Monday, August 23, 2010

၈။ အင္းေလးမွာရြာတဲ့မုိး၊အင္တာဆပ္ဂ်က္တစ္ႏွင့္ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္သေဘာညီျခင္း

ကုိလူ။ ။ ဒါဆုိသူ႔ရဲ႕ဘာသာေဗဒအျမင္ဘယ္မွာအေျခခံသလဲနဲ႔ဘယ္လုိေျပာင္းသလဲဆုိတာေလးရွင္းပါဦး
ကုိမူ။ ။ သူ႔ဘာသာေဗဒက သူ႔ေရွ႕ကဂ်ာမန္တေယာက္ရဲ႕ေမာ္ဒယ္ကုိလက္ခံထားတာကစတာ။ ဖန္ရွင္သုံးခုရွိတယ္။ ပုံကုိအရင္ၾကည့္လိုက္ရင္ေကာင္းမယ္

ကုိလူ။ ။ ေျပာသူ၊ နားေထာင္သူ နဲ႔ ၀န္းက်င္မွာရွိေနတဲ့ အခ်က္အလက္၊ အရာ၀ထၳဳ သုံးပုိင္းခြဲျပီး ဖန္ရွင္သုံးမ်ဳိးခြဲထားတာကုိး။
ကုိမူ။ ။ ဟာဘားမားလက္ခံတဲ့ အဓိပၸါယ္တုိ႔ နားလည္တာတုိ႔ဆုိတာက ေျပာသူ (Speaker) နဲ႔ ျပင္ပကမၻာ က၀ထၳဳ၊ အခ်က္အလက္ေတြေနကေပးတဲ့ Cognitive function ကေနလာရတာမဟုတ္ဘူး၊ ေျပာသူနဲ႔ နားဆင္သူ (Hearer) ၾကားကခ်ိတ္ဆက္မွဳ Intersubjectivity ကလာတာ၊
ကုိလူ။ ။ အဓိပၸါယ္ဟာ Objective မဟုတ္ဘူး၊ Intersubjective လုိ႔ဆုိခ်င္တာလား။
ကုိမူ။ ။ ဒီသေဘာပါ။ ဥပမာဗ်ာ ခင္ဗ်ားနဲ႔ မိတ္ေဆြတေယာက္ ဆူးေလဘုရားလမ္းေပၚက ေကာ္ဖီဆုိင္မွာထုိင္ေနတုန္း သူက မေန႔ကအင္းေလးမွာမုိးေတာ္ေတာ္ရြာလုိက္တယ္ လုိ႔ေျပာတယ္။ ဒီစကားမွာဘာမ်ားနားမလည္စရာပါသလဲ။ သူ႔ရဲ႕ စာသားအဓိပၸါယ္ (Literal Meaning) ကုိခင္ဗ်ားသိတာပဲ။
အင္းေလးမွာမုိးရြာတာ ရန္ကုန္သားခင္ဗ်ားအတြက္ဘာအဓိပၸါယ္လဲ။ ရြာေပါ့၊ ဘာျဖစ္သလဲ။ ဒါေပမဲ့ အင္းေလးကန္ေကာလာတဲ့ကိစၥ မုိးနဲလုိ႔ သဘာ၀၀န္းက်င္ပ်က္စီးလုိ႔ အစရွိတာေတြ ခင္ဗ်ားတုိ႔ေျပာခဲ့ဘူးရင္ ဒီစကားဟာတစုံတရာ အဓိပၸါယ္ပုိရွိလာတယ္။
ကုိလူ။ ။ ခင္ဗ်ားက ျပီးခဲ့တဲ့တပတ္ေက်ာ္ကေဆြးေႏြးတဲ့ အဓိပၸါယ္တုိ႔နားလည္ျခင္းတုိ႔ကုိ ေနာက္ကြယ္က က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္မွဳ နဲ႔ျပန္ဆက္ေနတာကုိး။ ဒါ Validity claim တခုလုိ႔ဆုိခ်င္တယ္ေပါ့။
ကုိမူ။ ။ တခုေတာ့ရွိတယ္၊ ခုဟာဘာမားဆုိခ်င္တဲ့ Communicate လုပ္ သူခ်င္း
