Tuesday, August 30, 2011

သု၀ဏအျမန္ရထား - ၄

ကုိတီတူး

ကမာၻ႕ႏုိင္ငံေတြမွာ အာဏာရွင္အစုိးရေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္။ တပါတီအာဏာရွင္၊ ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္၊ စစ္အာဏာရွင္စသည္ျဖင့္ေပါ့။ အာဏာရွင္စံနစ္ေတြမွာ ပုံစံေတြကြဲေနေပမယ့္ တူညီတာတခုေတာ့ရွိတယ္။ အဲဒါဟာ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံေတြမွာ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရးဟာ အားနဲခ်က္ေတြ၊ ျပန္တဲ့မတ္ရမွာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနေသးတာပဲ။ စက္မွဳထြန္းကားျပီးဒီမုိကေရစီတုိင္းျပည္ေတြမွာရွိတဲ့ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးမ်ဳိးနဲ႔ ေတာ္ေတာ္လည္းကြာျခားေနပါတယ္။

Objective Civilian Control လုိ႔ ဟန္တင္တန္ ေျပာခ့ဲတာတခုရွိတယ္။ OCC မွာပါတာေတြက ၁) တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အရာရွိေတြဟာ သူ႔တုိ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းမွာအရည္အေသြးျမင့္ဖုိ႔၊ ကုိယ့္ပေရာ္ဖက္ရွင္ရဲ႕ ျပင္ပ အျခားနယ္ပယ္မွာရွိတဲ့ ကုိယ့္ ကြ်မ္းက်င္မွဳရဲ႕အကန္႔အသတ္ေတြကုိနားလည္ဖုိ႔ ၂) စစ္တပ္ကုိ ႏုိင္ငံျခားေရးနဲ႔ စစ္ေရးေပၚလစီေတြကုိအဆုံးအျဖတ္ေပးမယ့္ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ေအာက္မွာထားဖုိ႔၊ ၃) ကုိယ့္အသက္ေမြးမွဳနယ္ပယ္မွာပဲေခါင္းေဆာင္မွဳေပးတာကုိအသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံႏုိင္ဖုိ႔၊ ၄) ႏုိင္ငံေရးထဲ စစ္တပ္စြက္ဖက္မွဳနဲ႔ စစ္တပ္ထဲႏုိင္ငံေရးစြက္ဖက္မွဳကုိတတ္ႏုိင္သမွ်နဲေအာင္ျဖစ္ေစဖုိ႔ ဆုိတဲ့ ၄ ခ်က္ ျဖစ္တယ္။ တခြန္းထဲျပတ္ေအာင္ေျပာဗ်ာ ဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ့္အလုပ္ကုိယ္ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကဖို႔ပဲ။
စစ္အာဏာရွင္စံနစ္မွာေတာ့ စစ္တပ္ဟာေနရာတုိင္းကုိထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္တုိ႔ တပါတီအာဏာရွင္စံနစ္တုိ႔မွာ စစ္တပ္ဟာ ပါတီရဲ႕ကိရိယာတန္ဆာပလာ တခုပဲ။ ပါတီက စစ္တပ္ၾကားခံျပီး အားလုံးကုိခ်ယ္လွယ္တယ္။ အားလုံးဟာ ပါတီကိုပဲ သစၥာခံျပီး ႏုိင္ငံကုိပစ္ပယ္ထားၾကတာပဲ။ ေျပာမယ္ဆုိ ဘယ္အာဏာရွင္စံနစ္မဆုိ စစ္တပ္ကုိအသုံးခ်ျပီးတုိင္းျပည္ကုိ ဂုပ္ေသြးစုပ္တာပဲ။

ဒါကေတာ့ဟုတ္ပါျပီ။ က်ဳပ္ကျပႆနာမရွိဘူး။ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကေကာ OCC ကုိလက္ခံႏုိင္ပါ့မလား လုိ႔ခင္ဗ်ားေမးလာရင္ ဂ်ဳိးဇက္အက္ႏုိင္း(အငယ္) ေျပာတဲ့လစ္ဘရယ္အစဥ္အလာ (Liberal Tradition) ကုိ ထပ္ေျပာၾကည့္ခ်င္တယ္။ သူေျပာတာမွာ စစ္တပ္က ၁) ဥပေဒနဲ႔အညီျဖစ္ဖုိ႔ကုိတာ၀န္ယူရမယ္၊ အရပ္သားအစုိးရရဲ႕အာဏာနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ကုိေလးစားရမယ္ ၂) လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ပါတီႏုိင္ငံေရးနဲ႔ မပတ္သက္ရဘူး၊ ပါတီႏုိင္ငံေရးအထက္မွာရွိမယ္။ (Arm forces are nonpartisan and remain above politics)
အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားဘက္က်ေတာ့ ၁) စစ္တပ္ဟာဒီမုိကရက္တစ္ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ တရား၀င္ အေရးပါတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳရမယ္။ ၂) စစ္တပ္ရဲ႕ အရည္အေသြး၊ တာ၀န္နဲ႔မစ္ရွင္ကုိမွန္မွန္ကန္ကန္ ျမွင့္တင္ေပးႏုိင္ရမယ္။ ၃) ႏုိင္ငံကာကြယ္ေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကိစၥေရးရာေတြနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳကုိ နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ ဆည္းပူးထားဖုိ႔လုိတယ္။

OCC ထက္စာရင္ LT ဟာေပ်ာ့ေျပာင္းျပီး စစ္ဘက္၊ အရပ္ဘက္ ႏွစ္ဘက္စလုံးကုိတည့္မတ္ထားတာျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ မွာေတာ့ IMET (International Military Education and Training) ဆုိတာရွိတယ္။ သမၼတ ကလင္တန္ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီထဲက အေရးၾကီးတဲ့တခုဟာ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြမွာလစ္ဘရယ္အစဥ္အလာေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးက်င့္သုံးလာႏုိင္ဖုိ႔ပဲ။ ဒီသင္တန္း ကလစ္ဘရယ္အစဥ္အလာ ကုိနားလည္ဖုိ႔ လက္ခံဖုိ႔ ကလင္တန္ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီကုိအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ႏုိင္ငံတကာမွာရွိတဲ့ စစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းေတြ၊ အရာရွိေတြကုိ ေပးတဲ့ သင္တန္းျဖစ္တယ္။ IMET ဟာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းပုိင္းေတြ ပုိတုိးတက္လာေအာင္၊ တုိက္ခုိက္ေရးစြမ္းရည္ေတြျမင့္မားလာေအာင္ေတြမွာတင္မကဘူး စစ္ဘက္အရာရွိေတြကုိ ဒီမုိကေရစီ ကူးေျပာင္းေရး ကာလအတြက္အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကုိပါသင္ၾကားေပးတယ္။

ျပီးေတာ့ EIMET (Expended IMET) ဆုိတဲ့သင္တန္းတခုပါရွိေနေသးတယ္။ EMIT ရဲ႕အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး၊ စစ္ဘက္အရာရွိေတြအတြက္ စီမံခန္႔ခြဲမွဳစြမ္းရည္၊ စစ္တပ္တရားစီရင္ေရး၊ အမူအက်င့္၊ လူ႔အခြင့္အေရးစတာေတြကုိပါ သင္ၾကားေပးပါတယ္။

