနယ္ခ်ဲ႕စံနစ္ကကပ္ပါလာခဲ့တယ္။ ဒီစံနစ္ရဲ႕ရုိက္ခ်က္ဟာျပင္းထန္လြန္းေတာ့ သူ႕အရွဳိးရာေတြကုိဒီကေန႕ အထိျမင္ရဆဲပဲ။
ကုိလူ။ ။ က်ေနာ္ေတာ့ ခင္ဗ်ားဘာေျပာခ်င္တာလည္းဆုိတာကိုခုထိမဖမ္းႏုိင္ေသးဘူး။
ကုိမူ။ ။ ကုိလုိနီစံနစ္ကေန က်ေနာ္တုိ႔လြတ္လပ္ေရးစစ္ပြဲေတြဆင္ႏြဲခဲ့ရတယ္။ ဒီစစ္ပြဲေတြဟာ ကမာၻနဲ႔အ၀ွမ္းျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကမာၻစစ္ၾကီးေတြနဲ႔အဆက္အစပ္ရွိခဲ့တယ္။ စစ္ပြဲေတြကဘာေတြကုိေပးသလဲ။
ကုိလူ။ ။ က်ေနာ္ၾကားဘူးတာကေတာ့ ပီ၃လုံးေပါ့ေလ။ ကဗ်ာဆရာ (Poet)၊ ညခင္းဆည္းဆာပ်ဳိျဖဴ (Prostitute) နဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳ (Poverty) လုိ႔ဆုိၾကတယ္။
ကုိမူ။ ။ ဒါကတပုိင္းေပါ့ေလ။ စစ္ပြဲေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ကုိလုိနီလြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲေတြ ဟာ စစ္တပ္ေတြကုိ ႏုိင္ငံရဲ႕အေရးအပါဆုံး အဖြဲ႔အစည္းေတြအျဖစ္ ျမွင့္တင္ေပးခဲ့တယ္။ တဘက္မွာ ကုိလုိနီျပဳခံရတဲ့ႏုိင္ငံေတြဟာ ကိုလုိနီဘ၀ကလြတ္ေျမာက္အျပီးမွာ ႏွစ္မ်ားစြာ တပါးကႊ်န္အျဖစ္ေနခဲ့ၾကရာက ကုိယ့္အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာပုိင္ဘ၀ ေရာက္တဲ့အခါ ႏုိင္ငံျပန္လည္ထူေထာင္ေရး နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ေတြမွာ အေတြ႕အၾကဳံနဲခဲ့တာအျပင္ အာဏာခြဲေ၀မွဳေတြမွာပါ အဆင္မေျပျဖစ္ခဲ့ရာက ျပည္တြင္းစစ္ေတြကုိဆက္ခဲ့ၾကတယ္။ အမ်ဳိးသားစည္းလုံးမွဳ ျပဳိကြဲသြားခဲ့တယ္။
ကုိလူ။ ။ ဒီေတာ့ ဒါေတြနဲ႔ဒီမုိကေရစီ ဘယ္လုိဆက္စပ္ေနလုိ႔လဲ။
ကုိမူ။ ။ ၁၉၇၄ ေပၚတူဂီမွာစခဲ့တဲ့ တတိယလွဳိင္းမွာ ေပၚတူဂီနဲ႔စပိန္ဟာ အာဏာရွင္စံနစ္ကုိအဆုံးသတ္ခဲ့ျပီး ဒီမုိကေရစီကုိအခ်ိန္တုိအတြင္းမွာေအာင္ျမင္ေအာင္ကူးေျပာင္းႏုိင္ခဲ့တာမွာ တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ဘာကြာ သြားခဲ့လုိ႔လဲ။
ကုိလူ။ ။ ခင္ဗ်ားဘာဆုိလုိခ်င္တာလည္း။ ဒီႏုိင္ငံေတြဟာ ကုိလုိနီနယ္ခ်ဲ႕သူေတြျဖစ္ခဲ့လုိ႔၊ ကုိလုိနီျပဳခံရသူေတြလုိ အေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့အခက္အခဲေတြမရွိခဲ့လုိ႔လား။
ကုိမူ။ ။ ေယ်ဘူယ ဆုိရရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေတြတခုနဲ႔တခုၾကားမွာအေျခခံျပည့္စုံမွဳျခင္းမတူၾကဘူး။ ဒါဟာ အာဏာရွင္စံနစ္ကေန ဒီမုိကေရစီကုိသြားမဲ့လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာရွိတဲ့ ျဖတ္သန္းရမဲ့ကာလနဲ႔အခက္အခဲေတြ ကုိသတ္မွတ္တဲ့အဓိကအေၾကာင္းအရင္းထဲကတခုပဲ။
ကုိလူ။ ။ ေကာင္းျပီ။ ဒါဆုိရင္ က်ဳပ္ကေတာ့ခင္ဗ်ားလုိေ၀့၀ုိက္မေျပာတတ္ဘူး။ က်ဳပ္တုိ႔ႏုိင္ငံေကာ ဒီၾကားခံကာလကိုျဖတ္သန္းဖုိ႔ဘာေတြလုိေနသလဲ။ ဘယ္ေလာက္အခ်ိန္ေပးရမလဲ။
ကုိမူ။ ။ ခင္ဗ်ားေမးတဲ့ေမးခြန္းကုိက်ေနာ္လည္းတခ်ိန္လုံးကုိယ့္ဘာသာျပန္ေမးေနတာပဲ။ တခုရွိတယ္ခင္ဗ်ားေမးခြန္းကနဲနဲေလာ ေနသလုိပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာခုၾကားခံကာလထဲကိုေရာက္ေနျပီလား။ ဒါက်ေနာ္ေသခ်ာေပါက္မေျပာႏုိင္ေသးဘူး။