ျပန္လွန္ခ်ိတ္ဆက္သေဘာညီမွဳ (Intersubjective agreement) ဟာ သူ႔ေရွ႕ကလူေတြ (contractual သမားေတြ) လက္ခံထားတဲ့ လူမွဳအစီအစဥ္ဟာ Shared meaning and understanding ကေနယူရမယ္ ဆုိတာ မ်ဳိးေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ဒီအခ်က္ကုိလက္မခံလုိ႔ Intersubjective ကုိသူတင္ျပလာတာ။
ကုိလူ။ ။ သုိ႔ေပမယ့္တခုေတာ့ေမးခ်င္ေသးတယ္။ ေျပာသူရဲ႕ validity claim ကုိနားေထာင္သူက ျငင္းခဲ့လုိ႔ ဆက္သြယ္မွဳျပတ္ေတာက္သြားတာမ်ဳိးကုိေကာသူဘယ္လုိမွတ္ခ်က္ေပးသလဲ။
ကုိမူ။ ။ ဥပမာခင္ဗ်ားေဆးလိပ္ဗူးထုတ္တာေတြ႔လုိ႔ က်ေနာ္ကရုံးခန္းထဲေဆးလိပ္မေသာက္ဖုိ႔ေျပာတယ္။ ခင္ဗ်ားကက်ေနာ္ေဆးလိပ္ေသာက္တာသိေတာ့ ဒီလူဘာလဲေပါ့။ လက္မခံခ်င္ဘူး။ ျပီးေတာ့မွ ရွင္းျပလုိ႔ က်ေနာ္ေဆးလိပ္ျဖတ္ထားတာသိသြားျပီး ေဆးလိပ္ေသာက္ဖုိ႔ခနဆုိင္းထားလုိက္တယ္။ ဒီေနရာေရာက္ေတာ့ က်ဳိးေၾကာင္းက်မွဳကပံ့ပုိးတဲ့သေဘာညီမွဳ (Rationally motivated consensus) တခုကိုျပန္ရတယ္ လုိ႔ဟာဘားမားကဆုိတယ္ ။ ဒါ ခုေနာက္ပုိင္း Social Scientist ေတြအေျပာမ်ားလာတဲ့ Discourse ဆုိတာပါပဲ။ Communication တခုမွာ ေဆြးေႏြးညွိႏွဳိင္းမွဳတခုကေန ေျပလည္မွဳ တခုကုိရတယ္ဆုိ တာေပါ့။
ကုိလူ။ ။ တတ္ႏုိင္သမွ် လုိရင္းတုိရွင္းေလးေတာ့လုပ္ပါကုိယ့္ဆရာရယ္။ သီအုိရီသက္သက္ေတြ ဘာသာရပ္ဆုိင္ရာစကားေတြ တတ္ႏုိင္သမွ်ေလွ်ာ့ပါမွ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္သက္သက္သာသာ ခ်င့္ခိ်န္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
ကုိမူ။ ။ စိတ္ခ်ပါ။ က်ေနာ္လည္းအက်ယ္ ေျပာရေလာက္ေအာင္မသိပါဘူး။ ဒီစကားလုံးေတြနဲ႔သေဘာတရားေတြကုိ အၾကမ္းပဲသြားမွာပါ။ Validity Claim သုံးမ်ဳိး၊ Discourse သုံးလႊာ၊ လူမွဳအစီအစဥ္နဲ႔ ျပီးေတာ့ က်င့္၀တ္ (Ethic) ပါးပါးေျပာျပီးရင္ခင္ဗ်ားသေဘာေတြ႔ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးတုိ႔ ဒီမုိကေရစီတုိ႔ ဥပေဒတုိ႔ ပုိ႔စ္ေနရွင္နယ္စီတီဇင္ရွစ္ပ္ တုိ႔ေျပာျပီးရင္ေတာ့ ျပီးပါျပီ ။