IMET သင္တန္းဆင္းျဖစ္တဲ့ အယ္ေဘးရီးယား ၾကည္းတပ္စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ သူ႔ႏုိင္ငံျပန္ေရာက္ေတာ့ သူ႕ကုိယ္ပုိင္ အေမရိကန္ပုံစံ သင္တန္းတခုကုိတီထြင္ျပီး သူ႔အရာရွိေတြကုိပုိ႔ခ်ရာမွာ အယ္ေဘးနီးယားရဲ႕ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းဟာ ပုိအရည္အေသြးျမင့္တက္လာျပီး၊ အရပ္သား အစုိးရရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳကုိ ေကာင္းေကာင္းလက္ခံႏုိင္ လာတယ္ဆုိတယ္။

က်န္တဲ့အေထာက္အထားေတြလည္းရွိေပမယ့္မေျပာေတာ့ပါဘူး။ လုိရင္းကေတာ့ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြတုိက္ရုိက္ျဖစ္ေစ၊ လူထြက္ျပီးေတာ့ျဖစ္ေစ၊ အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္လာခဲ့တဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာ က်ေနာ္တုိ႔ဆီက တပ္မေတာ္ အရာရွိေတြဟာ ေခတ္မွီအရည္အခ်င္းျပည့္ တပ္မေတာ္ထူေထာင္ဖုိ႔နဲ႔ အရပ္ဘက္ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ေလးေလးစားစားဆက္ဆံႏုိင္ဖုိ႔ ဒီလုိသင္တန္းေတြတက္ျပီး ေလ့က်င္သင္ၾကားဖုိ႔လုိေနပါတယ္။

OCC နဲ႔ LT ကုိေျပာျပီးေတာ့ လက္တင္အေမရိက စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ရဲ႕မူကြဲေလးကုိ နဲနဲ ၾကည့္ၾကရင္ေကာင္းမယ္။ သူ႔မွာက်ေတာ့ Corporatist Tradition ဆုိတာကုိသုံးတယ္။ CT ကဘာကြာသလဲဆုိေတာ့ စစ္တပ္နဲ႔ဆုိင္တဲ့ အ၀န္းအ၀ုိင္းထဲမွာ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ပုိင္း ကသာ အားလုံးကုိအဆုံးအျဖတ္ေပးမယ္ဆုိတာျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္ဟာ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားရဲ႕ဦးေဆာင္မွဳေအာက္ ကုိမ၀င္ဘူးဆုိတဲ့သေဘာပဲ။ ဒီအယူအဆဟာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လာသလဲဆုိေတာ့ လက္တင္အေမရိက အစုိးရေတြဟာ စီးပြားေရးေျပာင္းလဲမွဳေတြ ေဖာ္ေဆာင္ရင္းမေအာင္ျမင္တဲ့အခ်ိန္တခ်ဳိ႕မွာ တုိင္းျပည္ထဲ မျငိမ္မသက္မွဳေတြ ေပၚလာတဲ့အခါမွာ စစ္တပ္ကုိေခၚျပီးထိမ္းသိမ္းရတာမ်ဳိးေတြရွိခဲ့လုိ႔ပဲ။ ခုေတာ့ လက္တင္အေမရိကႏုိင္ငံအမ်ားစု ဟာ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖဳိးမွဳေတြရျပီး ဒီမုိကေရစီေရး လူ႔အခြင့္အေရးေတြမွာေအာင္ျမင္မွဳ ရလာၾကေတာ့ CT ကုိျပန္လည္ဆန္းစစ္ေနၾကပါျပီ။ CT ဟာ LT အျပည့္မသြားခင္ၾကားခံအျဖစ္သုံးႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့သေဘာပါ။

က်ေနာ္တုိ႔စစ္တပ္ဟာ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ကေနျပန္ထြက္ျပီး တပ္မေတာ္ရဲ႕စစ္မွန္တဲ့၊ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အမွန္တကယ္ တတ္ကြ်မ္းနားလည္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးနဲ႔ကာကြယ္ေရး နယ္ပယ္ထဲကုိျပန္သြားရမွာကေတာ့ မလုပ္မျဖစ္လုပ္ရမွာျဖစ္တယ္။ CT ျပီးေတာ့ LT နဲ႔ ေနာက္ဆုံး OCC အထိကုိ ဘယ္လုိျပန္သြားမလဲ ဆုိတာကလည္း ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲရဲ႕ ဒုတိယအဆင့္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ နဲ႔အတူဆက္စပ္ေနတဲ့ အခ်က္တခုပါ။

ခုခ်ိန္ကတည္းက အရပ္သား ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက စစ္တပ္ဟာ ဒီမုိကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ အမိန္႔နာခံမွဳနဲ႔ သြားတဲ့ ထူးျခားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းတခုျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္ရဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳ အစဥ္အလာနဲ႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ေနသမွ်ေတြမွာ အားသာခ်က္ေတြ အားနဲခ်က္ေတြကုိ နားလည္ေအာင္ေလ့လာထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တဆက္တည္း ဒီမုိကေရစီၾကားခံကာလအခက္အခဲေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားျပႆနာ၊ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ လက္ရွိတပ္မေတာ္ရဲ႕ ေပါင္းစည္းေရး ျပႆနာေတြကုိပါ ခ်ိန္ဆထားဖုိ႔လုိပါလိမ့္မယ္။

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္လုံျခဳံေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဆုိရာမွာလည္း စစ္တပ္ရဲ႕ဦးတည္ရာဟာ အတြင္းကုိလွည့္သလား အျပင္ကုိလွည့္သလားဆုိတဲ့ အခ်က္တခ်က္ရွိေနပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စစ္တပ္ကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး အတြက္ ျပည္ပရန္ကုိပဲ အဓိကထား တဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး ဟာပုိေကာင္းျပီး ျပည္တြင္းရန္ကုိ အဓိကထား ကာကြယ္တဲ့ တုိင္းျပည္ေတြမွာ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရးဟာ ပုိအခက္အခဲေတြရွိတာကုိ စစ္ေအးေခတ္ေနာက္ပုိင္းမွာ ပုိေတြ႔လာၾကရပါတယ္။

စစ္ေအးျပီးေတာ့ အေမရိကန္လုိႏုိင္ငံေတြမွာ ေနတုိးအုပ္စု၀င္ေတြမွာ ကြန္ျမဴနစ္ရန္ကုိ ထဲ့တြက္စရာမလုိေတာ့ ျပည္ပရန္ကာကြယ္ေရးအတြက္ အခုိင္အမာရွိေနတဲ့ စစ္တပ္ကုိ အသုံးစရိတ္ေလွ်ာ့ဖုိ႔၊ အင္အားေလွ်ာ့ဖုိ႔စဥ္းစားလာ ၾကရတယ္။ စစ္တပ္မွမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္၀န္ထမ္းမဆုိ ဘယ္႒ာနမွာမဆုိ လူေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔လုိတဲ့အခါ ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အနာဂတ္ကုိထဲ့သြင္းတြက္ခ်က္ရတာပဲ။ ဒီေတာ့ သိပ္မ်ားတဲ့စစ္အင္အားကုိဒီအတုိင္းမေလွ်ာ့ႏုိင္တဲ့ အခါေတြမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွိမ္ႏွင္းေရးလုိ၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရယ္ကာကြယ္ေရးလုိ၊ အရပ္သားေတြရွိတဲ့နယ္ပယ္တခ်ဳိ႕ ကုိပုိ႔ႏုိင္မလား စဥ္းစားျပီး စမ္းသတ္ရာမွာေယဘူယ်အေနနဲ႔ သိပ္မသင့္ေတာ္လွဆုိတဲ့အသံေတြထြက္လာပါတယ္။