ကုိလူ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ လူထုတရပ္လုံးအတည္ျပဳေပးလုိက္တဲ့ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲတခုကိုျဖတ္သန္းျပီးခဲ့ျပီ။ တရား၀င္ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြရွိေနျပီ။ အစုိးရသစ္တရပ္ကုိဖြဲ႔စည္းျပီးျပီ။ ေနာင္ငါးႏွစ္မွာတၾကိမ္ ေနာက္ထပ္ေရြးေကာက္ပြဲတခုထပ္လာေတာ့မယ္။ ဒီေတာ့ဒါ ဒီမုိကေရစီကုိသြားေနတဲ့ ၾကားခံကာလမဟုတ္ဘူးလား။
ကုိမူ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔တခုခ်င္းေျပာၾကတာေပါ့။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲကအခရာပဲ။ သူရွိမွ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူဟာ သူသေဘာက်လက္ခံတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူကုိကုိယ္တုိင္ေရြးခ်ယ္ႏုိင္မယ္။ သုိ႔ေပမဲ့လ႔ုိ ေရြးေကာက္ပြဲေတြပုံမွန္လုပ္ေနရုံနဲ႔ေတာ့ ဒီမုိကေရစီလုိ႔ေျပာဖို႔မလုံေလာက္ဘူးဆုိတာပဲ။ ေရွ႕မွာက်ေနာ္တုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ကုိလူ။ ။ ေစာေစာကခင္ဗ်ားေျပာလုိက္တာျပန္ဆက္ဗ်ာ။ ဘာေၾကာင့္ခုအေျခအေနကုိ ၾကားခံကာလေျပာဖုိ႔ခင္ဗ်ားတြန္႔ဆုတ္ေနရတာလည္း။
ကုိမူ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔တခုသတိထားရမွာက လူနဲ႔သူ႔အျပဳအမူ ဟာအာဏာနဲ႔ ပတ္သက္လာတဲ့အခါ အစုိးမရတတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ပဲ လူကိုထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ စံနစ္ေကာင္းတခုကုိရွာေဖြခဲ့ၾကတာ သမုိင္းသက္ေသပါ။ ခု အဲသည္စံနစ္တခုရွိမေနဘူး။ ယုတ္စြအဆုံး အဲသည္စနစ္တခု ၀င္လာေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးေနတဲ့ အေျခအေနေတြကုိလည္းမေတြ႔ရဘူး။
ကုိလူ။ ။ ဒီေတာ့က်ေနာ္တုိ႔ခုဘယ္ေနရာကုိေရာက္ေနသလဲ။ ဒီမုိကေရစီကုိညင္ညင္သာသာနဲ႔ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္သြားဖုိ႔ ဘာလုပ္ဖုိ႔လုိသလဲ။ ဒါဟာလက္ေတြ႔လည္းက် အေျခခံလည္းက်တဲ့ ေမးခြန္းတခုျဖစ္မယ္ထင္တယ္။
ကုိမူ။ ။ အင္း သတိလည္းထားေျဖရမဲ့ ေမးခြန္းတခုေပါ့။ က်ေနာ္ဒီေမးခြန္းကုိၾကဳးိစားမေျဖခင္ ၾကဳိသိဖုိ႔လုိမယ္ထင္တာေတြကုိ အပုိင္းႏွစ္ပုိင္းခြဲေျပာၾကည့္ရေအာင္။
ကုိလူ။ ။ လုပ္စမ္းပါေလ။
ကုိမူ။ ။ အာဏာရွင္စံနစ္နဲ႔ သက္ဆုိင္တာတခ်ဳိ႕ကုိအရင္ေျပာၾကည့္မယ္၊ ျပီးရင္ ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလနဲ႔ ေပါင္းစည္းမွဳ ဆုိတာေတြကုိဆက္မယ္။
ကုိလူ။ ။ ဒါဆုိပထမတခု ကုိခုပဲစလုိက္ရေအာင္။
ကုိမူ။ ။ အာဏာရွင္စံနစ္တခုကလြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ အခ်က္၃ခ်က္လုိတယ္။
၁။ ကုိယ့္အားကုိယ္ကုိးရမယ္။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ယုံၾကည္မွဳရွိဖုိ႔လုိတယ္။ ကုိယ့္အင္အားကုိကုိယ္တုိင္တည္ေဆာက္ရမယ္။
၂။ သီးျခားလူမွဳအသင္းအပင္းအဖြဲ႔အစည္းေတြကုိအားေကာင္းေအာင္လုပ္ထားဖုိ႔လုိတယ္
၃။ ေရရွည္ထိေမွ်ာ္ၾကည့္ထားတဲ့ မဟာဗ်ဳဟာ အစီအစဥ္တခုရွိေနရမယ္
ပထမအခ်က္က သေဘာတရား ဒါကုိေၾကလည္ဖုိ႔လုိတယ္။ ျပီးရင္ ၂နဲ႔၃ မွာ လက္ေတြ႔အလုပ္လုပ္ရမွာေတြရွိ လာတယ္။

KZေက