KZေက

Sunday, August 15, 2010

ဆဲဗင္းအလဲဗင္း၀င္ျပီးဘီယာ၀ယ္ရန္စိတ္ကူးမိေသာစေနေန႔ႏွင့္ေနာက္တေန႔

ငါေတာ့ေသျခင္းတရားကုိခုထိျမင္ၾကည့္လုိ႔မရေသးဘူး
ဒီေတာ့ဘယ္ႏွယ့္လုပ္ ဟန္ေဆာင္ပန္ေဆာင္ သံသရာ ဘာ၀နာ နစၥ ဂီတ အစရွိသည္
ငါ့ေအာက္မွာ ၁၀ထပ္ ငါ့အထက္မွာ ငါးထပ္
အခန္းဟာ ၀က္နံရုိးလုိ အရုိးနဲ႔အသားတထပ္စီေရာေနတာမ်ဳိး
တရုတ္ယဥ္ေက်းမွဳက ရာစုႏွစ္ေတြခ်ီေနေတာ့ ဒီအေဟာင္းအျမင္းေတြကုိ
ေရွးေခတ္ေတာသူမေတြ သနပ္ခါးလိမ္းသလုိ ဘယ္လုိလုပ္ ေျခဆုံးေခါင္းဖ်ားသိႏုိင္မလဲ
ငါတုိ႔ေတာင္ ပ်ဴလား၊ မြန္မ်ား၊ တေကာင္းက၊ လု႔စ္ ကုလားဖန္ထုိးထားတဲ့ ေက်ာက္ဆည္က၊
အေနာ္ရထာ ဘုရင့္ေနာင္ အေလာင္းဘုရား
သမုိင္းဟာ ခုေခတ္ယုတၱိေဗဒနဲ႔ ျပန္တည္ေဆာက္ထားတာပဲလုိ႔
မ်က္မွန္ထူထူနဲ႔ အျဖဴေကာင္ကေျပာေတာ့ ငါလည္းေတာင္ေတာင္အီအီ စဥ္းစားမိတယ္
စေနေန႔ဟာေပ်ာ္စရာ မုတ္ဆိတ္ရိတ္စရာမလုိပဲ ေကာ္ဖီေသာက္ႏုိင္တယ္
တက်ပ္ဖုိးဆုိရင္ နံနံပင္ေတြလုိ သတင္းစာကတထပ္ၾကီးရတယ္
ေန႔ခင္းဆုိတာမ်ား၀င္းထိန္လုိ႔ပဲ ေပါက္ပန္းေစ်းဘတ္စ္ကားေတြဟာ
ေခ်ာင္ေခ်ာင္ခ်ိခ်ိနဲ႔ အားအားယားယားပဲ
ဒီလုိပါပဲ တေစၦေတြေပ်ာ္တဲ့ပြဲဆုိေတာ့ တရုတ္လုပ္စကၠဴနဲ႔ ပုိက္ဆံအတုမီးရွဳိ႕ေညွာ္က
အေပၚထိတက္လာတယ္
အခ်ိန္အားကုိရွာေတာ့ ညေတြကုိေတြ႔တယ္
သန္းေကာင္ယံ ၁၂ နာရီ တယ္လီဖုန္းကုိငါ့ညီက အပ်ဳိေပါက္ကေလးလုိ ကလိေနတယ္
ေခတ္နဲ႔အညီယွဥ္တြဲလုိ႔သာ ပညာေရးကုိဆီ တဲ့
အညာဌာနီ တခါလာျပီ က်ေနာ့္အတြက္ေတာ့ေမ႔မရႏုိင္ေလျပီ တဲ့
ခ်စ္ရတာလြယ္ပါတယ္ကအစ ၀ါကာဘလာဘလာတုိ႔
ေမာစရာေတြနဲ႔ ရွာၾကံေပ်ာ္ၾကရရွာတာပါပဲ
ပုိက္ပုိက္က ၇၃၅ဆပုိမ်ားတယ္ဆုိေတာ့ ငါ့လူေတြလည္း မမုိက္ပါဘူးဗ်ာဆုိေပမဲ့
မလိမ္မုိးမလိမ္မာေလးေတြပါပဲ၊ မိန္းမမွာေတာ္ပုံနဲ႔ ကေလးဓါတ္ပုံနဲ႔
ဟသညာဏ္မ်ားထက္သန္ရင္ ေဆြးေျမ႕ေသာရယ္ရႊင္စရာမ်ားပါပဲ
အသြင္ကူးေျပာင္းေရးသဘာ၀ေတြတဲ့လား ျပႆနာက အကန္းရဲ႕ေရေျမေတာေတာင္ဘြဲ႔ကုိေရးခ်င္ေနတာပဲ
ဒင္းအေတြးအေခၚက ကၽြန္ေစာ္နံတယ္ဆုိရေအာင္
ငါ့မွာကလည္း သခင္မ်ဳိးေဟ့ ဒုိ႔မပါဆုိေတာ့ ခက္ေနတာေပါ့
ဒီမွာေတာ့ ျမန္မာေတြေကာ ျမန္မာဘီယာေကာ အားလုံးေစ်းေပါပါတယ္
အေဖေနေကာင္းတယ္မလား ကယ္လစီယမ္ပါတဲ့အးေဆးအဲတာမ်ဳိးေန႔တုိင္းစား
အေမေကာ အငယ္မဆီက ျပန္လာေတာ့မယ္မလား သားလား ေကာင္းတယ္ေကာင္းတယ္
လာမယ္ ႏုိ၀င္ဘာထဲ(ခနျဖစ္ျဖစ္) လာမွာ ဟုတ္ကဲ့ပါ ဟုတ္ကဲ့ ဒါပဲအေဖ တမိနစ္ပဲက်န္ေတာ့တယ္
………………………….
ငါမေသႏုိင္ေသးဘူး ဒီတခုေတာ့ ငါအေကာင္းျမင္ေနတုန္းပဲ။