ဒါဆုိရင္ စစ္တပ္အရာရွိေတြကုိ အရပ္ဘက္၀န္ၾကီး႒ာနနယ္ပယ္ေတြကို ေစလႊတ္ေနတာဟာ မွန္သလားမွားသလား ေရရွည္တုိင္းျပည္အက်ဳိးျဖစ္ေစမဲ့အခ်က္လား အက်ဳိးယုတ္ေစမဲ့အခ်က္လားဆုိတာ ခ်ိန္ဆႏုိင္ပါျပီ။

စစ္ေအးေနာက္ပုိင္း အေတြ႔အၾကဳံေတြကေနျပီးအေမရိကန္ဟာ စစ္တပ္မစ္ရွင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သင္ခန္းစာ ၄ခုရခဲ့ပါတယ္။

၁။ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္မွဳကုိကာကြယ္ဖုိ႔၊ ႏုိင္ငံရဲ႕အေရးၾကီးတဲ့အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ျပႆနာ ေတြမွာလုိအပ္ရင္တုိက္ခုိက္အႏုိင္ယူဖုိ႔ (၉၁၁ ျဖစ္ခဲ့ေလေတာ့ အီရတ္ကုိ၀င္တုိက္တာမ်ဳိး ကုိ အမ်ဳိးသားအက်ဳိး စီးပြားနဲ႔ ဆြဲစိခဲ့ပုံ ရပါတယ္)
၂။ ဒုတိယဦးစားေပးမွာ သဘာ၀ေဘးရန္က်ေရာက္ျပီး ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာပါ၀င္ဖုိ႔
၃။ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္မ်ားခ်ထားမွဳ
၄။ အျခားအကူးအေျပာင္းမွာ လုိအပ္မယ္ထင္တဲ့ အခါပါ၀င္ဖုိ႔၊ သုိ႔ေသာ္ အရပ္ဘက္တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ သူတုိ႔ခ်ည္းပဲကုိင္တြယ္ႏုိင္ျပီဆုိတဲ့အခါ ခ်က္ျခင္းျပန္လည္ဆုတ္ခြာဖုိ႔ ဆုိတာေတြပါ။

ဒီလုိတိက်တဲ့ ဦးစားေပးနဲ႔ အစီအစဥ္ေတြသတ္မွတ္ထားၾကတာေတာင္ ဖြံ႔ျဖဳိးျပီးႏုိင္ငံေတြမွာ ဒီမုိကရက္တစ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ စစ္တပ္ကုိအရပ္ဘက္နဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ မစ္ရွင္တခု ကုိေပးမယ္ဆုိရင္ အခ်က္ ၃ခ်က္နဲ႔ ထပ္ စီစစ္ၾကပါတယ္။

၁။ စစ္တပ္ရဲ႕ပါ၀င္မွဳဟာ အျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ ရဲ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔၊ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္း၊ ေက်ာင္းဆရာ စတာေတြရဲ႕လုပ္ငန္းေတြကုိထိခုိက္ေစသလား။ (စစ္တပ္ ၀င္လာလုိ႔အျခား႒ာနေတြ၀န္ထမ္းေလွ်ာ့ သုိ႔ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြနဲသြားသလား)
ျပီးေတာ့စစ္တပ္မွာသူ႕မူရင္း ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအျပင္ အျခား၀န္ထုပ္၀န္ပုိးေတြျဖစ္ေစသလား
၂။ စစ္တပ္၀င္ေရာက္မွဳေၾကာင့္ စစ္တပ္ဟာ အထူးအခြင့္အေရးတခုရျပီး အျခားႏုိင္ငံပုိင္ နဲ႔ ပုဂၢလိက ပုိင္လုပ္ငန္းေတြထက္ ပုိသာတယ္ဆုိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုအျဖစ္ကုိေရာက္ေစသလား။
၃။ စစ္တပ္ဟာသူ႔ပင္မမစ္ရွင္ျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ (အစီအစဥ္၊ သင္တန္း၊ အဆင္သင့္ျဖစ္မွဳ) ကုိစျပီးလစ္လၽဴရွဳဖုိ႔ျဖစ္ေစသလား။ ဆုိတာေတြပါ။

ဒီေတာ့ဗ်ာ ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ေတာ့ စစ္တပ္ဟာမူရင္းႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးကုိပဲအဓိကလုပ္ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ စစ္တပ္ဟာ တပါတီအာဏာရွင္နဲ႔ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ေတြကုိျဖတ္သန္းခဲ့ရလုိ႔ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ကျပန္ဆုတ္ခြာဖုိ႔ သင္တန္းေတြ သင္ယူမွဳေတြလုိအပ္ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအရကင္းရွင္းယုံမက အရပ္ဘက္နဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ မစ္ရွင္ ေတြကုိ စီစစ္ျပီးမွလုပ္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာအရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားေတြကုိစစ္တပ္ ရဲ႕သီးျခားဆန္တဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအသိအျမင္ေတြရွိဖုိ႔ ျပန္လည္သင္ယူမွဳေတြလုပ္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္ဘက္အရာရွိေတြဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး နယ္ပယ္ေတြကုိ ၀င္ဖုိ႔ အရပ္သားႏုိင္ငံေရး သမားေတြကုိလည္း တိက်တဲ့သင္တန္းေတြ၊ ေလ့လာမွဳေတြ၊ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းေတြနဲ႔တြဲျပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႔လုိေနပါတယ္။

ဆက္ပါမည္
KZေက

Reference: Civil-Military Relations and Democracy
Edited by Larry Diamond and Marc F. Plattner, The John Hopkins University 1996

Saturday, August 27, 2011

သု၀ဏအျမန္ရထား - ၃

အခန္း (၄)
ကုိတီတူး

လတ္တေလာသတင္းေတြေၾကာင့္က်ေနာ္ဆက္မေရးပဲခနေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့တယ္။
ၾကည့္ေနတာေတာ့အစုံေပါ့။ အစုိးရကဘာေျပာသလဲ။ ဘယ္သူေတြကဘာျပန္ေျပာသလဲ။ ဘယ္လုိထင္ျမင္ခ်က္ ေတြေပးသလဲ။ စသည္ စသည္ ….။

အနာသိရင္ေဆးရွိပါတယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔မွာစကားပုံရွိတယ္မလား။ အနာေတြကမ်ားေတာ့ သမားေတာ္မ်ားလည္း ဘာေဆးနဲ႔ ကုရေကာင္းမလဲ။ ေရာဂါကရွည္ေနေတာ့ ေဆးေကာတုိးပါ့မလား အမ်ဳိးမ်ဳိးေ၀ဖန္သံေတြ ၾကားရတာေပ့ါ။ က်ေနာ္လည္း ေရာေယာင္ျပီး တတ္က်ြမ္းနားလည္သူမ်ား ကိုအားက်ျပီးစဥ္းစားၾကည့္တယ္။
ျပႆနာက လြတ္လပ္ေရးရကတည္းကစတာပဲလုိ႔ဆုိလုိက္ရင္ ေမွ်ာ္ၾကည့္ရတာေတြမ်ားကုန္မယ္။ ဒါေပမယ့္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးကေတာ့ က်ေနာ္စတည္ခ်င္တဲ့ ၈၈ မတုိင္ခင္ကတည္းကရွိခဲ့တာ။ သူက ေရွးဦးအက်ဆုံး ျပႆနာ နဲ႔အသိမ္ေမြ႔ဆုံးပဲ။