KZေက

Saturday, August 14, 2010

၇။ ေမာ္ဒန္နတီ၏ မျပီးဆုံးေသးေသာပန္ခ်ီကား

1980 အာဒုိႏုိးဆုခ်ီးျမွင့္ခံရသည့္အခမ္းအနားတြင္ေျပာသည့္ ဟာဘာမား မိန္႔ခြန္းတြင္ ေမာ္ဒန္ျဖစ္မွဳ ကုိမျပီးဆုံးေသးေသာပေရာဂ်က္တခု (Modernity – an Unfinished Project) အျဖစ္တင္ျပခဲ့သည္။ ညာဏ္အလင္းပြင့္ေခတ္ကစတင္ခဲ့သည့္ေမာ္ဒန္နတီကုိ လက္ျပႏွဳတ္ဆက္ေနၾကသည့္ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ အယူအဆ မ်ားအားေကာင္းေနသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးေတြးေခၚရွင္မ်ားၾကားလွဳပ္ခတ္ေစခဲ့သည္။ ဟာဘာမားေဇာင္းေပးခဲ့သည့္အခ်က္၂ခ်က္မွာ ေမာ္ဒန္နတီသည္သမုိင္းဆုိင္ရာေခတ္ကာလတခုမဟုတ္ ပေရာဂ်က္တခုျဖစ္သည္။ ထုိပေရာဂ်က္သည္(ျပီးသင့္ျပီးႏုိင္ပါေသာ္လည္း၊ မျဖစ္ႏုိင္တာမဟုတ္ေသာ္လည္း) မျပီးေသးဟုဆုိသည္။
ေမာ္ဒန္ေခတ္ကာလအတြင္း ေမာ္ဒန္ျဖစ္မွဳကုိသြားသည့္ ျဖစ္စဥ္အတြင္းေပၚထြက္လာသည့္ ျပႆနာမ်ားကုိဆန္႔က်င္သည့္ ယဥ္ေက်းမွဳလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ပေရာဂ်က္တခုအျဖစ္သူယူဆခဲ့သည္။
ဆုိခဲ့ပါျပႆနာမ်ားသည္မေျဖရွင္းရေသး။ သုိ႔ေသာ္ေမာ္ဒန္ျဖစ္မွဳကိုသြားေနသည့္ျဖစ္စဥ္ကုိရပ္တန္႔ဖုိ႔၊ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ဖုိ႔ မဟုတ္။ ေမာ္ဒန္ကိုဆန္႔က်င္မွဳတခုျဖစ္သည့္ ဟုိက္ဒက္ဂါတင္ျပသည့္ Anti-modern သည္ေရွးရုိးလမ္းေဟာင္းကုိျပန္သြားျခင္းျဖစ္သျဖင့္ သူလက္မခံ။ Pre-modern ကုိလက္မခံသလုိ ေနာက္တမ်ဳိးျဖစ္သည့္ Post-modern ကုိလည္းလက္မခံျပန္။ ျပင္သစ္ၾသဇာေညာင္းသည့္ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္အယူအဆသည္ဂ်ာမနီတြင္ Irrationalism ျပန္လည္ထြန္းကားလာေစဖုိ႔ ထရုိဂ်င္ျမင္းတေကာင္ ျဖစ္လာမွာကိုသူစုိးရိမ္သည္။ ေမာ္ဒန္ႏွင့္အတူအားေကာင္းလာသည့္ အသိပညာဖြံ႕ျဖဳိးမွဳ၊ စီပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္၊ တဦးခ်င္းလြတ္လပ္ခြင့္က်ယ္၀န္းလာသည္တုိ႔ကုိစေတးပစ္ရန္မလုိ။ ဘာသာေရးအစြဲအလမ္းကင္းသည့္ႏွဳန္းစံမ်ားတြင္အေျခခံေသာေမာ္ဒန္ကမၻာ၏ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ နည္းပညာ ႏွင့္စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ားကိုပစ္ပယ္စရာမလုိေပ။ ေမာ္ဒန္အၾကဳိႏွင့္ ေမာ္ဒန္လြန္ၾကားထဲမွ ဟာဘာမားအားထဲ့ထားသည့္ ဗဟုိလက္၀ဲ (Centered Left) သည္ အရင္းရွင္စံနစ္မဟုတ္သည့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားမွတဆင့္ ေမာ္ဒန္စံႏွဳန္းစံထားမ်ားကုိ တည္ေဆာက္ထိမ္းသိမ္းဖုိ႔ျဖစ္သည္။
ဒီ့အတြက္ဟာဘားမားရည္ရြယ္ခ်င္သည့္ Communicative Action သည္ သူျပန္လည္ဆင္ျခင္ထားသည့္ ဆုိရွယ္သီအုိရီ ႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားျပီး ဘာသာစကားမွ အဓိပၸါယ္၊ နားလည္ျခင္း စသည္တုိ႔ကုိသူ႔အျမင္ႏွင့္တင္ျပလာခဲ့သည္။ ထုိသေဘာကုိျခဳံငုံမိ ရန္မွာ သူတည္ထားသည့္ ဘာသာစကားအျမင္၏ျမစ္ဖ်ားခံရာကုိဦးစြာသိရွိဖုိ႔႔လုိလာသည္။ Theory of Meaning/ Understanding of Meaning၊ အဓိပၸါယ္မ်ားကုိခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာရင္း သူ၏ ဘာသာေဗဒအလွည့္ (Linguistics Turn) တြင္သေဘာေတြ႔စရာမ်ားႏွင့္ ရွဳပ္ေထြးမွဳမ်ားသဘာ၀က်စြာပါ၀င္ခဲ့သည္။ ထုိမွတဆင့္ လူတဦးခ်င္းစီဘာသာစကားအေျခခံကူးလူးဆက္ဆံမွဳမွသည္ လူအဖြဲ႔အစည္း၏ ႏုိင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမွဳ ႏွင့္ စီးပြားေရးနယ္မ်ားအထိဆန္႔ထြက္လာခဲ့ရာ ဆုိလုိရင္းကုိ အနဲငယ္မွ်ဆုပ္ကုိင္မိဖု႔ိရာပင္ ဆုိခဲ့ပါနယ္ပယ္မ်ားႏွင့္ မရင္းႏွီးလွပါက ပုိမုိအားစုိက္ဖုိ႔လုိအပ္လာပါသည္။