၈၈ အေရးေတာ္ပုံဟာ မဆလ ေခတ္တေခတ္ကုိျပည္ဖုံးကားခ်ခဲ့တယ္။ တပါတီအာဏာရွင္စံနစ္ကုိျဖဳိခ်ႏုိင္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ စစ္တပ္ကအာဏာျပန္သိမ္းျပီး ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကုိဒုိင္လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ သုိ႔ေသာ္ အႏုိင္ရပါတီ အင္အယ္ဒီကုိ အာဏာမလႊဲေပးခဲ့ဘူးဒီမွာ ခုထိမရွင္းႏုိင္တဲ့ ဒုတိယျပႆနာ တရပ္ကုိေပၚခဲ့ေစတယ္။ အပယ္ခံ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္။

အဲဒီကာလ ကေနခုထိရုန္းကန္ေနၾကတာမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ၊ စစ္အာဏာရွင္အစုိးရကုိႏုိင္ငံတကာက ဖိအားေပးတဲ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မွဳေတြဟာလည္း ေနာက္ထပ္ျပႆနာေတြအျဖစ္စာရင္း၀င္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ အေရးအခင္းကုိအၾကမ္းဖက္ျဖဳိခြင္းအျပီးမွာ စစ္အစုိးရဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ေရထဲမုိးထဲမွာ အတည္ျပဳခဲ့တယ္။ (နာမည္ေပးေကာင္းတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ေရႊျမန္မာေတြက နာဂစ္ဥပေဒလုိ႔ ေခၚၾကတယ္။ မဆုိးဘူးဗ်ားဒီနာမည္။ က်ေနာ္ၾကဳိက္တယ္။ သူနဲ႔က်မွတုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ကုိး။)
ဒီဥပေဒနဲ႔ လုပ္တဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ကန္႔ကြက္တဲ့ ၉၀ အႏုိင္ရ ပါတီဟာ တရားမ၀င္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒါလည္းေနာက္ထပ္ရွင္းရမဲ့ ျပႆနာတခုထဲမွာပါလာတယ္။

ခုလက္ရွိမွာေတာ့ စစ္အာဏာရွင္အစုိးရကေန ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းမ်ဳိးစုံအႏုိင္ရ အရပ္သားအစုိးရျဖစ္လာျပီ။ လႊတ္ေတာ္အမတ္မင္းမ်ား ျပည္သူ႔ေရြးေကာက္ခံ ကုိယ္စားလွယ္ေတာ္ၾကီးမ်ားလည္းရွိေနျပီ။ လႊတ္ေတာ္အသစ္ၾကီးရွိေနျပီ။ အဲသည္မွာအရင္ထက္စာရင္နဲနဲပုိလြတ္လပ္လာတယ္လုိ႔လည္းဆုိလာၾကျပီ။ နဲနဲလြတ္လပ္လာတယ္ဆုိတာဟုတ္မွာ။ သမၼတၾကီးက ျပန္လာခဲ့ေတာ့ခ်စ္သူေရ သီခ်င္းေတာင္ဆုိခဲ့ေသးတယ္ဆုိသကုိးဗ်။ ဒီလုိပဲမွန္းၾကည့္ရတာေပါ့။

အမွန္အတုိင္းေျပာရရင္ ေမွ်ာ္လင့္ၾကည့္တဲ့အထဲမွာခုက်ေနာ္လည္းပါေနပါတယ္။ အေရးအသားေသသပ္တဲ့ မီဒီယာဆရာမ်ားေျပာသလုိ သတိၾကီးၾကီးနဲ႔ေထာက္ခံလုိက္သည္ဆုိတဲ့အထဲ က်ေနာ္လည္းပါတယ္။ ကဲေဘး ေ၀့ေနလုိ႔မျဖစ္ေသးဘူး။ ဘယ္ျပႆနာကစရွင္းရင္ေကာင္းမလဲ။ ျပႆနာေတြအမ်ားၾကီးလုိ႔ေျပာခဲ့တာကုိး။
အေရးၾကီးတာနဲ႔အရင္လုိတာနဲ႔စခြဲၾကည့္ရေအာင္။ က်ေနာ့္အတြက္ကေတာ့ အေရးအၾကီးဆုံးဟာ ၂၀၀၈ဥပေဒပဲ။ သူနဲ႔တြဲရွင္းရမွာက တုိင္းရင္းသားအေရးနဲ႔ ၉၀ရလဒ္။ ဒါေပမဲ့အရင္လုိေနတာက်ေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားျပႆနာနဲ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မွဳပဲ။ ဒီအမွဳတြဲထဲကုိ က်ေနာ္က အင္အယ္ဒီပါတီတရား၀င္ျဖစ္ေရး ကုိပါထဲ့ခ်င္တယ္။ ဒီေတာ့ ခုရွိေနတဲ့ ျပႆနာေတြကို ၂စုခြဲျပီးျမင္ၾကည့္လုိ႔ရသြားျပီ။

ႏုိ႔ ကုိယ့္လူက ဘဇာအေရးကုိေထာက္ျပီး အင္အယ္ဒီတရား၀င္မွဳကို ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားနဲ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မွဳထဲထည့္ရတာလည္းလုိ႔ ခင္ဗ်ားကေမးရင္ ဒါ အင္အယ္ဒီကကုိင္ထားတဲ့ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးညွိႏွဳိင္းျပီးေတာ့သာ ျပႆနာ ေတြကုိေျဖရွင္းမယ္ဆုိတဲ့ နည္းလမ္းေၾကာင့္ပဲ။ အင္အယ္ဒီဟာ အစုိးရကုိ လူထုတုိက္ပြဲေခၚသံနဲ႔ ရင္ဆုိင္ဖုိ႔မေရြးခ်ယ္ဘူးဆုိရင္ ေဆြးေႏြးညွိႏွဳိင္းမွဳနဲ႔သာသြားမယ္ဆုိရင္ တရား၀င္ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္နဲ႔ပဲသြားေစခ်င္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ဒါဟာ ၂၀၀၈ ဥပေဒေအာက္ကုိေခါင္းထုိး၀င္တာ ေတာ့လည္းမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့သူ႔ကုိ ၂၀၀၈အေျခခံဥပေဒနဲ႔ေရာရွင္းမယ္ဆုိရင္ အခ်ုိန္ယူရလြန္းမွာစုိးလုိ႔ ေရွ႕ကုိတင္လုိက္တယ္။ ဒီေတာ့ထပ္အႏုစိတ္ရရင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥက ထိပ္ဆုံးမွာ ျပီးရင္ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မွဳနဲ႔ ပါတီတရား၀င္ျဖစ္ေရးကုိ တျပဳိင္နက္ဆက္ေစခ်င္တယ္။ ျပီးရင္ ဒုတိယအုပ္စုျဖစ္တဲ့ တုိင္းရင္းသားအေရး၊ ၉၀ ရလဒ္အေရးနဲ႔ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုိဆက္မယ္။