ုုKZေက

Sunday, August 8, 2010

၆။ ဟာဘားမားျပန္လည္ဆင္ျခင္ထားေသာ လူမွဳသီအုိရီ၏ အေရးပါေသာျပႆနာမ်ား

ကုိလူ။ ။ လူမွဳသိပၸံ (Social Science) မွာရွိတဲ့အဓိပၸါယ္ဆုိတာကုိဘယ္လုိနားလည္သလဲကစတာဆိုတဲ့ ပထမအခ်က္ကုိရွင္းပါဦး
ကုိမူ။ ။ သိပၸံဆုိတာက စမ္းသတ္ခ်က္ တမ်ဳိးအေနနဲ႔နားလည္ထားတာ။ ဒါေပမဲ့ လူမွဳသိပၸံ မပါပဲ သဘာ၀သိပၸံ (Natural Science)တခုထဲနဲ႔ လူ႔အျပဳအမူကုိနားလည္ဖုိ႔ဆုိတာမျဖစ္ႏုိင္ဘူးး။ လူ႕အျပဳအမူဆုိတာက သူ႔ကုိယ္ပုိင္အေတြ႕အၾကဳံနဲ႔လည္းဆုိင္တယ္။ သဘာ၀သိပၸံက ဥပမာ ခင္ဗ်ားေျပးတာကုိ (လွဳပ္ရွားမွဳကုိ) physics နဲ႔ရွင္းျပႏုိင္တာရွိတယ္၊ တနာရီဘယ္ႏွစ္မုိင္ႏွဳန္း၊ ဒါေပမဲ့ဘာလုိ႔ေျပးတာလဲ အားကစားလုပ္တာလား ေနာက္ကလုိက္ေနလုိ႔လား စတဲ့အဓိပၸါယ္၀င္ လာတဲ့အခါ ျပဳသူရဲ႕႔အေနအထားကုိနားလည္ဖုိ႔လုိလာတယ္။
ကုိလူ။ ။ အျပဳအမူတခုရဲ႕အဓိပၸါယ္ရွိမွဳဆုိတာ ျပဳသူရဲ႕အေတြ႔အၾကဳံ စိတ္ခံစားမွဳ။ ဆင္ေျခေပၚမွာလာတည္တယ္ လုိ႔ဆုိခ်င္တာေပါ့။
ကုိမူ။ ။ တကယ္တမ္းကေတာ့ အျပဳအမူတခုကုိ ျပင္ပကျမင္တဲ့အျမင္တခုတည္းနဲ႔မဆုံးျဖတ္ႏုိင္ဘူး။ ေနာက္ကြယ္ကအေၾကာင္းရင္းကုိ ဆုပ္မိရမယ္။ ဒီအျပဳအမူကုိ အဓိပၸါယ္ေဖၚဖုိ႔ရာမွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူဟာ ျပဳသူရဲ႕စိတ္အေျခအေန၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ စတာေတြကုိဖမ္းမိႏုိင္တဲ့ အေျခခံလည္းရွိရမယ္လုိ႔ဟာဘားမားကဆုိတယ္။
ကုိလူ။ ။ ေနာက္အခ်က္ကေကာဘာမ်ားပါလိမ့္။
ကုိမူ။ ။ ဆုိရွယ္သီအုိရစ္ေတြေလ့လာေနခဲ့တာတခုရွိတယ္။ လူသားဟာ ဘာလုိ႔သူ႔ကုိခ်ဳပ္ေႏွာင္ေနတဲ့ ထိမ္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ဖန္တီးေနတဲ့ ဒီအဖြဲ႔အစည္း စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒေတြကုိ လက္ခံၾကရတာလဲတဲ့။
ကုိလူ။ ။ အမွန္အတုိင္း မျမင္ႏုိင္ၾကလုိ႔၊ false belief တခုရွိေနတာကုိး။
ကုိမူ။ ။ ဒီေလာက္ေတာ့မလြယ္ဘူးထင္တယ္။ အမွားကုိမွားပါတယ္လုိ႔ရွင္းလုိ႔အမွားမွန္းသိသြားတဲ့အထိ ဆက္လက္ခံထားေနတာေတြရွိတယ္။ Critical Thinking မွာဒီကိစၥအက်ယ္ရွိတယ္။ ထားပါေတာ့ လူမွဳျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆုိတာက ဒါမွားေနတယ္ ဒါအမွန္ ဒီလုိေလးျပန္ျပင္လုိက္ နဲ႔ေတာ့မရဘူး။ ပေလတုိေျပာသလုိဆုိ အကန္းမ်က္စိထဲ အလင္းေရာင္ကုိေလာင္းထည့္ျပီး ဘယ္ျပန္ျမင္မလဲေပါ့
ဖဲသုံးခ်ပ္သမားက ဂ်ဳိကာကုိလွန္ျပျပီး အလယ္မွာေနရာခ်လုိက္တယ္။ ခင္ဗ်ားကဖဲသုံးခ်ပ္သမားဘယ္လုိလွည့္စားလုိက္တယ္ရွင္းမျပဘဲ (သုိ႔) ေသခ်ာနားလည္ေအာင္ရွင္းမျပႏုိင္ပဲ ထုိးသားရဲ႕မ်က္ျမင္ယုံၾကည္မွဳကုိေက်ာ္ျပီး ညာဘက္စြန္ကုိထုိးလုိ႔ဘယ္လုိသြားနားခ်မလဲ။
ကုိလူ။ ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ဘယ္ေနရာမွားေနသလဲ ဒါကုိဘယ္လုိျပဳျပင္ေပးရမလဲဆုိတာက မာ့က္စ္ဆုိရွယ္သီအုိရီဆရာေတြအတြက္ လက္ေတြ႔ျပႆနာတရပ္ျဖစ္လာတာကုိး။
ကုိမူ။ ။ ဟာဘားမားက အမွားကုိလက္ခံတာ (illusion of ideology) နဲ႔ ဒါကုိေ၀ဖန္တာ (ideology criticism) ကုိ Communicative နဲ႔ Instrumental Action ဆုိျပီး ခြဲျပီးရွင္းတယ္။ လူေတြဟာ အမ်ားစုထင္ေနသလုိ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မွဳမရွိလုိ႔ က်ဳိးေၾကာင္းတက် မေတြးတတ္လုိ႔ ဒီလုိလက္ခံေနၾကတာမဟုတ္ဘူးတဲ့။ စီးပြားေရးနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ဆင္ေျခနည္းလမ္းတက် အျမင္ေပၚကုိမွားယြင္းယူဆျဖစ္ေအာင္ကုိ လမ္းေၾကာင္း ေပးခံရတာလုိ႔ ဆုိတယ္။
ကုိလူ။ ။ တတိယအခ်က္ကေကာ၊
ကုိမူ။ ။ Social Order နဲ႔ဆုိင္တယ္။ ဒီ လူမွဳအစီအစဥ္ ကုိစဥ္းစားတဲ့သူေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးေပါ့။ ဒီအထဲ Thomas Hobbes လည္းအပါအ၀င္ပဲ။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္မသိတဲ့၊ မေရတြက္ႏုိင္တဲ့ လူမ်ားစုၾကီးထဲက လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ကေန တိက်တဲ့ သေဘာတူညီမွဳတခုဘယ္လုိ ထြက္လာႏုိင္မလဲ။
ကုိလူ။ ။ ဥပေဒနဲ႔ထိန္းရမွာေပါ့။ ဥပမာ ယာဥ္စည္းကမ္း လမ္းစည္းကမ္း ေတြရွိလုိ႔မုိ႔ေပါ့။ မဟုတ္ရင္တေန႔တေန႔ တုိက္ခုိက္ေနၾကမွာပဲ။
ကုိမူ။ ။ ေဟာ့ဘ္ ကေတာ့ဒီ့ထက္နဲနဲပုိျပင္းထန္တယ္။ ဥပေဒနဲ႔ လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔ ပါ၀ါအျပည့္ရွိတဲ့အုပ္ခ်ဳပ္သူက မလုိက္နာရင္ ေသခ်ာတဲ့ ျပစ္ဒါဏ္ခံရႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္နဲ႔ လူမွဳအစီအစဥ္တခုကုိေဖာ္ေဆာင္ရမယ္ဆုိတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာက အျပစ္လုပ္လုိ႔ခံရမဲ့အခ်က္ထက္ စည္းကမ္းေဖာက္လုိ႔ ရမဲ့အက်ဳိးအျမတ္က ပုိၾကီးေနရင္ လူေတြျပစ္မွဳက်ဳးလြန္တာ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္တယ္ေျပာႏုိင္တာပဲ။