ပထမအုပ္စုဟာ အၾကာၾကီးလုပ္စရာမလုိဘူး၊ အားလုံးဟာ တႏွစ္အတြင္းေျပလည္ဖုိ႔ပဲ။ အက်ဥ္းသားအားလုံးဟာ ဒီႏွစ္အစုိးရသစ္တက္တဲ့ ၂၀၁၁အတြင္းမွာ အသုတ္လုိက္လႊတ္မယ္။ ဒါျပတ္ရင္ ၂၀၀၈ ဥပေဒနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ သေဘာတူခ်က္တခုကုိအရင္ယူရမယ္။ (ဘာသေဘာတူညီခ်က္ေနာက္မွာဆက္ပါမယ္)။ ျပီးရင္ ပါတီတရား၀င္ျဖစ္ေရးဟာ ၂၀၁၂ ပထမ၃ လအတြင္းမွာျပီးမယ္။ ဒါဆုိ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မွဳေတြဟာ ေနာင္ႏွစ္သက္တမ္းေတြမတုိးခင္မွာ ေျပလည္သြားပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္ေတာ့အဲသည္လုိအစီအစဥ္ေလး ဆြဲၾကည့္တယ္။

က်ေနာ္တုိ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ၊ အေပးအယူလုပ္တဲ့အခါ မတူတဲ့အုပ္စုေတြမွာ မတူတဲ့ အားသာခ်က္ နဲ႔ အားနဲခ်က္ ေတြ ရွိေနလိမ့္မယ္။ ဥပမာ အစုိးရဟာ လက္ရွိအာဏာရထားတယ္။ အင္အယ္ဒီဟာ လက္ရွိလူထုေထာက္ခံမွဳရထားတယ္ ဆုိတာမ်ဳိး ေပါ့။ တခါ အက်ဳိးစီးပြား ဆုိျပီး စစ္တပ္၊ တုိင္းရင္းသား နဲ႔ အင္အယ္ဒီ လုိ႔ခြဲၾကည့္ရင္လည္း မတူတာေတြရွိေနေသးတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ ႏုိင္ငံနဲ႔ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးအားလုံးရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားလုိ႔ျမင္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကြဲႏုိင္တာေတြကမရွိသေလာက္ျဖစ္လာမွာပဲ။ တူတာတြဲလုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ တူတဲ့အက်ဴိးစီးပြားတခုရွိရမယ္။ အဲဒါဟာ ႏုိင္ငံနဲ႔ျပည္သူအားလုံးဆုိတဲ့ ရွဳေထာင့္ကခ်ဥ္းကပ္မွပဲရႏုိင္မယ္။

အႏွစ္ခ်ဳပ္က ျမန္မာျပည္မွာလက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြအားလုံးကုိ တုိင္းျပည္နဲ႔လူမ်ဳိးအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ လုိ႔ရည္ရြယ္ျပီး မေျဖရွင္းဘူးဆုိရင္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး မွာကုိင္စရာစံမရွိဘူးျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။
အားလုံးကဒီစံကုိ ရုိးရုိးသားသားကုိင္ျပီးရွင္းမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျပႆနာေတြဟာ အတုိင္းအတာတခုအတြင္းမွာ ေျပလည္လာမယ္။ သြားေနတဲ့ျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာလည္းတုိးတက္မွဳေတြကုိေတြ႔ရမွာျဖစ္တယ္။

ဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ကုိင္ရမဲ့စံရွိေနျပီ။ စလုပ္ရမဲ့အလုပ္ရွိေနျပီဆုိရင္ အခုပဲစလုိက္ရင္မေကာင္းဘူးလား။ ဘာေတြခုခံေနေသးလည္းခင္ဗ်ားေတြးလာႏုိင္ ေ၀ဖန္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ကုိဆန္႔က်င္လုိသူေတြကုိ ေျပာလုိတာက လက္ရွိအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ႏုိင္ငံတကာမွာေကာ ျပည္တြင္းမွာပါ သေဘာတရားေကာ လက္ေတြ႔ မွာပါေျပာင္းလဲေနတာေတြရွိေနတယ္ဆုိတာပါ။ ဒါေတြကုိ ကီးပေလယာေတြအားလုံးက သေဘာေပါက္ထားတယ္ လုိ႔က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဘာေတြမ်ားပါလိမ့္ၾကည့္ရေအာင္။