ကုိမူ၊ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းေတြကုိခ်ဳိးေဖာက္လုိ႔အက်ဳိးရွိတယ္ဆုိဦး၊ လူနည္းစုက ဒီစံေတြကုိေသြဖီျပီး ကုိယ္က်ဳိးရွာ ၾကတယ္ဆုိဦး၊ လူမ်ားစုလုိက္နာၾကမယ္ဆုိရင္ အဲဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ စုေပါင္းကုိယ္က်င့္သိစိတ္ (Collective moral consciousness) တခုရွိလာမယ္။ ဒါဆုိရင္ဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ လုံျခဳံမွဳ ရွိတယ္လုိ႔ေတာ့ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဟာဘားမားအယူအဆကေကာဘယ္လုိမ်ားလဲ။
ကုိမူ။ ။ သူကဒီလုိဆုိတယ္။ လူေတြရဲ႕ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြဟာအေျခခံမွာ ဘာသာစကားနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားၾကတာတဲ့။ လူေတြဘာသာစကားအသုံးျပဳျပီး တဦးနဲ႔တဦးဆက္သြယ္တုိင္းမွာ သူတုိ႔အျပဳအမူေတြ (စကားလုံးေတြ) ဟာ ဆင္ေျခေကာင္းေတြေပၚအေျခခံတာပါလုိ႔ အနည္းနဲ႔အမ်ား ေဖာ္ထုတ္ၾကတာပါပဲ။
ကုိလူ။ ။ အင္း မုိးေလးနဲနဲေအးလုိ႔ ေဆးျဖစ္၀ါးျဖစ္ကေလး လုပ္လုိက္တာပါဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။
ကုိမူ။ ။ ဒါကုိ ဟာဘားမားက validity claim လုိ႔ဆုိတယ္။ လူအဖြဲ႔အစည္းထဲက လူတဦးတေယာက္အတြက္ သူ႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့အေျခခံရွိတယ္၊ အက်ဳိးသင့္အေၾကာင္းသင့္ျဖစ္တယ္လို႔ သက္ေသျပႏုိင္ရင္၊ ဒီအေလ့အက်င့္ေနရာယူလာရင္ ဒါဟာ လူမွဳအစီအစဥ္ စတင္လာတာလုိ႔ဆုိတယ္။ ျပစ္ဒါဏ္နဲ႔ ဘာသာေရးဓေလ့ထုံးစံေတြနဲ႔ တျခားကုိယ္က်င့္စံေတြေပၚတုိက္ရုိက္မမွီခုိဘူးလုိ႔ဆုိတယ္။
ကုိလူ။ ။ ဟာဘားမား ဟာ Rationality နဲ႔ Reason ကုိ ပဲကုိင္ထားတာပဲဗ် ေနာ။
ကုိမူ။ ။ ပထမအခ်က္ Understanding of Meaning မွာ ျပဳသူ (Agent) ရဲ႕ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္မွဳနဲ႔ ဆုံးျဖတ္သူ (Interpreter) ရဲ႕ ဆင္ျခင္ႏုိင္စြမ္း ကုိယူထားတယ္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ Ideology တခုကိုလက္ခံရာမွာ Rationality ပုံမေပၚ ရတာဟာ စီးပြားေရးနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုိက္ခတ္မွဳေၾကာင့္လုိ႔ တင္ျပတယ္။ ေနာက္ဆုံး Good reasons ေတြေပၚအေျခခံတဲ့ လူမွဳအစီအစဥ္ ကုိစဥ္းစားေစတာပါပဲ။ ခင္ဗ်ားမျငီးေငြ႔ေသးဘူးဆုိရင္ ေရွ႕မွာ သူ႔ရဲ႕ဒီအယူအဆေတြကုိပုိျပီးနားလည္ေအာင္အားထုတ္ၾကတာေပါ့ေလ။

KZေက