ဆက္ပါမည္။
KZေက

Sunday, August 7, 2011

သု၀ဏအျမန္ရထား - ၂

အပုိင္း (၃)
အာဏာရွင္စံနစ္ကေနဒီမုိကေရစီကုိ ေျပာင္းမယ္လုိ႔ဆုိတဲ့အတြက္ စီးပြားေရးျပန္လည္ျပင္ဆင္မွဳေတြ ဟာမလြဲမေသြလုိအပ္လာပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲေအာင္ျမင္မလားဆုိတာကုိ အဓိကခ်ိန္ၾကည့္တဲ့အခ်က္ တခ်က္ရွိပါတယ္။ အဲဒါအစုိးရေဟာင္းရဲ႕ဦးစီးဦးေဆာင္ႏုိင္ငံေရးစီမံခန႔္ခြဲသူေတြဘယ္ေလာက္ ျပန္ပါေနသလဲ ဆုိတာပါ။ နဲေလပုိေအာင္ျမင္ေလပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ စစ္အစုိးရေဟာင္းထဲက လူအားလုံး အရပ္သားအစုိးရသစ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္း လာတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ လက္ရွိစီးပြားေရးနယ္မွာ ထုနဲ႔ထည္နဲ႔ကုိ အက်ဳိးစီးပြား ေတြရွိေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီအက်ဳိးစီးပြားကိုဆန္႔က်င္ျပီး ႏုိင္ငံအတြက္ ျပည္သူအတြက္ ေရရွည္စီးပြားေရးဗ်ဳဟာ ေတြကုိဘာမွတည္ခြင့္ မရႏုိင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။
တကယ္တမ္းမွာ စီးပြားေရးတည္ျငိမ္လာဖုိ႔၊ ေစ်းႏွဳန္း နဲ႔ ကုန္သြယ္မွဳစည္းမ်ဥ္းနဲ႔လြတ္လပ္ခြင့္ ေတြျဖစ္လာဖုိ႔ အတြက္ စီးပြားေရးတတ္ကြ်မ္းနားလည္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ လုိပါတယ္။ လက္ရွိအစုိးရအဖြဲ႔ထဲက မဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးဖိအားကင္းတဲ့ ပညာရွင္အဖြဲ႔တဖြဲ႔လုိပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ထိပ္တန္းလက္ရွိ ႏုိင္ငံေရးအာဏာ ရွိသူေတြက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးရပါမယ္။ ပုိလန္ရဲ႕စီးပြားေရးအရ ကနဦးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစီအစဥ္ကုိ Leszek Balcerozicz တုိ႔အဖြဲ႔က ဦးေဆာင္ခဲ့သလုိမ်ဳိးေပါ့။ စီးပြားေရးပညာရွင္ကုိအၾကံေပးအဖြဲ႔ထားရုံနဲ႔မျပီးပါဘူး။ တကယ္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးလည္းရွိေနဖုိ႔လုိပါတယ္။ အစုိးရသစ္မွာ တခ်ဳိ႕ကတကယ္ စီးပြားေရးေျပာင္းလဲမွဳေတြကုိ စိတ္၀င္စားေကာင္းစိတ္၀င္စားပါလိမ့္မယ္။ သုိ႔ေသာ္အခ်ဳိ႕အဓိကက်သူေတြအတြက္ ဒါဟာ စစ္တပ္နဲ႔ အရပ္သားႏုိင္ငံေရးသမားၾကားက ေနာက္ထပ္အားျပဳိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးကစားပြဲတမ်ဳိး ပါပဲလို႔ ျမင္ေနရင္ အေျပာင္းအလဲ ဟာ ဟန္ျပပဲျဖစ္လာမွာပါ။
ေနာက္တခ်က္က အေျခခံက်တဲ့စီးပြားေရးအေျပာင္းအလဲအတြက္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့သေဘာတူညီမွဳတခု လုိပါတယ္။ အေရွ႕ဥေရာပကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္စံနစ္ေအာက္ကထြက္လာျပီး စီးပြားေရးႏုိင္ငံေရး ျပင္ဆင္မွဳေတြ လုပ္ခ်ိန္နဲ႔ ဂုိးသြင္းေကာင္းတဲ့ ကုိကုိေတြျဖစ္တဲ့ ဘရာဇီးတုိ႔ အာဂ်င္တင္းတုိ႔လုိ လက္တင္အေမရိကသားေတြ စစ္အာဏာရွင္စံနစ္ကလြတ္္လာျပီး ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးေတြလုပ္တဲ့ အခ်ိန္ျခင္းအတူတူေလာက္ပါ။ ေစ်းကြက္မုိဒယ္ကုိဘယ္လုိခ်ိန္မယ္၊ ဘယ္အပုိင္းကုိအရင္ဖြံ႔ျဖဳိးေအာင္လုပ္မလဲ။ ကုန္သြယ္ေရးအတားအဆီးေတြ ဘယ္လုိျပန္ညွိမလဲစတာေတြမွာ ဆုိင္ရာႏုိင္ငံေရးအင္အားစုေတြ သေဘာတူညီမွဳ ရေအာင္လုပ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ အေရွ႕ဥေရာပဟာ လက္တင္အေမရိကထက္ေအာင္ျမင္မွဳပုိေစာခဲ့ပါတယ္။
ဒါေတြဟာ စီးပြားေရးသီအုိရီေတြ တျခားႏုိင္ငံအေတြ႔အၾကဳံေတြ နဲ႔ခ်ဥ္းကပ္ေနတာပဲ။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ဟပ္မိလုိ႔လဲလုိ႔ ခင္ဗ်ားကေမးခ်င္တယ္ဆုိရင္လက္ေတြ႔မွာဘာေတြျဖစ္ေနသလဲဆုိတာ ၾကည့္ၾကရေအာင္။ လက္ရွိအစုိးရအေမြရထားတာက ႏုိင္ငံေတာ္ကဦးေဆာင္တဲ့အရင္းရွင္စံနစ္ (State Capitalism)။ အရင္ စစ္အစုိးရဟာ ႏုိင္ငံေရးေျဖရွင္းမွဳကိုအဓိကမလုပ္ခဲ့ပဲ သူ႔လက္ထက္မွာဒီစံနစ္ကုိ အသက္သြင္းခဲ့တယ္။ ဒီစံနစ္ကႏုိင္ငံေရးအရ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ကုိယ့္ျပည္သူေထာက္ခံမွဳမရတဲ့အစုိးရေတြဟာ ႏုိင္ငံေရးအၾကဳိးအျမတ္ကုိ ေရွ႕တန္းတင္တဲ့စီးပြားေရးကုိ လက္သင့္ရာလုပ္ငန္းရွင္နဲ႔ လုပ္တာပါ။ လြယ္လြယ္ဥပမာေပးရရင္ လုံျခဳံေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာကိစၥမဲခြဲေတာ့မယ္ဆုိရင္ တရုတ္ဆီေျပးျပီး သူ႔အတြက္ ပဲအက်ဴိးရွိျပီး၊ ကုိယ့္အတြက္သိပ္အက်ဳိးမရွိတဲ့ စာခ်ဳပ္တခုေျပးခ်ဳပ္ထားတာမ်ဳိးေပါ့။ ဒါမွ ဗီတုိရမယ္ေလ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြ ဟာ အရွဳံးခံျပီး အစုိးရေပၚလစီကုိလုိက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကတယ္။ ျပီးရင္အစုိးရကလည္းျမဳိးျမဳိးျမက္ျမက္ရႏုိင္တာမ်ဳိးေတြျပန္ျပီးဂြင္ရွာေပးရျပန္တယ္။ ဒါေတြကဒီေလာက္ထိေျပာ ဖုိ႔ေတာင္မလုိပါဘူး။ ခင္ဗ်ားသိပါတယ္ အစုိးရနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြေပါင္းျပီး ထြင္ထားတဲ့ ရုိက္စားဂြင္ေတြဟာ အမ်ားၾကီးပါ။ ျပီးေတာ့အဲသည္ကရလာတဲ့ ေငြေတြနဲ႔ တျခားေစ်းကစားမွဳေတြလုပ္ၾကတယ္။
ကမာၻမွာ အစုတ္ဆုံးဆုိေပမဲ့ေစ်းအၾကီးဆုံးကားေတြက်ေနာ္တုိ႔ ၀ယ္စီးခဲ့ၾကရတယ္။ အခုအိမ္ျခံေျမေစ်းေတြဟာ တဟုန္ထုိးျမင့္တက္သြားျပီ။ ရန္ကုန္မွာ ျမဳိ႕သစ္ေခ်ာင္က်တဲ့ေနရာက ေျမကြက္ေလးတကြက္ဟာ အနဲဆုံးသိန္းတရာ ရွိတယ္။ တလကုိ ေဒၚလာ ငါးရာစုႏုိင္တဲ့ လူတေယာက္ ဒီေျမကြက္၀ယ္ဖုိ႔ ၃ႏွစ္ၾကာမယ္။ အိမ္ေဆာက္ဖုိ႔ ေနာက္၃ ႏွစ္ေငြထပ္စုရမယ္။ ကားေစ်းကြက္ေတြပ်က္တယ္ဆုိေပမယ့္ ဂ်စ္ကားကလြဲလုိ႔ သိန္းတရာဆုိဘာကားမွမရဘူး။ ထားေတာ့ ကားစီးဖုိ႔ေနာက္၃ႏွစ္စာ ေငြလုိတယ္။ အဲ ၉ႏွစ္ ၁၀ႏွစ္ကုန္းလုပ္ျပီး ျမန္မာျပည္ျပန္လာရင္ ျမဳိ႕သစ္မွာ အိမ္ေလးနဲ႔ ကားေလးနဲ႔ဆုိေတာ့ မဆုိးဘူးပဲထားဦး။ မီးမမွန္ဘူး၊ အ၀ီစိေရမေမာင္းႏုိင္ဘူး။ ကားဆီတန္းစီတာ စတဲ့ဒုကၡဆုိတာကရွိေသးတယ္။ အဲဒါေတြအားလုံးသည္းခံ ႏုိင္တယ္ဆုိဦး။ ျမန္မာျပည္မွာဘာလုပ္စားမလဲ။ ဒီအခ်က္ေတြဟာ လူလတ္တန္းစားေတြရဲ႕ ေသကြင္းေသကြက္ေတြကုိ တုိက္ရုိက္မွန္တာပဲ။ လူလတ္တန္းစားအားမေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံဟာ စီးပြားေရးဘယ္လုိဖြံျဖဳိးမလဲ။ လူလတ္တန္းစားေတာင္မနဲရုန္းကန္ေနရတယ္ဆုိေတာ့ ေအာက္ေျချပည္သူ ေတြဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ။ မဂၤလာဒုံေလဆိပ္ကုိ ႏုိင္ငံျခားသြားမဲ့သူေတြ တီအီးကားၾကီးေတြနဲ႔ လာတာျမင္ဖူးလား။ ေတာက လူေတြ (လယ္လုပ္သူေတြေနမွာေပါ့) မေလးရွားသြားဖုိ႔လာတာတဲ့။ အစုိးရတရပ္ဟာ ျပည္သူ႔အက်ဴိးစီးပြားကုိ အကာအကြယ္မေပးႏုိင္ဘူး။ ေပးခ်င္တဲ့ဆႏၵမရွိတာလား။ ေပးႏုိင္တဲ့တတ္ကြ်မ္းနား လည္မွဳမ်ဳိးမရွိတာလား။ အစုိးရကလုပ္မေပးႏုိင္သလုိ ျပည္သူေတြမွာလည္းေထာက္ျပေ၀ဖန္ခြင့္မရဘူး။ မီဒီယာေတြဟာ တေန႔ဥပေဒတမ်ဳိးေအာက္မွာ စည္းခ်က္ၾကည့္ျပီး ေခါင္းခါးေျခလက္ လွဳပ္ေနၾကရတယ္။
ေအာက္မွာထုိင္ေနတာ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာေတြ။ အဲဒီေပၚတည္ျပီး ရွိေနတဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွဳနဲ႔ တလြဲစီးပြားေရးေပၚလစီေတြ။ အမတရာဆင္းေျပာခဲ့သလုိ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖဳိးမွဳဆုိတာ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ လုပ္ကုိင္ႏုိင္စြမ္းရည္၊ အလုပ္ရရွိေရးအခြင့္အလမ္း၊ လူမွဳဘ၀လုံျခဳံေရး။ ဒါေတြနဲ႔တုိက္ရုိက္ ကုိပတ္သက္ေနတာပါ။ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္မွဳဆုိတာ လြတ္လပ္မွဳကိုတုိးခ်ဲ႕ေနတဲ့ျဖစ္စဥ္ပါ။ ဒါေတြကုိ တျပဳိင္နက္မရွင္းပဲ ဆင္းရဲမွဳတုိက္ဖ်က္ေရးဆုိရင္ေတာ့ မုိးယုိေနတာမဖာပဲ ေရယုိတဲ့ေနရာခြက္ခံထားတာမ်ဳိးပဲ။ ဖိနပ္နဲ႔မေတာ္လုိ႔ ဖေႏွာင့္လွီးတာမ်ဳိးပဲ။ အေျခခံက်တဲ့ေရာဂါကုိမကုပဲ ကြမ္းရြက္ျပဳတ္ေရေလး ေရေႏြးနဲ႔တုိက္ရင္ေတာ့ ေခြ်းေလးေတာ့စုိ႔ေကာင္းစုိ႔လာလိမ့္မယ္။ ဘာမွေတာ့ထူးလာမွာမဟုတ္ဘူး။ ေကာင္းျပီေလ။ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲဟာမျဖစ္မေနလုိေနျပီဆုိေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ။ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြက စခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ကအဓိက ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ အခ်င္းခ်င္းခ်ေကာင္းေနၾကတဲ့ ျမန္႔မာ့ႏုိင္ငံေရး ႏွစ္ငါးဆယ္ေက်ာ္ ကုိ ဘယ္အခ်က္ေတြကအရင္စရွင္းမလဲ။ ေကာင္းမြန္တဲ့ စစ္ဘက္ အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးတခုကုိ ဘယ္လုိရေအာင္သြားမလဲ။ ဒီေမးခြန္းဟာ လက္ရွိႏုိင္ငံျပန္လည္ထူေထာင္လုိတဲ့ အစုိးရ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ စစ္တပ္အၾကီးအကဲေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးနားလည္ကြ်မ္းက်င္သူ ဆုိသူတုိင္းကုိ စိန္ေခၚေနတဲ့ေမးခြန္းလည္းျဖစ္ပုံရပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းကုိ ဘာေကာင္မွမဟုတ္ေပမယ့္ က်ေနာ္ ၾကဳိးစားျပီးေျဖၾကည့္ပါ့မယ္။

Reference: Linkages between politics and economics by Nelson Joan M.
Journal of Democracy, October 1994

ဆက္ပါမည္
KZေက

Wednesday, August 3, 2011

သု၀ဏၰအျမန္ရထား

ကုိတီတူး
ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္က သု၀ဏၰ ကြင္းထဲမွာ အုိမန္အသင္းကုိ ျမန္မာေဘာပြဲၾကည့္ ပရိတ္သတ္က ေရသန္႔ဗူးေတြ ခဲေတြနဲ႔ေပါက္တယ္။ တကြင္းလုံးပြက္ေလာရုိက္ျပီး ထိမ္းလုိ႔သိမ္းလုိ႔မရတာေၾကာင့္ တရုတ္မွာ ရထားႏွစ္စင္း တုိက္ပါေလေရာ။

အခန္း(၁)
အုိမန္ဆုိတာအေရွ႕အလယ္ပုိင္းႏုိင္ငံငယ္ေလးတခုျဖစ္လုိ႔ အာရပ္ေႏြဦးဟာ သု၀ဏၰကြင္း ထဲပုံစံတမ်ဳိးနဲ႔မ်ား ဖူးပြင့္ ဖုိ႔ျဖစ္လာတာလားလုိ႔ က်ေနာ္ေျပာရင္ ခင္ဗ်ားကေတာ့ အေတြးေခါင္လွခ်ည္ရဲ႕ေျပာေတာ့မွာပဲ။ ျမန္မာေတြရုိင္းတယ္ စည္းကမ္းမရွိဘူး လုိ႔ေျပာရင္ခင္ဗ်ားလည္းၾကဳိက္မွာမဟုတ္ဘူး။ ႏုိ႔ က်ဳပ္တုိ႔က အလကားေနရင္း ဘာလုိ႔စိတ္ရုိင္းေတြ ၀င္ေနရတာလည္းဆုိတာေတာ့ စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္တယ္။
ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ေဘာလုံးပြဲမွမဟုတ္ပါဘူး။ ဘာအားကစားခင္ဗ်ားေျပာခ်င္သလဲ။ ေျပာ။ အမွဳိက္ကုိ စည္းကမ္းတက်မပစ္တတ္တဲ့လူမ်ဳိးတမ်ဳိးဟာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အဲသည္လုိစည္းနဲ႔ကမ္းနဲ႔ စံနစ္တက်ေနထုိင္ႏုိင္ေအာင္ကုိ အခြင့္အေရးမရွိတဲ့ ေန႔တဓူ၀ စား၀တ္ေနေရးနဲ႔ ဗ်ာမ်ားေနတဲ့ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးဟာ ကမာၻ႔ဖလားေျခစစ္ပြဲ ေအာင္ခ်င္တယ္ ဆုိရင္ေတာ့ အဲဒါစိတ္ကူးယဥ္တာပဲ။ ကုိယ့္ဆီက လယ္ယာေျမေတြပစ္၊ မိသားစုေတြကုိပစ္၊ တျခားႏုိင္ငံက စုိက္ခင္းေတြ၊ စက္ရုံေတြနဲ႔ အႏွိပ္ခန္းေတြမွာ ျပည္တြင္းမွာေကာျပည္ပမွာပါေခါင္းပုံျဖတ္ခံျပီး ထြက္အလုပ္လုပ္စားေနရတဲ့ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးဟာ အာရွဖလားေျခစစ္ပြဲေအာင္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ အဲဒါ က်ေနာ္ၾကားဖူးသမွ် ရင္နာစရာအေကာင္းဆုံး ဟာသပဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ ေနာက္ေျပာေနက်သလုိေပါ့ဗ်ာ။ အားမွကစားလုိ႔ရတာပါ။ အေျခခံစား၀တ္ေနေရးမျပည့္စုံတဲ့။ လူလတ္တန္းစား မထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံသား တေယာက္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ေတာ့ ဘာအားကစားမွစိတ္ရွိတုိင္း မ၀င္စားႏုိင္တာအမွန္ပါ။ ပရိတ္သတ္ၾကီးကလည္းသိမွာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ အဆင့္ကဒီအတုိင္းသြားရင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာကို ေနာက္ဆုံးမေရာက္ေရးၾကဳိးစားရမွာပါ။ ဒါဆုိဘာလုိ႔ ေဒါသေတြထြက္ေနရတာလဲ။ ရွင္းတာပဗ်ာ။ ရန္ကုန္လူထုဟာ သူတို႔မေက်နပ္မွဳေတြကုိ ေဘာလုံးကြင္းထဲမွာလာျပီး ဖြင့္ခ်ျပလုိက္တာပဲ။
ဟုတ္တယ္ လာခဲ့။ သု၀ဏၰ ကြင္းဟာ ၀င္ဘယ္ဒန္ မဟုတ္ဘူး။ ဆဲနည္းေပါင္းစုံရွိတယ္။ ဒီလုိဆုိေတာ့ ျမန္မာေတြက တခါကအရွင္သခင္ ေနမ၀င္ျပည့္ရွင္မင္းမ်ားလုိ ႏုိင္ငံၾကီးသားေတြမဟုတ္ဘူးေပါ့။ အဂၤလန္ေႏြရာသီကုိ ကက္ဦးထုပ္ နဲ႔ ေရဘင္မ်က္မွန္နဲ႔ကြယ္၊ ဂ်ဴလုိင္ေနေရာင္မွာ ေၾကးနီေရာင္သမ္းလာတဲ့ ရွာရာပုိဗာ ရဲ႕ေပါင္တံရွည္ရွည္ကုိ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေငးၾကည့္ခြင့္ရတဲ့ လန္ဒန္ျမဳိ႕ၾကီးသားေတြလုိမဟုတ္ဘူးေပါ့။ က်ဳပ္တုိ႔ဟာ အရုိင္းအစုိင္းေတြေပါ့၊ ဟုတ္စ။

အခန္း (၂)
အေ၀းၾကီးကစေျပာရင္ ခင္ဗ်ားသမ္းျပမွာစုိးလုိ႔ နီးနီးနားနား ၂လ ၃လ ေလာက္ျပန္ၾကည့္ရေအာင္ဗ်ာ။ ၂၀၁၁ အစုိးရသစ္ဟာ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမရွိဘူးဆုိခဲ့တယ္။ အစုိးရသစ္လြတ္ခ်မ္းသာခြင့္မွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိမလႊတ္ခဲ့ဘူး။ နယ္စပ္မွာတုိင္းရင္းသားေတြကို ထုိးစစ္ၾကီးေတြဆင္ခဲ့တယ္။ အင္အယ္ဒီကုိ ေျခလွမ္းေတြမက်ဲဖုိ႔ သတိေပးစာပုိ႔ခဲ့တယ္။ တဘက္မွာ ဆင္းရဲမွဳတုိက္ဖ်က္ေရးစာတမ္းေတြဖတ္ေစတယ္။ ဒီ့အရင္ကလည္း ႏုိဘယ္အေက်ာ္အေမာ္ စတစ္ဂလစ္လုိ စီးပြားေရးပညာရွင္ကုိ ေနျပည္ေတာ္ထိပင့္ခဲ့တယ္။ စုိက္ပ်ဳိးေရးကုိပဲအေျခခံပါဆုိတဲ့ အၾကံျပဳခ်က္ေၾကာင့္လားမသိ၊ လက္ရွိသမၼတၾကီးက ကုိယ္တုိင္စပါးေတြဘာေတြစမ္းစုိက္ၾကည့္တယ္ ဆုိလား သတင္းေတြၾကားရတယ္။ “ရမထာေရႊၾကီမ္လုံးရယ္နဲ႔ ထြန္တုံးကုိတဲ့ေျခေတာ္တင္၊ ႏြားၾကံစုံရွင္…..” အမယ္မင္း ခင္ဗ်ား လယ္ထြန္မဂၤလာ သီခ်င္းမ်ားေတာင္ၾကားေယာင္မိေသးဗ်ာ။ ဘဏ္တုိးႏွဳန္းေတြျပင္မယ္ဆုိတယ္။ ေဒၚလာနဲ႔ က်ပ္ကုိ တရား၀င္ ေငြလဲလွယ္ႏွဳန္းေတြ ျပန္လုပ္မယ္ဆုိလာတယ္။ ပင္စင္စားလစာ ေငြကုိျမွင့္ေပးခဲ့တယ္။ ဒီေလာက္ဆုိရပါျပီ။ ႏုိင္ငံေရး လုပ္မလား။ ရတာပ။ ကုိယ္တုိ႔ ခြင့္ျပဳတဲ့အတုိင္းလုပ္၊ ညွိႏွဳိင္းဖုိ႔မရွိေသးဘူး။ တုိင္းျပည္အေျခအေနမေကာင္းတာ လက္ခံတယ္။ စီးပြားေရးေကာင္းေအာင္ကုိယ္တုိ႔ဘာသာ ၾကဳိးစားလုပ္မယ္။ ေကာင္းရင္ႏုိင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းဟာ သင့္သေလာက္ ေျပလည္လာမွာပဲ။ လတ္တေလာတည္ျငိမ္မွဳရဖုိ႔အတြက္ အႏု၊ အၾကမ္း အဆင္ေျပသလုိသုံးမယ္။ ဒါလက္ရွိအစုိးရရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြကေန နားလည္ႏုိင္တဲ့ အေတြးအေခၚပါ။ သုိ႔ေသာ္ အခုအဓိကက်တဲ့ ဒီသုိ႔ေသာ္ဟာ ဘာလဲဆုိေတာ့ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေရး ေျပလည္မွဳမရပဲစီးပြားေရး ေကာင္းလာဖုိ႔ဆုိတာ မေမွ်ာ္မွန္းႏုိင္ပါဘူး။ ဒါလဲ အာရွဖလားေျခစစ္ပြဲေအာင္ခ်င္တာမ်ဳိးနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္လုိ႔ေျပာရေတာ့မွာ။ အင္း၊ မဟုတ္ရင္ေတာ့လြဲမွာပဲ။ ဒီလုိဗ်။

ဆက္ပါမည္
KZေက